Số lượng đại biểu HĐND cấp xã ít, chất lượng đại biểu không đồng đều; HĐND cấp xã không tổ chức các tổ đại biểu HĐND... đã ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng và hiệu quả hoạt động của HĐND cấp xã.
Đoàn giám sát chuyên đề của HĐND tỉnh giám sát về tổ chức và hoạt động của HĐND cấp huyện, cấp xã tại huyện Bình Giang
Qua cuộc giám sát chuyên đề của HĐND tỉnh với HĐND các huyện, thị xã, thành phố về tổ chức và hoạt động của HĐND cấp huyện, cấp xã theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, nhiều bất cập, hạn chế trong hoạt động của HĐND cấp xã đã được chỉ ra.
Khó khăn chung của nhiều địa phương hiện nay là số lượng đại biểu HĐND cấp xã ít, chất lượng đại biểu không cao và không đồng đều. Bà Bùi Thị Nga, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Nhân Quyền (Bình Giang) cho biết nhiệm kỳ 2016-2021, HĐND xã bầu thiếu 2 đại biểu. Một trong những nguyên nhân do số dư đại biểu trong danh sách bầu cử theo quy định cao khiến số phiếu không tập trung. Bên cạnh đó, hiện chưa có quy định rõ về trình độ của đại biểu HĐND cấp xã nên năng lực, trình độ của một số đại biểu chưa thực sự đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
Về tổ chức, hoạt động, hiện HĐND cấp xã không tổ chức các tổ đại biểu HĐND. 100% số thành viên các ban hoạt động kiêm nhiệm và không có phụ cấp cho chức vụ lãnh đạo ban. Đồng chí Hoàng Văn Thắng, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Đồng Lạc (Nam Sách) cho biết lãnh đạo các ban HĐND xã tham gia rất nhiều công việc của HĐND. Việc chưa có phụ cấp cho các chức danh này khiến chất lượng công việc phần nào bị ảnh hưởng. Ngoài ra, công chức văn phòng - thống kê vừa làm nhiệm vụ Văn phòng HĐND, UBND, vừa đảm nhận các công việc phục vụ khác nên khối lượng công việc lớn, khiến công tác Văn phòng HĐND hạn chế. Việc bồi dưỡng nâng cao trình độ, kỹ năng, phương pháp công tác cho đại biểu HĐND chưa được tiến hành thường xuyên.
Những hạn chế trên ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng và hiệu quả hoạt động của HĐND. Việc tổ chức giám sát, khảo sát phục vụ thẩm tra các nội dung kỳ họp HĐND xã chưa nhiều. Hoạt động giám sát thường xuyên, giám sát chuyên đề còn hạn chế. Các ban HĐND cấp xã chưa phát huy được hết chức năng, nhiệm vụ, nhất là trong hoạt động giám sát do nghiệp vụ chuyên môn chưa sâu. Ý thức và tinh thần trách nhiệm của một số đại biểu HĐND cấp xã chưa thực sự được phát huy. Vẫn còn tình trạng đại biểu HĐND không tham gia đầy đủ các buổi tiếp xúc cử tri. Các nội dung ý kiến, kiến nghị chưa thực sự mang tính đại diện cho cử tri...
Qua cuộc giám sát, đoàn giám sát của HĐND tỉnh đã tiếp thu đầy đủ kiến nghị của HĐND cấp huyện, cấp xã để tổng hợp đề xuất với Trung ương và tỉnh tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật có liên quan tới tổ chức, hoạt động của HĐND cấp xã. Thời gian tới, HĐND tỉnh cũng sẽ tăng cường hướng dẫn, trao đổi nghiệp vụ công tác giữa Thường trực HĐND, các Ban HĐND từ tỉnh tới cơ sở; thường xuyên tổ chức tập huấn nghiệp vụ, phương pháp, kỹ năng công tác cho đại biểu HĐND các cấp; phát huy hơn nữa vai trò của đại biểu HĐND tỉnh và tổ đại biểu HĐND tỉnh ứng cử tại các địa phương.
Cùng với các giải pháp của HĐND tỉnh, HĐND cấp huyện thì Đảng ủy các xã, phường, thị trấn cần thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp, sâu sát đối với tổ chức và hoạt động của HĐND, Thường trực HĐND, các ban HĐND. UBND cấp xã cần có chương trình, kế hoạch phối hợp công tác thật tốt, cụ thể và có tính khả thi cao. MTTQ và các tổ chức thành viên với trách nhiệm là cơ quan hiệp thương về cơ cấu đại biểu HĐND và là cơ quan phối hợp công tác cần xác định rõ trách nhiệm cùng với Thường trực HĐND trong việc nâng cao chất lượng đại biểu, chất lượng hoạt động.
Đồng chí Nguyễn Khắc Toản, Tỉnh ủy viên, Trưởng Ban Pháp chế HĐND tỉnh nhấn mạnh HĐND các xã, phường, thị trấn không vì cơ cấu mà hạ thấp tiêu chuẩn đại biểu. Không vì đặc điểm địa bàn địa phương cấp cơ sở "trong xóm ngoài làng" mà "du di, xuề xòa" trong các hoạt động tiếp xúc cử tri, giám sát, chất vấn, trả lời chất vấn... Thường trực HĐND, các ban HĐND và các đại biểu HĐND cấp xã cần xác định rõ vị trí, vai trò, chức năng nhiệm vụ. Tiếp tục đổi mới phương pháp công tác, nâng cao chất lượng trong từng hoạt động. Thực hiện tốt những lời hứa với cử tri để xứng đáng là người đại diện cho quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của nhân dân.
HOÀNG BIÊN