Khắc phục tình trạng đầu tư công dàn trải, lãng phí

Đại biểu Nguyễn Đức Kiên (Sóc Trăng) chia sẻ với phóng viên bên hành lang Quốc hội về dự thảo Luật Đầu tư công (sửa đổi)

Trao đổi bên hàng lang Quốc hội, các đại biểu đã phân tích, làm rõ nguyên nhân của tình trạng đầu tư công dàn trải, kém hiệu quả; đồng thời đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư công thời gian tới.

Đại biểu Nguyễn Đức Kiên (Sóc Trăng) chia sẻ với sự “sốt ruột” của Chính phủ khi các dự án đầu tư công chậm triển khai, ảnh hưởng lớn đến tốc độ phát triển kinh tế hàng năm. Tuy nhiên, theo đại biểu, cần bình tĩnh tìm hiểu rõ nguyên nhân của tình trạng này là do Luật có vấn đề hay do quy trình thực hiện. “Với tư cách người tham gia xây dựng Luật Đầu tư công từ khóa XIII, tôi cho rằng, việc thiếu kinh nghiệm trong triển khai thi hành Luật chiếm tỷ trọng lớn hơn là các quy định trong Luật khiến các dự án đầu tư công chậm triển khai vốn”, đại biểu Nguyễn Đức Kiên nêu rõ.

Dẫn chứng tuyến Metro Bến Thành – Suối Tiên đội vốn gần gấp đôi, hay việc chậm giải ngân dự án đầu tư cho các bệnh viện tuyến cuối tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, đại biểu Nguyễn Đức Kiên cho rằng, đó là do quá trình thực hiện, đặc biệt trách nhiệm của người triển khai chứ không phải vướng mắc do Luật.

Nhấn mạnh nguồn lực đầu tư công từ ngân sách là hữu hạn, đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) cho rằng, Luật Đầu tư công phải đưa ra quy định để lựa chọn những dự án đầu tư thực sự cấp bách, thiết thực, đúng mục tiêu đồng thời đảm bảo đầu tư có hiệu quả. Đối với những vùng khó khăn khó huy động nguồn vốn xã hội, Luật có những tiêu chí, nguyên tắc rất rõ ưu tiên dự án đầu tư. Những dự án đầu tư được lựa chọn dựa trên tiêu chí ưu tiên như giải quyết vấn đề giao thông cho đồng bào dân tộc, ổn định đời sống xã hội cho người dân…

Mặc dù dự án Luật đề ra nguyên tắc lựa chọn dự án nhưng vẫn chưa có bộ tiêu chí mang tính định lượng. Vì thế, sau khi Luật được thông qua, Chính phủ phải đưa ra bộ tiêu chí này. Căn cứ vào đó, vùng nào, địa phương nào phù hợp với tiêu chí thì địa phương đó sẽ được lựa chọn để đầu tư. Việc lựa chọn này không còn phụ thuộc vào ý chí chủ quan của những người quyết định dự án mà dựa vào yếu tố khách quan, từ đó đảm bảo tính công bằng, minh bạch.

Bên cạnh đó, các tiêu chí lựa chọn dự án còn được sử dụng để đánh giá hiệu quả đầu tư. “Công tác đánh giá sau đầu tư dựa trên các tiêu chí ban đầu là rất quan trọng. Nếu hiệu quả đầu tư không cao thì cơ quan trình dự án phải tính toán lại các tiêu chí đưa ra đã phù hợp chưa. Ngoài ra, quy định rõ trách nhiệm thuộc về ai khi dự án đầu tư không đạt mục tiêu đề ra. Có như vậy mới tránh được tình trạng lãng phí hay lợi ích nhóm”, đại biểu Cường phân tích.

Vấn đề thời gian trình và phê duyệt Kế hoạch đầu tư công trung hạn cũng được nhiều đại biểu quan tâm. Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin ý kiến đại biểu Quốc hội theo 2 phương án.

Phương án 1: Quy định Quốc hội khóa mới xem xét, quyết định Kế hoạch đầu tư công trung hạn tại kỳ họp đầu của nhiệm kỳ Quốc hội mới.

Phương án 2: Giữ như quy định của Luật hiện hành và dự thảo Luật đã trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6, theo đó, Quốc hội quyết định Kế hoạch đầu tư công trung hạn của giai đoạn sau tại kỳ họp cuối năm của năm thứ 5 Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn trước.

Theo đại biểu Đỗ Thị Lan (Quảng Ninh), đây là nội dung cần cân nhắc để đảm bảo tính khả thi, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội trong đầu tư công giai đoạn mới.

Đại biểu phân tích, nếu Quốc hội khóa mới quyết định Kế hoạch đầu tư công trung hạn sẽ có một số bất cập. Quốc hội khóa mới đến khoảng tháng 6,7 năm đầu của năm thực hiện Kế hoạch đầu tư công mới tiến hành cuộc họp. Như vậy, đến khoảng tháng 8 mới có Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch đầu tư công trung hạn.

Do đó, nếu thực hiện theo đúng quy trình đồng thời đảm bảo thủ tục hành chính, gần như mất 1 năm đầu để thực hiện Kế hoạch đầu tư công trung hạn. Từ đó, dẫn đến chậm giải ngân, chậm thực hiện kế hoạch đầu tư công rất quan trọng cho nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội đất nước.

Theo TTXVN