Giàn hoa thiên lý

Một trong những hình ảnh in đậm trong ký ức tuổi thơ của tôi là giàn thiên lý ông tôi trồng ở chái nhà, trên khung cửa sổ nhìn ra hướng đông nam. Những đêm hè, ông tôi thường bắc chõng tre ra thềm hồi, ngắm trăng dưới giàn hoa thiên lý thơm dìu dịu ấy.

Có lẽ trong các loài hoa cảnh, thiên lý đậm chất dân dã nhất. Ở quê tôi, thiên lý không chỉ trồng làm cảnh mà còn để thơm cửa thơm nhà. Hoa thiên lý còn cho ta những bát canh thơm thảo. Hương vị ngầy ngậy và thơm mát của nó như một món ăn quý đãi khách tới chơi nhà. Mỗi buổi đi làm, đi chợ về, mệt nhọc, chan bát canh thơm, cha ta, mẹ ta như được cởi bỏ hết cái oi ả của nắng hè.
Thiên lý là loại cây leo trên giàn, leo trên các cây cổ thụ. Mùa xuân, lá thiên lý bung ra, xanh mơn mởn, rồi chuyển sang màu xanh lục. Từ cữ tháng tư ta trở đi, những chùm hoa thiên lý màu vàng xanh nhạt, lủng liểng ẩn mình trong lá, tỏa ra mùi thơm thoảng trong màn đêm. Ngày hè, hoa quyến rũ đàn ong. Hình như ong rất mê  mật hoa thiên lý, cứ lũ lượt bay đậu suốt ngày.

Cây thiên lý dễ trồng, không kén đất. Lấy những cành bánh tẻ, giâm ít ngày là thiên lý nảy chồi và phát triển rất nhanh. Cần tưới, bón và cắm giàn cho cây con leo. Ở phố thị, mấy năm lại đây, các khu nhà cao tầng, người ta cũng đã bắt đầu trở lại với loại cây cảnh dân dã này. Trên các bao lớn, dưới mái hiên, thiên lý leo, mát rượi. Dường như nó còn làm "mềm mại" đi một phần cho những khối bê-tông cốt thép.

Thuở nhỏ, tôi cùng chúng bạn, cả trai lẫn gái mê mải hái hoa thiên lý bày hàng. Thời học trò, không biết đã bao nhiêu lần ngồi dưới giàn thiên lý, tôi thẫn thờ với câu chuyện "Dưới giàn thiên lý" của nhà văn Thạch Lam. Cái không gian mát rượi của câu chuyện ấy, cậu học trò về thăm quê gặp lại hương hoa thiên lý ấy sao mà quá đỗi gần gũi, thân thương.

Hương thơm thoảng dịu của hoa thiên lý đã đi trong suốt cuộc đời tôi.

Tản bút củaTHANH GIANG