Gáo Giồng - Đồng Tháp Mười thu nhỏ

Chiếc xuồng ba lá với cô gái mặc áo bà ba duyên dáng đưa du khách len lỏi trong những cánh rừng tràm

Gáo Giồng chào đón du khách bằng những gì gần gũi và nồng hậu, đượm hương vị Đồng Tháp Mười xưa.

Lá phổi xanh

Cách TP Cao Lãnh (Đồng Tháp) 17 km đi dọc theo quốc lộ 30, Gáo Giồng được chia thành bốn khu với trên 70 km kênh phân lô, 20 km đê bao khép kín. Từ trên đài quan sát nhìn xuống, chúng ta sẽ thấy ngút ngàn tầm mắt với màu xanh của những hàng tràm nối tiếp nhau, thi thoảng ẩn hiện những đàn cò chấp chới. Nếu như Đồng Tháp Mười là lá phổi của vùng đất phương Nam thì Gáo Giồng là hiện thân của Đồng Tháp Mười thu nhỏ. Với gần 300 ha rừng tràm trong số khoảng 1.700 ha đất rừng, Gáo Giồng có hệ thống kênh mương chằng chịt, giữ nước, xổ phèn. Màu xanh thẳm của thảm thực vật nước ngọt ở đây vốn là những dấu tích ban sơ nguyên thủy của Đồng Tháp Mười xưa còn hiện diện.

Sau chặng đường dài đến với Gáo Giồng, du khách sẽ được thưởng thức vài ngụm trà ăn cùng hạt sen rang, hoàn toàn miễn phí. Khi tinh thần đã thật sự sẵn sàng, chuyến dã ngoại sông nước Gáo Giồng trên những chiếc xuồng ba lá bơi len lỏi trong các cánh rừng tràm được bắt đầu. Để đến được Gáo Giồng, bạn phải đi qua một đoạn kênh dài 2 km xuyên rừng tràm xanh ngút ngàn trên chiếc xuồng ba lá – một trong những đặc sản của người dân Nam Bộ. Mỗi xuồng chở 3-4 người, được các cô thôn nữ duyên dáng trong tà áo bà ba và khăn rằn chèo nhè nhẹ lướt đi vào sâu trong các cánh rừng nguyên sinh. Nếu đất Bắc có quan họ và nón quai thao, miền Trung có những giọng hò miên man trên sông Hương lững lờ thì phương Nam lại đặc trưng với chiếc áo bà ba, đầu đội nón lá cùng khăn rằn quấn cổ. Khoác lên mình “bộ ba” đó đã tạo nên nét duyên dáng của những cô gái chèo xuồng, làm nao lòng biết bao tao nhân mặc khách. Các cô gái còn sẵn sàng hát tặng khách những bài ca cổ, những trích đoạn cải lương khiến lòng người cũng miên man theo sóng nước.

Mùa nào cũng đẹp, đó là khẳng định của nhiều du khách khi đến với Gáo Giồng. Nhưng Gáo Giồng đẹp nhất vào mùa nước nổi, khi mà “ốc đảo” này rực rỡ trong sắc màu hòa quyện vàng, tím, hồng, xanh của những chùm hoa điên điển, hoa súng, hoa sen và cả rừng tràm.

Độc đáo sân chim

Khu rừng tràm rộng 1.700 ha này còn được coi là vườn cò lớn nhất vùng với diện tích 40 ha. Nơi này tập hợp hơn 200 loài chim trú ngụ, nhiều nhất vẫn là những đàn cò trắng lên tới hàng chục nghìn con.

Trong ánh nắng le lói được tạo nên bởi những tán tràm mát rượi, nhiều quần thể chim nước đã đến đây sinh sống và làm tổ quanh năm như trích mồng đỏ, le le, vịt trời, thậm chí có cả những loài chim quý hiếm được ghi vào sách đỏ như ô tác, giang sen, đặc biệt là nhan điển. Tất cả đã hòa quyện và tạo nên một khu rừng hoang sơ bí ẩn nhưng căng tràn sự sống.

Cũng được coi là vựa cá nước ngọt lớn bậc nhất vùng Đồng Tháp Mười, Gáo Giồng là nơi thích hợp để bạn tạm quên đi cuộc sống bề bộn mà tìm cho bản thân những khoảnh khắc riêng tư. Chỉ cần một chiếc cần câu, một ít mồi và một chiếc võng là bạn đã thực sự chìm trong cuộc sống bình yên, đậm chất miền Tây Nam Bộ.

Những món ăn "huyền thoại"

Ẩm thực Gáo Giồng cũng là một đặc sản không thể không nhắc tới. Thưởng ngoạn cảnh vật sông nước xong, du khách có nhu cầu sẽ được hướng dẫn chọn món ăn trước và lên những nhà hàng (được dựng theo kiểu nhà sàn) để chờ. Những sản vật Gáo Giồng thết đãi du khách là nét độc đáo mà không phải nơi nào cũng có. Với môi trường sinh thái lý tưởng như Gáo Giồng thì sản lượng cá tự nhiên tựu về sinh sôi nảy nở không ngừng, lượng cá khai thác được hàng chục tấn mỗi năm. Vì thế, du khách sẽ ngạc nhiên với hàng loạt loài cá sông trở thành những món đặc sản tôn vinh nét đẹp miệt vườn, ăn một lần sẽ nghiền. Cá trê, cá lóc, cá rô đồng, cá thác lác... khi chế biến món nào cũng ngon miệng. Đặc biệt nhất là món cá lóc đồng nướng, vừa dai, vừa bùi, vừa ngọt, con nào con nấy to bằng bắp tay người trưởng thành. Thịt cá lóc cuốn với lá sen non, lá đinh lăng, bún, dưa leo chấm với nước mắm me khiến du khách mê mẩn.  Ngoài ra, những món như các rô kho tộ, lươn xào xả ớt, lẩu lươn, ốc luộc xả, chuột nướng hoặc rang. Một trong các món ăn “huyền thoại” chỉ có ở vùng quê sông nước này đó là cơm Huyến Rồng (gạo Nàng Tri nấu chín) gói lá sen dân dã, chỉ khoảng 20 nghìn đồng một gói là đủ ăn cho 2-4 người. Cơm thơm mùi lá sen, càng nhai càng có vị ngọt và bùi.

Mùa nước nổi có món cháo cá linh ăn kèm với hoa súng, hoa điên điển… cũng được nhiều du khách lựa chọn. Giữa khoảng đất trống mênh mông, xung quanh vây kín hương tràm, du khách vừa ăn vừa nghe tiếng vọng cổ du dương như lời mời mọc “người ở, đừng về”: “Thuyền mái lao nhanh trên dòng kinh Bà Bạch, du khách lữ hành nơi xa về lại vùng quê sông nước nhiều hoa trắng hương tràm”.  

Ngoài ra, đừng bỏ qua món cá lóc nướng gói đọt sen – một sơn hào hải vị khác của ốc đảo xanh, ngon không đâu sánh bằng. Món ăn này đánh thức đủ các vị từ chua, ngọt tới đắng, cay, làm thực khách khi ra về mà vẫn còn vương vấn. Bên cạnh đó, nhiều món ăn đặc trưng Gáo Giồng như mắm kho chấm rau dừa, rượu mật ong tràm, lá linh chi nấu canh chua bông điên điển… cũng làm các du khách nức lòng.

Gáo Giồng tiếp đãi khách tham quan không chỉ bằng cảnh vật, ẩm thực mà còn bằng văn hóa truyền thống. Người ta đến đây, một phần cũng vì xúc động bởi điệu hò Đồng Tháp chứa đựng nhiều hoài niệm, nhiều ước mơ cháy bỏng. Hò Đồng Tháp ngày nay được liệt kê vào danh mục bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể, đã bị mai một nhưng đang trên bước đường khôi phục và phát triển.

Cùng với điệu hò đậm chất cổ truyền, Gáo Giồng còn đưa du khách trở về tuổi thơ với những trò chơi dân gian xưa như kéo co, đi cà kheo, nhảy bao bố hay banh đũa… phù hợp với các hoạt động tập thể và những khách tham quan đi theo nhóm.

Một lần đến Gáo Giồng thôi cũng đủ làm bạn tương tư về một vùng miền Tây Nam Bộ hoang sơ, yên bình và đầy sức sống.

ĐẶNG HOÀNG THÁM