Giải Nobel Y học 2019 vinh danh nghiên cứu mở đường cho điều trị thiếu máu, ung thư

Vào lúc 16 giờ 30 ngày 7.10 (theo giờ Việt Nam), Ủy ban Nobel của Viện Karolinska ở thủ đô Stockholm của Thụy Điển đã công bố giải Nobel Y học năm 2019 thuộc về ba nhà khoa học là William Kaelin, Peter Ratcliffe và Gregg Semenza với công trình nghiên cứu tế bào. Đây là giải Nobel đầu tiên được công bố trong mùa giải Nobel năm nay.

Các nhà khoa học đoạt giải Nobel Y học 2019. Ảnh: AFP

Vinh danh công trình nghiên cứu tế bào

Công trình nghiên cứu của hai nhà khoa học Mỹ là William Kaelin và Peter Ratcliffe, cùng nhà khoa học người Anh Gregg Semenza là những khám phá về cách thức các tế bào cảm thụ và thích ứng với môi trường oxygen thay đổi.

Đánh giá về công trình của các nhà khoa học đoạt giải Nobel Y học năm 2019, Hội đồng Giải thưởng Nobel thuộc Viện Karolinska của Thụy Điển cho biết, những khám phá có tầm ảnh hưởng mạnh mẽ của các chủ nhân giải Nobel Y học năm nay hé lộ cơ chế hoạt động của một trong những quá trình thích ứng thiết yếu nhất của cuộc sống.

Thông báo nhấn mạnh: "Họ đã thiết lập nền tảng cho sự hiểu biết của chúng ta về cách thức môi trường oxygen tác động tới sự trao đổi chất của tế bào và chức năng sinh lý học".

Cũng theo Hội đồng trên, nhóm 3 nhà khoa học đã xác định được cơ chế phân tử điều chỉnh hoạt động của gien nhằm đáp ứng sự với thay đổi khác nhau của oxygen, vốn được coi là tác nhân chính gây ra nhiều căn bệnh. Những khám phá của 3 nhà khoa học trên đã mở đường cho những liệu pháp hứa hẹn nhằm chống lại bệnh thiếu máu, ung thư và nhiều bệnh khác.

Nhà khoa học William Kaelin là Giáo sư y khoa tại Đại học Harvard. Ông từng được trao giải thưởng Lasker cho nghiên cứu y học cơ bản năm 2016 và Giải thưởng Khoa học Ung thư ASCO 2016. Phòng thí nghiệm của ông nghiên cứu các protein ức chế khối u.

Nhà khoa học Gregg Semenza là Giáo sư khoa ung thư, hóa học sinh học và y học tại Đại học Y khoa Johns Hopkins. Trong khi đó, ông Peter Ratcliffe là bác sĩ người Anh, đồng thời là nhà sinh học tế bào và phân tử nổi tiếng với công trình nghiên cứu về các phản ứng của tế bào đối với tình trạng thiếu oxygen. Ông còn là thành viên Học viện Francis Crick ở London (Anh).

Cùng nhận giải Nobel Y học năm nay, 3 nhà khoa học trên sẽ cùng chia sẻ giải thưởng trị giá 9 triệu kronor Thụy Điển (hơn 900.000 USD).

Giải Nobel Y học do Viện Karolinska bầu chọn. Năm nay Viện Karolinska đã nhận được 633 đề cử cho giải thưởng này. Trong lịch sử, giải Nobel Y học đã được trao 216 lần, từ năm 1901 đến năm 2018, trong đó có 12 phụ nữ từng được nhận giải này.

Tiếp sau giải Nobel Y học, lễ công bố giải Nobel Vật lý sẽ diễn ra vào ngày 8-10, Nobel Hóa học vào ngày 9-10, Nobel Văn học vào ngày 10-10, Nobel Hòa bình vào ngày 11.10 và Nobel Kinh tế vào ngày 14/10 tới. Đáng chú ý, năm nay, Viện Hàn lâm Thụy Điển sẽ công bố hai người thắng cuộc giải Nobel Văn học năm 2018 và 2019 để bù cho giải Nobel Văn học năm ngoái không được công bố do vụ bê bối tình dục chưa từng có trong lịch sử, dẫn đến một loạt đơn từ chức được gửi tới lãnh đạo Viện Hàn lâm Thụy Điển.

Các giải Nobel Y học trong 10 năm gần đây

- Năm 2018: Hai nhà khoa học gồm James P Allison (người Mỹ) và Tasuku Honjo (người Nhật Bản) đã đoạt giải Nobel Y học 2018 vì công trình nghiên cứu điều trị ung thư bằng việc ức chế miễn dịch âm tính. Liệu pháp này là một cách tiếp cận mang tính cách mạng trong chữa trị bệnh ung thư.

- Năm 2017: Ba nhà khoa học người Mỹ là Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash và Michael W. Young đã đoạt giải Nobel Y học 2017 vì những khám phá về cơ chế phân tử điều khiển nhịp sinh học ngày đêm. Khám phá về nhịp sinh học ngày đêm, đồng hồ sinh học này giúp chúng ta hiểu được bí ẩn tại sao con người cần ngủ và tại sao giấc ngủ lại diễn ra.

- Năm 2016: Nhà khoa học người Nhật Bản Yoshinori Ohsumi đã đoạt giải Nobel Y học 2016 với công trình nghiên cứu các cơ chế phân tách và tái tạo các thành phần tế bào. Đây là thành tựu khám phá ra cơ chế tự thực, một quá trình cơ bản trong tế bào.

- Năm 2015: Ba nhà khoa học gồm William Campbell (người gốc Ireland), Satoshi Omura (người Nhật Bản) và Youyou Tu (người Trung Quốc) đã đoạt giải Nobel Y học 2015 với công trình nghiên cứu trong điều trị các bệnh do ký sinh trùng gây ra. Những nghiên cứu này đã mang lại cho loài người các công cụ quan trọng, nhằm đối phó với những dịch bệnh ảnh hưởng đến hàng triệu người mỗi năm".

- Năm 2014: Ba nhà khoa học gồm John O'Keefe (người Mỹ gốc Anh) và 2 vợ chồng May-Britt Moser và Evard Moser (người Na Uy) đã đoạt giải Nobel Y học 2014 vì có công phát hiện ra các tế bào hình thành hệ thống định vị (GPS) bên trong bộ não. Với phát hiện này, các nhà khoa học đã hiểu được cơ chế dẫn đến chứng bệnh mất trí nhớ về không gian ở một số người.

- Năm 2013: Hai nhà khoa học người Mỹ là James Rothman và Randy Schekman, cùng nhà khoa học người Đức Thomas Suedhof đã đoạt giải Nobel Y học 2013, vì phát hiện ra "cơ chế chuyển động của túi tiết - bộ máy vận chuyển chính trong các tế bào của cơ thể con người". Phát hiện này rất hữu ích cho việc điều trị các bệnh thần kinh, tiểu đường và các rối loạn trong hệ miễn dịch.

- Năm 2012: Hai nhà khoa học gồm John Gurdon (người Anh) và Shinya Yamanaka (người Nhật Bản) đã đoạt giải Nobel Y học 2012 với công trình nghiên cứu mang tính đột phá về tế bào gốc.

- Năm 2011: Bộ ba các nhà khoa học, gồm Bruce Beutler (người Mỹ), Jules Hoffmann (người Lucxembourg) và Ralph Steinman (người Canada) đã đoạt giải Nobel Y học 2011 cho những công trình nghiên cứu đột phá về hệ thống miễn dịch.

- Năm 2010: Nhà y sinh học người Anh Robert Edward đoạt giải thưởng Nobel Y học năm 2010 vì có công lớn trong việc tìm ra kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), mang lại niềm vui làm cha-mẹ cho hàng triệu cặp vợ chồng hiếm muộn con.

- Năm 2009: Ba nhà khoa học người Mỹ gồm Elizabeth Blackburn, Carol Greider và Jack Szostak cùng trở thành đồng chủ nhân giải thưởng Nobel Y học năm 2009, vì đã tìm ra cách thức các nhiễm sắc thể được sao chép một cách hoàn chỉnh trong quá trình phân chia của tế bào và được bảo vệ để không bị thoái hóa…

Theo TTXVN