Giảm cân cấp tốc đón Tết

Muốn giảm 11 kg trong 2 tháng để có vòng eo thon thả, diện đầm đón Tết, Ngân, 27 tuổi, ở TP Hồ Chí Minh, cắt tinh bột ra khỏi thực đơn, mua trà uống "thải độc, ép mỡ".

Để hoàn thành kế hoạch giảm 11 kg khi Tết cận kề, Ngân lên thực đơn không có thực phẩm đường bột, loại bỏ đồ chiên xào rán, chỉ ăn đồ hấp, luộc. Cô bỏ mọi cuộc liên hoan, tránh không ăn cơm cùng gia đình do thực đơn và cách nấu khác biệt.

Nữ nhân viên văn phòng mua combo "trà thải độc", giá 5 triệu đồng, uống thay nước mỗi ngày giúp tiến trình ép mỡ diễn ra nhanh hơn. Kết quả, sau hai tuần Ngân giảm 4 kg, song cơ thể mệt mỏi, suy nhược, thường xuyên chếnh choáng khi đứng lên ngồi xuống. Cô dự định xin nghỉ phép để tiếp tục "ép cân", mong cơ thể sớm lấy lại cân bằng.

Tương tự, muốn giảm béo cấp tốc để có ngoại hình săn chắc đi chơi Tết, Ngọc, 25 tuổi, ở Long An, mua một hộp thuốc giảm cân trên mạng về dùng thử. Người bán giới thiệu thành phần 100% từ thiên nhiên, giúp giảm mỡ, giảm cảm giác thèm ăn, không làm mất nước, có thể rút 6 kg trong 20 ngày.

Sau 10 ngày, Ngọc dần giảm cân, nhưng da bắt đầu nổi mẩn đỏ, mặt nổi mụn, cảm giác mệt mỏi thường xuyên, có thời điểm người lả đi, thường xuyên khát nước. Lo lắng cho sức khỏe, cô đến viện khám, bác sĩ chẩn đoán suy nhược cơ thể, men gan tăng, yêu cầu ngừng sử dụng thuốc giảm cân.

Tết Nguyên đán cận kề là thời điểm nhiều người bắt đầu giảm cân cấp tốc. Các nhóm kín trên mạng xã hội "bùng nổ" những bài đăng về các loại trà thảo mộc dạng viên, chiết xuất từ lá sen, chè vằng, tinh bưởi, linh chi... hoặc thuốc giảm cân, kẹo hủy mỡ, kem tan ủ tiêu mỡ, bột thiên nhiên.

Các sản phẩm được quảng cáo "100% thành phần từ thảo dược thiên nhiên, không tác dụng phụ, giúp giảm cân nhanh, không gây mệt mỏi".

Hỏi về nguồn gốc, xuất xứ sản phẩm, hầu hết người bán trả lời chung chung "nhập khẩu từ nước ngoài", không đưa ra giấy tờ chứng minh. Song, vẫn có rất nhiều người dùng bình luận dưới bài đăng để hỏi mua sản phẩm.

Trong các nhóm ăn kiêng, chủ đề được bàn luận thường xuyên cũng là làm thế nào để giảm cân nhanh đón Tết. Bác sĩ Phan Thái Tân, huấn luyện viên sức khỏe giảm cân HomeFiT, cho biết nhận được nhiều lời yêu cầu tư vấn "ép cân" khi Tết cận kề.

Có người muốn nhờ anh hướng dẫn giảm 8-10 kg/tháng, nhưng không tập thể dục, ăn uống lành mạnh. Bác sĩ cảnh báo việc này sẽ gây nhiều nguy hại sức khỏe.

"Khuyến cáo an toàn, bạn giảm trung bình giảm khoảng 0,5-1 kg/tuần đã là quá hiệu quả", anh Tân nói. Còn giảm cân cấp tốc sẽ phát sinh vô vàn vấn đề sức khỏe, như cơ thể suy kiệt, mặt hốc hác, lâu dài sinh bệnh tật, thiếu vi chất dinh dưỡng.

Theo bác sĩ, dạ dày cần thời gian để thu nhỏ, hệ nội tiết cần thời gian điều chỉnh, và các thói quen cũng cần đủ thời gian để bền vững. "Nếu cân nặng xuống nhưng cơ thể, tâm trí và kiến thức không theo kịp thì sớm muộn cũng tăng lại", bác sĩ nói thêm.

PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn, Phó Viện trưởng Viện Phẫu thuật tiêu hóa, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, khuyến cáo những người dùng muốn ép cân cấp tốc cần cẩn trọng với các thành phần trong thuốc giảm cân bán trên mạng. Đặc biệt, nhiều thực phẩm được quảng cáo là thảo dược, song chứa các thành phần tân dược ẩn, không được công bố, có thể gây hại cho người dùng.

Ông Tuấn nhận định các sản phẩm giảm cân chưa rõ nguồn gốc hoặc không được kiểm tra có thể gây căng thẳng hoặc hại cho gan, thận. Nguy hiểm hơn là biến chứng như rối loạn tiêu hóa, tim mạch, thần kinh... Mặt khác, việc sử dụng đồng thời sản phẩm giảm cân với các thuốc chữa bệnh khác có thể ảnh hưởng hiệu quả của cả hai loại thuốc.

"Việc sử dụng các sản phẩm giảm cân không thể thay thế cho chế độ ăn uống cân đối và lối sống lành mạnh", ông Tuấn nói, thêm rằng chỉ nên áp dụng các phương pháp giảm cân khoa học được chứng minh hiệu quả.

Đơn cử là chế độ kiểm soát lượng calo nạp (in) thấp hơn lượng calo tiêu thụ (out) để cơ thể đốt cháy mỡ dự trữ. Tuy nhiên, cần bảo đảm cung cấp đủ dưỡng chất, tập trung vào việc tiêu thụ thức ăn giàu chất xơ, thực phẩm tự nhiên và thức ăn ít chế biến. Tập thể dục đều đặn giúp tăng cường quá trình đốt cháy calo và cải thiện sức khỏe tổng thể.

Bên cạnh đó, trạng thái tinh thần có thể ảnh hưởng thói quen ăn uống và lối sống. Kỹ thuật quản lý căng thẳng như thiền, yoga, hoặc tìm kiếm hỗ trợ tâm lý có thể giúp duy trì cảm xúc tích cực trong việc giảm cân.

Các biện pháp can thiệp y tế như chương trình giảm cân chuyên nghiệp, dinh dưỡng điều trị, thuốc giảm cảm giác thèm ăn, phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày được áp dụng với người có tình trạng béo phì gây nguy hiểm sức khỏe.

Bên cạnh các sản phẩm giảm cân, nhiều phương pháp giảm cân cấp tốc như nhịn ăn, chỉ uống nước hay ăn trứng, cũng gây nhiều tác hại. Những phương pháp này có thể khiến sụt cân nhanh chóng, nhưng về lâu dài sẽ tác động tới hệ thần kinh, hô hấp, tim mạch, thậm chí nguy cơ tử vong.

Tác hại thường gặp như da nhăn nheo do thiếu hụt độ ẩm và dưỡng chất, rụng tóc, giảm kích thước vòng một, hạ đường huyết, rối loạn điện giải, rối loạn chuyển hóa. Phụ nữ có thể bị rối loạn nội tiết tố, rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, dẫn đến vô sinh.

Ngoài ra, TS.BS Nguyễn Trọng Hưng, Viện Dinh dưỡng quốc gia, cho biết hiện có nhiều phương pháp được cho là giảm cân hiệu quả, như keto, low-carb, điểm chung là cắt giảm carbohydrate (đường, bột). Lạm dụng những cách này khiến cơ thể thiếu hụt dinh dưỡng, tác động nghiêm trọng đến hệ tiêu hóa.

Chế độ ăn keto với nhiều chất béo có lợi, ít carbs, có thể làm giảm lượng đường máu và nồng độ insulin, tác động quá trình chuyển hóa của cơ thể và hạn chế việc dự trữ chất béo, tuy nhiên phải được theo dõi nghiêm ngặt.

Cách giảm cân như low-carb cũng không được khuyến khích. Low-carb là chế độ ăn giới hạn lượng carbohydrate và tăng tỷ lệ protein cũng như chất béo trong khẩu phần. Ngoài tác hại khi cắt giảm tinh bột quá mức, ăn nhiều protein khiến gan, thận phải làm việc nhiều.

Người thừa cân, béo phì cần bổ sung canxi để dự phòng loãng xương vì khung xương phải gánh một trọng lượng lớn, ăn nhiều đạm sẽ làm tăng đào thải canxi qua nước tiểu, không tốt cho xương.

Sử dụng quá nhiều đồ uống detox còn gây mất cân bằng điện giải, mất cơ bắp, giảm quá nhiều dinh dưỡng khiến rối loạn hormone.

Các chuyên gia khuyến nghị chế độ dinh dưỡng cân bằng phải bao gồm 4 nhóm chất đường bột, đạm, béo, vitamin và khoáng chất. Mọi người nên hỏi các bác sĩ có chuyên môn tư vấn chế độ ăn uống, luyện tập phù hợp, tuyệt đối không tùy tiện sử dụng các loại thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc.

"Tết không phải đến một lần mà sẽ lặp đi lặp lại, mình có thể lấy nó để làm cái cớ đưa ra quyết định bắt đầu, nhưng không phải lý do để bất chấp giảm cân bằng mọi giá", bác sĩ Tân nói.

* Tên nhân vật được thay đổi