“Năm nay anh lấy vợ có được không cô?”. Đấy là tin nhắn Lan nhận được từ anh trai cách đây tròn ba tháng. Vào đúng ngày cô nhận bằng tốt nghiệp đại học. Cách đây bốn năm, ngày tiễn Lan xuống Hà Nội nhập học, anh cả từng hứa với bố mẹ rằng bao giờ nuôi xong Lan ăn học thì mới tính chuyện vợ con. Năm nay tính cả tuổi mụ là anh tròn hai sáu, bố thấy cô bạn gái nào của con đến chơi cũng nhận làm con dâu, mẹ cũng mong có cháu bồng cháu bế lắm rồi. Anh cả đợi đúng ngày cô cầm tấm bằng đỏ ra trường thì tính chuyện cho mình. Thế là cả nhà cứ phấp phỏng một niềm vui.
Anh dẫn nàng dâu tương lai về nhà, cô dì chú bác cứ ngó nghiêng ngoài ngõ. Mấy bác gái bên nhà nội ăn mặc gọn gàng như đi chợ ngày rằm, công việc là nấu cơm dưới bếp nhưng cứ thi thoảng lại lấy cớ pha ấm chè, rót ấm nước sôi để lên nhà trên nhòm mặt cháu dâu một tí. Mấy bác trai tập trung xây lại cái bếp để hôm nào đón nhà gái xuống chơi, thấy cháu dâu về cũng định chạy vào xem mặt ngang mũi dọc thế nào. Nhưng vừa bước chân lên bậc thềm đã bị vợ mắng lôi lại:
- Định cứ xắn cao quần, chân tay dính đầy vôi vữa thế mà vào được à?
Các bác tỉnh bơ bảo:
- Thì sao? Chúng tao thì có bao giờ tươm tất được đâu. Có gì mà phải ngại.
Các bác gái lườm:
- Mình không ngại nhưng cháu mình nó ngại với bạn gái. Đừng để cháu dâu nó chưa về đã thấy nhà mình luộm thuộm quá nó sợ thì chết.
Các bác trai miễn cưỡng bước ra ngoài thềm, miệng vẫn còn lẩm bẩm:
- Nó chê thì cho nó nghỉ. Cháu mình cũng vàng ròng chứ có phải của nợ đâu mà lo ế.
Anh cả nghe thấy thì đỏ mặt, nàng dâu tương lai nghe thấy thì thẹn thùng, ngồi im thin thít. Nhà trên bố mẹ tiếp chuyện khách quý, dưới bếp cô dì chú bác đã kháo nhau:
- Con bé này trắng trẻo, mỗi tội hơi béo.
- Béo mới khỏe, chứ ốm o như mấy bà nhà này thì cơm cháo gì.
- Cơm cháo gì là thế nào. Các ông đi làm suốt ngày bao nhiêu việc nhà cửa đồng áng đều tay các bà hết đấy thôi.
Cậu Hà dàn hòa:
- Thôi xin mấy ông mấy bà, cãi nhau người ta cười cho bây giờ. Béo hay gầy đều tốt giống cả, không phải bàn chi cho mệt.
Cả bếp im lặng một lúc, chỉ thấy tiếng dao thớt lạch cạch va vào nhau. Một lúc sau tiếng dì Hà thở dài cuối bếp:
- Không biết có hợp tính hợp nết nhau không nữa.
Lại tiếng dì Năm vừa cuộn nem vừa chêm vào:
- Không hợp thì sao chúng nó tính chuyện lấy nhau.
- Hợp ở đây là em nói chuyện tuổi tác, giờ sinh có khắc nhau hay không.
Tiếng mẹ Lan thở dài, mọi người mới giật mình ngẩng lên không biết bà chủ nhà đã xuống bếp tự lúc nào. Mẹ Lan nói là mê tín cũng không phải nhưng được cái hay đi xem thầy nọ thầy kia. Bố Lan có mắng thì bà bảo “có thờ có thiêng, có kiêng có lành. Các cụ ta đã dạy điều gì thì cấm có sai”. Cả nhà nói mãi không được nên mặc kệ. Vừa nãy ngồi hỏi chuyện với con dâu tương lai mới biết nó sinh năm Đinh Mão. Con gái mà cầm đầu chữ Đinh là không có hợp với con trai bà. Cuộc chuyện trò chưa đầy nửa tiếng mà đã nhẩm tính ra bao nhiêu cái họa. Con trai bà mà lấy con mèo này thì không sớm cũng muộn rước cái khổ vào thân, vợ chồng không cãi nhau thì con bà cũng mệnh yểu. Mệnh con gái nhà người ta át mệnh con trai bà, thế mà chúng nó cứ quấn quýt lấy nhau hỏi làm sao mà lòng bà không buồn cho được. Suốt cả bữa cơm, cô con dâu tương lai thì ăn uống thẹn thùng còn bà mẹ chồng tương lai thì mặt như đưa đám. Anh cả vì thế nên cũng buồn, chỉ có bố và các chú bác là vẫn vui vẻ đủ chuyện trên trời dưới đất. Đàn ông thì thường vô tâm, Lan đúc kết như vậy sau rất nhiều chuyện. Suốt cả buổi Lan vẫn không nói một câu nào với bà chị dâu ngoài việc chào hỏi xã giao. Điều này khiến anh cả thấy lo lo. Mấy hôm trước anh đã nhắn tin cho Lan “Anh sẽ kiếm một người phụ nữ biết cách sống về làm dâu trong nhà. Nhưng cô cũng đừng như giặc bên Ngô nha”. Trong bữa cơm, nghĩ lại, tự nhiên Lan bụm miệng cười. Anh cả chỉ lo hão huyền. Lan bảo với anh rằng chỉ cần chị dâu sống tốt với anh, với bố mẹ thôi chứ cô cũng chẳng đòi hỏi gì nhiều. Nhưng nếu chị dâu mà đá thúng đụng nia, sau này bố mẹ già rồi mà không biết cách sống thì cô sẽ “cho biết tay”. Anh cả đọc tin nhắn mà vừa mừng vừa run.
Trong nhà anh quý Lan nhất, vì cô vất vả từ tấm bé lại chịu khó học hành làm bố mẹ mở mày mở mặt. Em gái lại là người có học hành, hiểu biết nên anh không muốn làm cô em phật lòng. Lan thì cũng chẳng ghê ghớm gì nhưng chỉ sợ chị dâu về nhà lại làm khổ bố mẹ. Mà Lan vốn tính thương cha mẹ nên suốt từ sáng đến giờ Lan vờ như không quan tâm đến vị khách quan trọng ngồi trên nhà nhưng kỳ thực lại để ý từng hành động nhỏ. Dĩ nhiên là không ai biết điều ấy trừ anh cả. Anh vốn là người tinh ý. Nên vừa đưa người yêu trả về nhà xong là anh nhắn tin ngay cho em gái “Thấy chị dâu thế nào? Sao hôm nay em ít nói thế, có điều gì làm em không hài lòng à? Chị Hạnh trông ít nói thế thôi nhưng biết cách sống lắm”. Lan nằm trong buồng cười khúc khích “Cũng được nhưng gò má hơi cao”. Anh lo lắng nhắn lại “cao đâu mà cao, em nhìn lại xem, cũng bình thường thôi mà”. Lan lại bụm miệng cười “không cao à, thế thì cái mồm hơi rộng. Mà các cụ bảo con trai rộng miệng thì sang, đàn bà rộng miệng tan hoang cửa nhà. Mà mẹ chả bảo, các cụ đã nói thì cấm có sai”. Anh cả chẳng biết phải làm thế nào cả, vì đúng là Hạnh rộng miệng thật, cái này thì ai cũng chê đến tai anh rồi nhưng chả nhẽ… Anh thở dài, nhắn lại cho em gái “con người có ai toàn vẹn đâu em, đẹp cái này thì lại xấu cái kia. Cái quan trọng là tính cách con người, em yên tâm đi, người con gái mà anh đã chọn thì chuẩn không cần chỉnh về tính nết”. Lan nhắn lại chỏn lỏn “cứ để xem…”. Anh cả đọc mà lè lưỡi, lắc đầu.
Lan lên blog cá nhân viết vu vơ “Mình sắp có chị dâu. Có chị dâu thì cũng vui thật đấy. Nhưng mà… Giá mà chị dâu mình sau này cứ mỗi khi thấy mình điện bảo sẽ về thăm nhà là chị lại giục anh trai chuẩn bị đun nước sôi, mổ gà đãi cô. Thi thoảng mà nong nóng, chị dâu rủ đi ăn kem thì cũng thích thật. Nói chung nếu chị dâu mà yêu quý mình thì mình cũng sẽ đáp đền”, rồi bỏ ngỏ bằng dấu ba chấm đầy dụng ý. Anh đọc mà phì cười cho “giặc bên Ngô”. Tuần sau thấy chị dâu tương lai gọi điện hỏi thăm sức khỏe và mời về chơi thật. Nhưng giặc bên Ngô kiêu kỳ từ chối mà bụng thấy vui thầm.
Lúc tổ chức ăn hỏi cho anh cả xong xuôi đâu vào đấy rồi, bố mới ngớ người ra bảo:
- Ôi, bây giờ nhìn kỹ mới thấy cái Hạnh mồm cá ngão. Kiểu này khéo ăn hết của chồng, của con.
Mẹ vừa dọn mâm vừa nguýt:
- Quý hóa cho lắm vào. Bây giờ biết thì đã muộn.
Thằng út cười sặc sụa:
- Chịu bố, con dâu mồm rộng cả làng biết, mỗi bố là bây giờ mới biết.
Giặc bên Ngô cầm đũa múa theo điệu nhạc trên ti vi, không tham gia bàn luận nhưng bụng thì vừa thương bố vừa buồn cười không chịu nổi.
* * *
Trước ngày cưới một tuần chị Hạnh và anh cả cãi nhau to. Anh nhắn tin cho Lan bảo rằng sẽ chia tay với chị Hạnh. Giặc bên Ngô lo lắng cả đêm không ngủ được. Chuyện người lớn chứ có phải trẻ con đâu mà nay bảo lấy mai lại thôi, mà hai gia đình đã qua lại với nhau, tổ chức ăn hỏi hẳn hoi rồi chứ. Giặc bên Ngô không gọi điện cho anh trai mà gọi cho chị dâu hỏi rõ nguyên nhân. Chị dâu khóc nức nở bảo anh cả ghen tuông mấy chuyện vớ vẩn. Giặc bên Ngô thở phào bảo bệnh này cũng dễ chữa nhưng vẫn không quên dằn mặt chị dâu bằng một câu gọn lỏn:
- Có đúng chị oan không vậy?
Hỏi thì hỏi vậy nhưng cùng là con gái Lan biết là chị dâu không có tính trăng hoa, chắc tại chị đi tập văn nghệ trong công đoàn nên anh cả ghen thôi mà. Giặc bên Ngô ra tay giàn hòa đúng ba hôm thì lại thấy đôi tân lương vui vẻ, lại bàn nhau mua loại đệm nào cho ấm, loại gối nào gối mới thích. Giặc bên Ngô cười thầm, lòng thấy vui đến lạ. Nhà sắp có chị dâu, thế là một năm sau thể nào cũng có cháu bế. Thích ơi là thích nhưng cái mặt vẫn giả bộ lạnh tanh như không quan tâm đến việc đại sự trong nhà.
Ngày cưới, còn mấy tiếng nữa đến giờ đón dâu mà cô dâu gọi điện kêu bị đau bụng suốt từ đêm qua, mặt tái mét. Giặc bên Ngô lo cuống cuồng, phi xe máy hơn mười cây số mang xuống nắm lá ngải đắng vò sẵn bảo chị dâu uống nhanh còn kịp giờ đón dâu. Khi xe đón dâu đến cổng, giặc bên Ngô vẫn còn đang lúi húi giúp cô dâu trang điểm lại để che bớt đôi mắt thâm quầng vì thiếu ngủ. Cô dâu vừa mệt, vừa buồn vì phải về nhà chồng nên vừa thấy chú rể đã bật khóc tu tu. Giặc bên Ngô lấy khăn lau nước mắt còn động viên cô dâu:
- Cách nhau hơn chục cây số ăn nhằm gì. Chị thích thì ngày nào chả về thăm mẹ được. Chị mà còn khóc là trôi hết phấn, lộ cái mắt thâm ra đấy. Cả đời mới được làm cô dâu một lần mà để xấu là phí lắm đấy nghe không.
Lúc đưa cô dâu về đến nhà mình giặc bên Ngô mới thở phào. Trong khi mọi người đang no nê đánh chén thì giặc bên Ngô chui vào giường đánh một giấc no tròn. Đến lúc thấy cô dâu đang lúi cúi rửa bát ngoài giếng thì giặc bên Ngô mới thức dậy. Sau khi đuổi cô dâu vào nhà nằm nghỉ, giặc bên Ngô một mình cặm cụi rửa mấy chậu bát đĩa đầy vì các cô dì chú bác đều bận dọn bên trong.
Cơ quan cho nghỉ có ba ngày, tối hôm ấy giặc bên Ngô ngủ sớm để mai lấy sức đi làm. Mẹ lúi húi trong bếp gói ghém sẵn mấy thứ mai cho con gái mang đi rồi mới đi ngủ. Con gái ôm mẹ trêu:
- Thế là từ nay mẹ có con dâu rồi nhé. Sướng nhất mẹ còn gì.
Mẹ thở dài bảo:
- Chả biết có sướng hay lại mang cái tội nợ vào thân. Bọn con gái dưới thị xã là hay cãi lắm, nhìn mấy đứa về làm dâu trong làng mình thì biết.
Con gái ôm mẹ chặt hơn, thủ thỉ:
- Chưa gì mẹ đã nghĩ thế tội cho chị ấy. Mẹ quý chị ấy như con đẻ thì chị ấy cũng kính trọng mẹ. Có chị dâu về, con đi xa cũng thấy bớt lo, lúc trái nắng trở trời còn có chị.
Mẹ khúi nhẹ một cái vào trán con gái:
- Chỉ được cái khéo mồm, chưa gì đã bênh chị dâu hơn mẹ.
Con gái dụi đầu vào mái tóc đã điểm bạc của mẹ mà thấy cay cay sống mũi, con gái vừa hít hà hương bồ kết trên tóc mẹ vừa bảo:
- Đâu nào, con không bênh mẹ thì còn bênh ai chứ. Chị dâu cứ thử hư với mẹ xem, con khắc bảo tội cho.
Mẹ vén lại màn, trước lúc chìm vào giấc ngủ mẹ nhớ ra mấy bộ quần áo của con dâu phơi ngoài sân quên chưa lấy vào, mẹ lại lật đật ngồi dậy. Con gái vờ ngủ như không biết gì, trong lòng gợn lên một nỗi buồn đến lạ. Mai này con gái cũng đi làm dâu xa, mai này bỏ bố mẹ lại nơi này, chắc ngày về nhà chồng con gái cũng khóc nhiều như chị dâu hôm nay vậy.
Sáng. Con gái dậy sớm đã thấy mẹ lụi cụi nấu nướng dưới bếp, chị dâu chắc cả ngày hôm trước mệt nên ngủ muộn. Con gái quét dọn nhà cửa, giặt quần áo cho cả nhà rồi mới đi. Trước khi đi vẫn không chào được chị dâu một câu mà chỉ bảo mẹ:
- Chị ấy mệt, mẹ cứ kệ cho chị ngủ.
Con gái phóng xe đi mà lòng buồn rượi, cứ sợ chị dâu ở nhà không đối xử với bố mẹ tốt, chỉ sợ ở nhà mẹ chồng nàng dâu lại xảy ra xích mích thì tội lắm. Sự lo lắng ấy làm con gái không yên trong suốt chặng đường dài.
* * *
Sáu tháng sau, giặc bên Ngô cũng lịch kịch chuẩn bị về nhà chồng. Đang vội cùng mẹ chồng tương lai làm cơm mời họ hàng trong buổi ra mắt thì anh cả gọi điện báo tin chị dâu bị sảy thai đang nằm trong bệnh viện tỉnh. Giặc bên Ngô cuống cuồng xin phép nhà trai, lại một mình lao xe về bệnh viện tỉnh nhà. Chị dâu vừa nhìn thấy em chồng thì khóc òa, giặc bên Ngô cũng khóc thương chị trông xanh xao gầy yếu đến thảm hại. Suốt đêm giặc bên Ngô thức trông chị dâu. Mẹ khóc đứng khóc ngồi bảo cái số chúng nó không hợp nhau nên mới xảy ra những chuyện như vậy. Con gái dù lòng trăm mối tơ vò nhưng vẫn cố gắng động viên mẹ:
- Thôi mẹ ạ, chuyện xui xẻo chẳng may ập đến. Mẹ đừng trách móc mà hãy thương lấy chị. Chị mất con chắc chị đau lòng lắm.
Chị nằm bao nhiêu ngày thì giặc bên Ngô cũng xin nghỉ việc cơ quan ở nhà chăm nom, động viên chị trọn bấy nhiêu ngày. Lúc chị dâu bình phục cũng là ngày giặc bên Ngô về nhà chồng. Hôm ấy người ta thấy chị dâu là người khóc nhiều nhất. Chị gói lại từng chiếc áo, dặn giặc bên Ngô từng tí một. Lúc xe hoa ra khỏi ngõ nhỏ ngoằn ngoèo, cô dâu ngoảnh lại thấy chị dâu vẫn lẽo đẽo đi theo, qua tấm cửa kính xe, nước mắt cô dâu cứ nhạt nhòa.
Truyện ngắn của VŨ THỊ HUYỀN TRANG
