Đừng lẫn lộn giữa sâu với bệnh

Nông dân thường xuyên có mặt và tiếp xúc với sâu bệnh hại cây trồng nhưng còn có nhiều người chưa phân biệt được thế nào là sâu, thế nào là bệnh. Do đó, cách phòng trừ hai loại đối tượng này cũng chưa đúng khoa học. Để hiệu quả hơn trong công tác BVTV của nông dân, xin trao đổi một số vấn đề sau:

Sâu hại là những đối tượng sinh vật gây hại cây trồng mà chúng ta nhìn thấy bằng mắt thường. Trong khi đó, bệnh hại lại là những vi sinh vật gây hại cây trồng (nấm, vi khuẩn, virus) mà bằng mắt thường không thể nhìn thấy. Chính sự khác nhau này nên cách phòng trừ là hoàn toàn khác nhau trên cùng một đối tượng cây trồng bị chúng gây hại.

Trên thực tế, còn nhiều nơi, nhiều nông dân vẫn thường phun thuốc trừ sâu một cách tràn lan. Đơn cử như vụ lúa xuân 2012, ngay từ đầu vụ, nông dân lại nghĩ ngay đến bọ trĩ, ruỗi vàng vẫn thường hại lúa xuân hằng năm ở thời điểm này nên mua thuốc phun. Trong khi trên đồng lại không có ruồi vàng và bọ trĩ thì xuất hiện rất ít (chưa đến ngưỡng phun). Sở dĩ có việc làm trên là do nông dân vẫn coi sâu như bệnh nên họ phòng là chính.

Đối với bệnh, do ta không nhìn thấy bằng mắt được nên khi nấm, vi khuẩn, virus phát sinh xâm nhập vào cây trồng, ta không hề biết. Chỉ đến khi chúng làm hỏng hết các tế bào cây, làm úa, héo, chết cây thì mới phát hiện ra và phun thuốc. Lúc này là muộn và ít hiệu quả, nên phải chú trọng việc phòng bệnh. Muốn phòng bệnh được tốt, nông dân phải chăm sóc cây khoẻ, tạo cho cây có sức đề kháng tốt chống đỡ bệnh hại - đây là việc làm cốt yếu. Tiếp đó, nông dân phải tìm hiểu kỹ đặc điểm phát sinh, phát triển của từng loài nấm bệnh, vi khuẩn hay virus (liên quan mật thiết đến nhiệt độ, độ ẩm, dinh dưỡng đạm…) để chọn thời điểm phun phòng phù hợp.

Đối với sâu hại, ta sẽ theo dõi và biết được mật độ của chúng nhiều hay ít, dẫn đến mức gây hại cho cây trồng cao hay thấp, vì thế phải phun trừ hay không? Không phải lúc nào thấy có sâu là phun thuốc, chỉ phun thuốc khi mật độ sâu đạt đến một mức nhất định. Mức mật độ sâu đòi hỏi phải phun thuốc, người ta gọi là “ngưỡng kinh tế”. Đó là ngưỡng khi tiến hành phun thuốc trừ sâu mới thu được hiệu quả kinh tế. Để biết và nắm rõ từng "ngưỡng kinh tế" của mỗi loài sâu hại đối với từng giai đoạn sinh trưởng của cây trồng, nông dân cần phải tích cực tham gia học tập tại các lớp dạy nghề trồng trọt, lớp tập huấn chuyển giao khoa học, kỹ thuật… Đồng thời, phải thường xuyên nghe và đọc thông báo trên loa đài, pa-nô, áp-phích ở địa phương trong mỗi đợt sâu gây hại cây trồng do các cơ quan chuyên môn BVTV tuyên truyền. Nói một cách đúng nhất là khi phun sâu phải “trừ sâu” chứ không được “phòng sâu” như nông dân thường nghĩ và làm. Việc phòng sâu là ở nhiều khâu khác như: thời vụ, chăm sóc, xen canh... Để phun trừ sâu hiệu quả bằng phương pháp hoá học, nông dân cần biết rõ và tuân thủ theo nguyên tắc 4 đúng (đúng thuốc, đúng nồng độ và liều lượng, đúng lúc, đúng chỗ và đúng nơi).

Ks Trần Thị Liên(Trạm Khuyến nông Nam Sách)