Gặp nhiều khó khăn

Thôn Thượng Hải, xã Bình Lãng (Tứ Kỳ) đổ bê-tông đường nội đồng

Ở một số xã trong tỉnh, việc xây dựng nông thôn mới mặc dù đã huy động được nguồn lực và khơi dậy sự đoàn kết trong nhân dân nhưng vẫn còn gặp nhiều vướng mắc khi thực hiện những tiêu chí khó, cần huy động nguồn vốn lớn.

Huy động nguồn lực kém

Sau 4 năm xây dựng nông thôn mới (NTM), nhiều xã trong tỉnh vẫn đạt rất ít tiêu chí. Nguyên nhân đầu tiên phải kể đến là điểm xuất phát thấp. Đến nay Thanh Sơn là một trong những xã đạt ít tiêu chí nhất ở huyện Thanh Hà. Năm 2011, xã mới đạt 4 tiêu chí là quy hoạch và thực hiện quy hoạch, điện, hệ thống tổ chức chính trị xã hội, an ninh trật tự. Sau 4 năm xã mới đạt thêm 4 tiêu chí là bưu điện, hình thức tổ chức sản xuất, giáo dục, văn hóa. Do là xã thuần nông nên đời sống của người dân Thanh Sơn còn nhiều khó khăn, từ đó việc hoàn thành các tiêu chí gặp nhiều thách thức. Dù xã đã tích cực huy động nội lực từ nhân dân nhưng đến nay mới cứng hóa được 80% số km đường giao thông nông thôn. Thanh Sơn cũng là một trong 3 xã của huyện Thanh Hà chưa đạt chuẩn quốc gia về y tế. Ông Trần Đức Loản, Chủ tịch UBND xã cho biết, trạm y tế xã đã được xây dựng cách đây hơn 30 năm, nằm trong khuôn viên trường học. Thiếu phòng làm việc, trang thiết bị y tế nên trạm không bảo đảm hoạt động chăm sóc sức khỏe cho nhân dân. Các công trình xã hội khác vừa thiếu vừa yếu, để đạt chuẩn NTM cần đầu tư sửa chữa và xây mới, tốn rất nhiều kinh phí nhưng xã chưa bố trí được nguồn vốn.

Quy hoạch chậm cũng là một nguyên nhân quan trọng khiến các xã đạt ít tiêu chí. Khi triển khai xây dựng NTM vào đầu năm 2011, Ban Chỉ đạo của tỉnh đã yêu cầu tất cả các xã phải lập xong quy hoạch trong năm 2011. Nhưng việc phối hợp giữa cán bộ địa phương và các ngành, đơn vị tư vấn còn hạn chế dẫn đến tiến độ quy hoạch ở một số xã chậm. Xã Cẩm Điền (Cẩm Giàng) có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế nhưng đến hết năm 2014 xã mới đạt 8 tiêu chí và là một trong 3 xã đạt ít tiêu chí nhất huyện. Dù triển khai xây dựng NTM từ năm 2011 nhưng đến cuối năm 2013 xã mới lập xong quy hoạch; tháng 8 - 2014 mới xây dựng xong đề án… Do thực hiện quy hoạch chậm, hoàn thành đề án muộn nên dù có nhiều tiềm năng nhưng đến nay việc xây dựng NTM ở Cẩm Điền vẫn ì ạch hơn nhiều xã có xuất phát điểm kém hơn.

Một nguyên nhân nữa khiến việc xây dựng NTM ở nhiều xã gặp khó khăn là do hạn chế trong việc huy động các nguồn lực. Các xã chủ yếu huy động được sức dân trong xây dựng giao thông nông thôn, còn việc xây dựng các công trình hạ tầng khác rất khó khăn. Xã Bình Lãng (Tứ Kỳ) hiện mới đạt 6 tiêu chí, ít nhất tỉnh. Ông Nguyễn Ngọc Cùng, Chủ tịch UBND xã cho biết, xã có hơn 1.700 hộ với hơn 5.700 nhân khẩu. Người dân trong xã có truyền thống buôn bán, làm nghề thủ công, đi làm công nhân nên kinh tế ngày càng phát triển. Tuy nhiên, do sự chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền có lúc chưa thật sự quyết liệt dẫn đến nhận thức của cán bộ và nhân dân chậm chuyển biến, từ đó việc huy động nguồn lực rất khó khăn. Nhiều hạng mục cơ sở hạ tầng của xã đang trong tình trạng chờ vốn như trường THCS, bãi rác tập trung, hội trường trung tâm, chợ, trụ sở UBND… Sau 4 năm, người dân Bình Lãng chỉ đóng góp được hơn 1 tỷ đồng xây dựng đường giao thông, đạt 80% tổng số km đường giao thông cần kiên cố hóa.

Vẫn loay hoay

Với nhiều khó khăn khách quan và chủ quan, không ít xã đang loay hoay tìm những giải pháp cụ thể để đạt các tiêu chí trong xây dựng NTM.

Ông Nguyễn Xuân Tình, Bí thư Đảng ủy xã Cẩm Điền cho biết, trên địa bàn xã hiện có một số dự án “treo” nên khó quy hoạch các vùng sản xuất, khó đấu giá đất cũng như phát triển cơ sở hạ tầng. Hằng năm, xã không có nguồn thu từ đất nên vốn xây dựng NTM chủ yếu do cấp trên hỗ trợ. Xã cũng chưa có giải pháp cụ thể nào để huy động được các nguồn lực tổng hợp từ các doanh nghiệp đứng chân trên địa bàn chung tay xây dựng NTM.

Do thiếu kinh phí xây dựng nên hội trường UBND xã Cẩm Điền (Cẩm Giàng) phải dừng thi công

Ở xã Thanh Sơn, do chính quyền xã không thỏa thuận được với nhân dân về việc thu hồi đất dẫn đến thực hiện quy hoạch chậm. “Thời gian tới, chúng tôi sẽ tăng cường tuyên truyền, vận động để nâng cao nhận thức cho người dân. Bên cạnh đó, xã tiếp tục khuyến khích nông dân trồng các loại cây xen canh bên cạnh cây vải chủ lực để người dân có thu nhập ổn định. Năm 2014, Thanh Sơn đã giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống còn 5,1%, thu nhập bình quân đầu người đạt 26,3 triệu đồng/năm. Năm 2015, xã phấn đấu đạt thêm 2 tiêu chí y tế và cơ cấu lao động, xây dựng 3,5 km đường giao thông nông thôn, 10 phòng học, phòng chức năng của trường THCS”, ông Trần Đức Loản, Chủ tịch UBND xã Thanh Sơn cho biết.

Không chỉ tích cực vận động nhân dân, các xã cần rà soát lại các tiềm năng, thế mạnh của mình, sử dụng hiệu quả để tạo nguồn xây dựng NTM. Ông Nguyễn Ngọc Cùng, Chủ tịch UBND xã Bình Lãng cho biết, địa phương đang tiến hành lập quy hoạch diện tích bến bãi ven sông Thái Bình để cho các doanh nghiệp thuê làm bến bãi chứa vật liệu xây dựng. Nếu được UBND tỉnh cấp phép, ngân sách địa phương sẽ được bổ sung để xây dựng NTM.

Nguyên nhân khiến những xã đạt ít tiêu chí là do sự vào cuộc chưa quyết liệt của một số địa phương, thiếu những giải pháp mang tính đột phá, hiệu quả cao. Phong trào xây dựng NTM chưa thực sự trở thành động lực lôi cuốn, tập hợp nhân dân cùng đồng lòng, chung tay với cấp ủy, chính quyền tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Một bộ phận người dân chưa coi trọng, chưa thấy được ý nghĩa, vai trò của việc xây dựng NTM là góp phần phát triển địa phương, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho cộng đồng. Các xã mới đạt ít tiêu chí cần tiếp tục phát huy thế mạnh, huy động nhiều nguồn lực để sớm đạt chuẩn NTM.

VIỆT QUỲNH

Theo Văn phòng Điều phối xây dựng NTM của tỉnh, tỉnh ta hiện còn 65 xã mới đạt từ 6 - 10 tiêu chí. Trong đó TP Hải Dương, huyện Ninh Giang và huyện Kinh Môn không có xã nào, huyện Tứ Kỳ có 20 xã, các huyện còn lại từ 2-8 xã. Đây chủ yếu là các xã thuần nông, vị trí xa trung tâm huyện nên khó phát triển kinh tế, thu nhập bình quân đầu người/năm thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao, khó huy động được nguồn lực tổng hợp để xây dựng NTM.