Tháng ba là tháng có nhiều dự cảm. Vừa vòng qua tháng giêng hai, mùa lễ hội với bao mong ước về một dự cảm tương lai tốt đẹp. Mùa lễ hội cũng là mùa con người gặp nhau trong rộng dài thong thả của thời gian. Bước đi chầm chậm trong nhịp giao mùa có gì đó thật quấn quýt, sum vầy với cộng hưởng cộng đồng xua đi những mặc cảm cá nhân. Nhịp giao hoà đó chỉ có tháng ba mới ôm trọn vòng tay của mẹ. Tiếng mẹ thân thương trong trìu mến nhân hoà của đạo Mẫu thánh thiện chỉ người Việt mới có. Con sông làng cũng trùng trình chậm lại. Con đò lặng lẽ bến sông, con đò hay vầng trăng khuyết đã từng chở bao đời người, bao số phận con người; đôi lúc có chút chòng chành, chao đảo của cuộc sống đời thường nhưng bờ sông thật nhân ái, mở vòng tay con đê ôm trọn vào lòng thiết tha tình người nhân hậu. Bờ tre xõa tóc bến sông, vườn nhà của mẹ lá na non tươi đã nức vỏ từ cành khẳng khiu tưởng như khô héo. Sức sống nào trỗi dậy giấu đằng sau vẻ xù xì để một sáng mai ngỡ ngàng mắt lá. Vườn nhà hoa sầu đông đã lấm tấm rắc những hạt trắng, hạt tím li ti như hạt gạo. Sao gọi là hoa sầu đông hở mẹ? Quê tôi vẫn quen gọi hoa xoan là hoa sầu đông. Một mùa đông tê tái giấu sau thân cây thẳng vươn lên dưới cao vút vòm trời. Tôi gọi đây là hoa thời gian, là hoa tâm trạng, là hoa bao nhiêu dự cảm và vươn lên để hướng tới những búp xuân tốt tươi. Vâng, tốt để tươi - ruột cây xoan thật tươi, người làng quê tôi ngâm kỹ dưới mặt ao để dựng nhà, ít khi muối mọt. Gỗ xoan khiêm nhường nhưng sức sống thì bền bỉ biết bao. Hai chữ sầu đông gửi cho tôi bao ngẫm ngợi. Nhựa đất nào thắp sáng vườn nhà mà sáng nay những nụ hoa mai vàng nở muộn đã bắt đầu khoe sắc. Tôi ngẩn người trong tiếng chim vườn mẹ. Khi nhịp sống xô bồ đến chóng mặt, phá vỡ thế cân bằng của môi trường thì con người lại khao khát trở về với thiên nhiên, mặc dù đó là thiên nhiên do mình tạo ra. Vắng tiếng chim trời thì nuôi bằng chim cảnh. Có tiếng con khướu thánh thót ngân vọng và da diết gọi đàn. Có tiếng chích chòe lảnh lót mỗi sáng mai dậy sớm. Có tiếng chim họa mi líu lo như trẻ nhỏ. Có tiếng chim cu gáy gù vừa xa lắc xa lơ vừa gần gũi, tiếng thổ, tiếng kim, tiếng trời, tiếng đất.
Tháng ba là tháng của mùa xuân, là tháng của tuổi trẻ, khởi đầu cho một năm bằng sức trẻ căng tràn nhựa sống của thiên nhiên, của đời người, của vạn vật. Trong mạch sống tiềm ẩn ta như nghe thao thiết tiếng của đất trời giao hoà với nhịp sống của con người. Bởi “Người ta là hoa của đất”. Cám ơn tháng ba - mùa sinh thành, mùa đâm chồi nảy lộc, hội tụ về một góc chồi với bao dự cảm ước vọng tương lai.
NGUYỄN NGỌC PHÚ