Hỗ trợ nhà ở cho người có công: Nhiều vướng mắc cần tháo gỡ ngay

Nằm trong danh sách hỗ trợ nhà ở giai đoạn 2 nhưng do chờ đợi quá lâu nên gia đình bà Phạm Thị Huê ở thôn Ngọ, thị trấn Lai Cách (Cẩm Giàng) đã tự bỏ kinh phí để sửa nhà

Trong khi nhiều hạn chế, bất cập của Đề án hỗ trợ nhà ở cho người có công (NCC) giai đoạn 1 chưa được giải quyết thì sang giai đoạn 2 tỉnh ta lại không được Trung ương cấp kinh phí, phải tự bố trí.

Qua đời vẫn chưa được hỗ trợ

Đề án hỗ trợ nhà ở cho NCC được thực hiện từ khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 22/2013/QĐ-TTg ngày 26.4.2013 về việc hỗ trợ nhà ở cho NCC. Giai đoạn 1, sau khi rà soát, Hải Dương được Chính phủ quyết định hỗ trợ tổng số 6.896 căn nhà gồm 3.168 nhà mới và sửa chữa 3.728 căn. Mỗi căn nhà mới được hỗ trợ 44 triệu đồng (ngân sách Trung ương hỗ trợ 36 triệu đồng, ngân sách tỉnh hỗ trợ 8 triệu đồng); sửa chữa được hỗ trợ 20 triệu đồng/nhà (ngân sách Trung ương hỗ trợ 18 triệu đồng, ngân sách tỉnh hỗ trợ 2 triệu đồng). Tính đến hết năm 2018, số tiền trên đã cấp đủ về các huyện, thành phố theo đúng đề án được phê duyệt.

Tuy nhiên, sau 6 năm triển khai đề án còn nhiều hạn chế, bất cập. Ông Phạm Viết Nhanh, Trưởng Phòng Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Sở Xây dựng - đơn vị chủ trì thực hiện đề án hiện nay) cho biết phần lớn huyện, thành phố lúng túng trong quản lý, thực hiện, buông lỏng kiểm soát. Theo báo cáo của Sở Xây dựng, tính đến hết năm 2018, từ nguồn kinh phí của đề án, các huyện, thành phố chỉ giải ngân theo đúng đề án giai đoạn 1 với 3.948 căn nhà, trong đó có 1.880 căn nhà mới và 2.068 căn sửa chữa. So với đề án giai đoạn 1, có 570 căn thay đổi nhu cầu và 733 căn ngoài đề án đã được các địa phương cấp kinh phí. Đành rằng việc cấp thay đổi và cấp ngoài đề án là điều chỉnh cho phù hợp với nhu cầu của NCC nhưng lại khiến cho việc giải ngân, tính thống nhất của đề án bị thay đổi, gây khó khăn rất lớn cho công tác kiểm tra, kiểm soát.

Ngoài ra, việc triển khai đề án quá lâu, kéo dài suốt từ năm 2013 đến nay cũng phát sinh những tình huống không mong muốn. Có 1.492 căn nhà (gồm 735 căn nhà mới và 757 căn nhà sửa chữa), chiếm hơn 21,6% số căn được duyệt trong đề án giai đoạn 1 không còn nhu cầu hoặc không đủ điều kiện hỗ trợ. Thiệt thòi nhất là những NCC đã qua đời trước khi có quyết định hỗ trợ xây nhà.

Anh Lưu Văn Hưng, cán bộ lao động, thương binh, xã hội thị trấn Lai Cách (Cẩm Giàng) cho biết thị trấn có 3 đối tượng NCC nằm trong đề án giai đoạn 1. Đến nay mới có 1 trường hợp được hỗ trợ theo đúng quy định, còn 2 người dù đã xây nhà mới hoặc sửa chữa nhà ở nhưng vẫn chưa được nhận tiền hỗ trợ. Thị trấn đã nhiều lần có ý kiến về những trường hợp này nhưng vẫn chưa được xem xét giải quyết.

Làm rồi cũng chưa được hỗ trợ

Trong khi chưa giải quyết hết công việc tồn đọng và những bất cập ở giai đoạn 1 thì sang giai đoạn 2 lại nảy sinh những khó khăn mới. Ngày 5.7.2017, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã nhất trí với đề nghị của tỉnh thực hiện Đề án hỗ trợ NCC với cách mạng về nhà ở giai đoạn 2 đối với 6.479 hộ (3.552 hộ xây nhà mới, 2.927 hộ sửa chữa nhà). Tuy nhiên, Hải Dương không được Chính phủ phê duyệt kinh phí hỗ trợ giai đoạn này mà phải tự cân đối ngân sách địa phương, huy động mọi nguồn lực để hỗ trợ cho NCC. Vì đã nằm trong danh sách đề án nên hầu hết NCC đều có tâm lý chờ đợi được hỗ trợ.

Việc cần làm lúc này là bảo đảm việc hỗ trợ công bằng, đúng đối tượng, tránh để NCC chịu thiệt. Theo ông Nhanh, các huyện, thành phố cần gấp rút triển khai hỗ trợ, bảo đảm giải ngân hết số tiền Trung ương đã cấp giai đoạn 1 còn thừa hiện nay (hơn 20 tỷ đồng). Vì nếu đến hết ngày 31.12.2019, các địa phương chưa giải ngân hết sẽ phải chuyển trả về ngân sách Trung ương.

Đối với giai đoạn 2, do không có nguồn cấp từ Trung ương, ngày 2.8 vừa qua, Sở Xây dựng đã có công văn gửi UBND các huyện, thành phố đề nghị chủ động bố trí từ nguồn ngân sách hằng năm và nguồn kinh phí khác để hỗ trợ. Những việc này cần làm khẩn trương, chú ý đến cả những hộ thuộc phạm vi đề án đã tự tiến hành xây, sửa nhà do không thể chờ đợi quá lâu.

THANH NGA