Giấc mộng tình yêu huyền nhiệm

Bài thơ Mỗi khi chiều kéo ánh sáng vào đêm buồn như một tiếng thở dài, dịu nhẹ và lắng sâu vào vô tận. Âm hưởng cấu trúc câu thơ tự do vắt dòng nhưng luyến láy đọc lên nghe thật mê hoặc, ngân nga điệu lòng nhớ thương, hoài niệm của thi nhân. Kết cấu bài thơ theo mạch từ thực tại cô quạnh, xót xa và khép lại bằng hồi ức về một quá khứ êm đềm của tình yêu mỗi chiều về làm anh "ngạt thở" trong mê đắm và hạnh phúc.

Mỗi khi chiều kéo ánh sáng vào đêm Lâu lắm rồi điện thoại không reo dìu dặt anh ngồi nhìn những chiều kéo ánh sáng vào đêm thành những vì sao buồn lấp lánh Này cô quạnh nếu không phải tình yêu xin đêm đừng rơi xuống bài ca này xót xa nếu không phải tình yêu xin đừng làm hy vọng cứ để mình anh bơi với dòng sông với lời thì thầm quên mất Chắc tình yêu có thật đã hóa thành mưa trắng một buổi chiều một quán lá bên đường ngực ướt em mềm biết bao nhiêu Lâu lắm rồi điện thoại không reo và anh nhớ những hồi chuông làm anh ngạt thở mỗi khi chiều kéo ánh sáng vào đêm. LÊ VĨNH TÀI

Chọn thời gian nghệ thuật vào khoảnh khắc đan giao của một ngày khi buổi chiều sắp hết và màn đêm đang dần buông xuống, Lê Vĩnh Tài đã có cái lý của trái tim tình ái si mê. Từ muôn vàn tín hiệu quen thuộc nhen lửa cho một cuộc tình, anh đã mượn tiếng chuông điện thoại để nhắc nhớ chính mình về một kỷ niệm. Nỗi nhớ ở đây không bắt đầu từ chiếc lá vàng rơi, từ làn mưa nhẹ hay ánh hoàng hôn nhuộm tím trời quen thuộc của thi liệu cũ trong thơ ca. Câu thơ đầu tiên đánh động vào cảm thức người đọc từ hình tượng âm thanh: "Lâu lắm rồi điện thoại không reo/dìu dặt". Có lẽ, lần đầu tiên trong thơ ca, âm thanh vang lên từ chiếc điện thoại nghe ra một tính từ rất mới: "dìu dặt". Đó là âm thanh của điệu hồn vang ngân, niềm hạnh phúc đắm say nơi con tim biết hát. Câu thơ có tính tự sự nhưng đã được cảm xúc hóa cũng nhờ vào tính từ này. Bằng cách vắt dòng như tiếng rơi của khúc nhạc chuông, hình thức câu thơ đã mở ra một dáng dấp mới đầy dụng ý nghệ thuật. Hình thức này ta cũng thường gặp ở nhiều thi phẩm khác của Lê Vĩnh Tài.

Chúng ta tiếp tục trở lại mạch cảm xúc của bài thơ Mỗi khi chiều kéo ánh sáng vào đêm. Chính khoảnh khắc ngày tàn, trời bắt đầu chuyển dần sang đêm đã gợi khơi nhiều niềm vọng tưởng. Nhưng tất cả niềm hạnh phúc "dìu dặt" của mỗi chiều xưa giờ chỉ là quá khứ êm đềm, hiện tại chỉ còn những buổi chiều cô đơn qua tràn ngập nhớ nhung, xao xuyến. Có điều qua cái nhìn của nhân vật trữ tình đầy tâm trạng, thiên nhiên hiện lên với ánh chiều đầy huyền nhiệm, mang một vẻ đẹp rất thơ, thấm đẫm suy tư và "buồn lấp lánh". Chưa bao giờ tôi đọc những câu thơ đẫm đầy nghệ thuật nhân hóa và mê hoặc đến thế. Hóa ra ánh sáng của những vì sao kia được thắp lên từ buổi chiều cô quạnh, nhớ thương. Ý thơ buồn mà vẫn đẹp lung linh như một vùng sáng của kỷ niệm tưởng tiếc:

anh ngồi nhìn những chiều kéo ánh
sáng vào đêm
thành những vì sao
buồn lấp lánh

Đến khổ thơ thứ hai, tác giả bộc lộ nỗi niềm sâu kín của mình qua cấu trúc khá quen thuộc của điệu nói hằng ngày: "nếu không phải...xin đừng...". Có điều chính cái điệu nói lạ lùng này đã làm cho những câu thơ của Lê Vĩnh Tài rất mới, khác với cách diễn đạt quen thuộc của các nhà thơ khác. Thường những chỗ xé lòng rất cần tiếng nhạc du dương trầm bổng của hình thức nghệ thuật. Lê Vĩnh Tài lại không, anh khước từ kiểu biểu đạt dễ dãi mà chọn cho mình cách nói ấn tượng mang một nét riêng. Đã là "cô quạnh", "xót xa" đồng nghĩa với tình yêu đã mất, thì đêm ơi đừng rơi xuống bài ca, đừng gieo chi hy vọng. Bởi lẽ, bài ca là tiếng hát của lòng yêu đời, hy vọng là niềm tin về tương lai phía trước, tình yêu đã chết liệu có còn những điều ấy không? Lời thơ chất chứa điệu buồn của lá rơi, của sự lịm mình trong cô đơn hoang hoải và trống vắng:

Này cô quạnh
nếu không phải tình yêu xin đêm đừng rơi
xuống
bài ca
này xót xa
nếu không phải tình yêu xin đừng làm hy
vọng
cứ để mình anh bơi với dòng sông
với lời thì thầm
quên mất

Ở khổ thơ này, hình thức biểu đạt vắt dòng kiểu câu thơ tự do, có dòng hai tiếng, có dòng chỉ một tiếng đã thực sự gây ấn tượng mạnh về nỗi hụt hẫng, bi thương của một khúc tình buồn. Vậy đó, khi nào giữa nội dung và hình thức nghệ thuật đạt được sự dung hòa, chừng ấy sẽ gợi mở nhiều liên tưởng, khi đó sự thẩm thấu về cái duy mỹ của thơ mới lên đến đỉnh điểm. Hiện nay có nhiều tác giả thơ cứ vắt dòng tùy tiện nên nghệ thuật không thấy đâu, chỉ tạo cảm giác rối rắm là không nên. Đành rằng mới là điều cần có trong sự khám phá, nhưng mới kiểu tắc tị thì khó chiếm được cảm tình từ trái tim độc giả. Câu thơ "cứ để anh bơi với dòng sông/với thì thầm/quên mất" rất hay, gợi mở một không gian thanh bạch cho hồn người, cho cõi lòng nhớ quên thanh thản.

Từ một thực tại não buồn khi "lâu lắm rồi điện thoại không reo" và anh ngồi nhìn những buổi chiều cô quạnh kéo ánh sáng vào đêm thành những vì sao buồn lấp lánh, nhà thơ Lê Vĩnh Tài càng cố muốn quên, muốn tan vào dòng sông thăm thẳm của thời gian vô tận. Nhưng càng cố quên, tác giả càng nhận ra khuôn mặt tình yêu rất rõ mà sự hiện hữu là em, hình ảnh người con gái trong một buổi chiều trú mưa ướt áo khiến cho em mang một vẻ đẹp mê dại và đáng yêu đến lạ thường. Đọc những câu thơ này người đọc rất dễ đồng cảm, rất dễ khóc và nhớ nhung xa vời khi âm thầm tưởng tiếc một hình bóng cũ. Đây là những câu thơ đọc lên tưởng dễ viết, nhưng thú thật phải yêu nhiều lắm, đau khổ đến tận cùng mới có được sự gan ruột đến tái tê:

Chắc tình yêu có thật
đã hóa thành mưa trắng một buổi chiều
một quán lá bên đường ngực ướt
em mềm biết bao nhiêu

Khổ thơ cuối bài điệp lại đoạn thơ mở đầu để hoàn thành một cấu tứ hoài cảm. Những hồi chuông dìu dặt làm anh ngạt thở ngày nào giờ đã không còn reo nữa, khoảng trống xót xa cứ cứa vào tâm hồn, tan loãng trong một vẻ đẹp mê dại của ánh sáng huyền hồ buổi chiều thành những vì sao buồn lấp lánh trên cao. Ý thơ thật đẹp, đẹp như một đóa hồng tình yêu, dù đến lúc tàn phai, sắc hương vẫn còn vương giữa mênh mang của tâm tình hoài niệm, luyến tiếc:

Lâu lắm rồi điện thoại không reo
và anh nhớ
những hồi chuông làm anh ngạt thở
mỗi khi chiều kéo ánh sáng vào đêm

Đọc bài thơ Mỗi khi chiều kéo ánh sáng vào đêm, tôi có cảm giác chính mình vừa trải qua một giấc mộng tình yêu huyền nhiệm. Ở đó, không gian tràn đầy ánh sáng và vang ngân dìu dặt khúc nhạc chuông của lời thầm thì hy vọng từ bài ca nhân văn lấp lánh. Vẫn biết, bài ca tình yêu không rót xuống hồn mỗi người bất tận, nhưng sẽ hàm ơn và ban phước cho những ai còn thổn thức tiếng lòng đau đáu một cõi yêu mê.

NHẤT KHÔNG