Trong lịch sử dân tộc, Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội đã góp phần quan trọng cùng cả nước viết nên những trang sử hào hùng.
Chiến sĩ phòng không - không quân bảo vệ bầu trời Hà Hội
Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội từng là địa bàn của ba trận quyết chiến chiến lược giữ vai trò quyết định trên chiến trường: Đó là trận Đông Bộ Đầu đầu năm 1258, trận Ngọc Hồi - Đống Đa đầu năm 1789 và trận “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” cuối năm 1972.
Đưa Hà Nội về "thời kỳ đồ đá"Khi chiến dịch “Điện Biên Phủ trên không” cuối tháng 12-1972 mở ra, dân tộc Việt Nam đứng trước cuộc chiến tranh điện tử hiện đại bậc nhất của thế kỷ 20. Đế quốc Mỹ huyênh hoang sẽ đưa Hà Nội trở về "thời kỳ đồ đá". Đế quốc Mỹ đã mở chiến dịch tập kích bằng máy bay chiến lược B52 vào thủ đô Hà Nội, TP Hải Phòng, từ chiều tối 18 đến ngày 29-12-1972. Mục tiêu của cuộc tập kích chiến lược này nhằm tàn phá một số khu vực dân cư, nhất là Hà Nội, Hải Phòng, hòng gây tâm lý hoang mang, rối loạn trong nhân dân ta, làm áp lực buộc ta phải điều chỉnh một số điều khoản trong dự thảo Hiệp định và phải trở lại Hội nghị Pa-ri ở thế yếu; phá hoại tiềm lực kinh tế và quốc phòng, ngăn chặn từ gốc nguồn tiếp tế của hậu phương cho tiền tuyến, phá kế hoạch đánh lớn của ta sau này ở miền Nam Việt Nam; gây tổn thất lớn về người và của cải, vật chất, làm cho ta phải mất nhiều thời gian khôi phục sau khi chiến tranh kết thúc, do đó không đủ sức tiếp tục cuộc kháng chiến ở miền Nam. Bằng cuộc tập kích đó, bảo đảm cho quân đội và chính quyền Sài Gòn có thời gian tăng cường lực lượng, tạo thế mạnh cho các giải pháp chính trị sau này. Thông qua cuộc tập kích chiến lược lớn chưa từng có và từ sự tàn ác ghê gớm của nó, Mỹ muốn chứng minh cho thế giới biết sức mạnh quân sự của Mỹ và răn đe các nước đang đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc. Trong 12 ngày đêm, chúng đã hủy diệt nhiều phố phường, làng mạc; phá sập 5.480 ngôi nhà, trong đó có gần 100 nhà máy, xí nghiệp, trường học, bệnh viện, nhà ga; giết hại 2.368 dân thường, làm bị thương 1.355 người khác. Tổng thống Ních-xơn đã ra lệnh cho B52 rải thảm hủy diệt phố Khâm Thiên - một khu vực có mật độ dân số đông nhất Hà Nội. Bom Mỹ đã tàn phá cả chiều dài khu phố hơn 1.200 mét, gần 2.000 ngôi nhà, đền chùa, trường học, trạm xá bị phá sập, 287 người chết, 290 người bị thương. Máy bay B52 của Mỹ còn rải bom xuống hơn 100 điểm dân cư khác thuộc TP Hà Nội (Bệnh viện Bạch Mai, Gia Lâm, Yên Viên, Uy Nỗ, An Dương...) làm hơn 1.000 người thương vong. Đây là một cuộc tập kích chiến lược bằng không quân với quy mô lớn chưa từng có trong lịch sử chiến tranh và là một thảm họa nhân đạo chưa từng thấy. Cả thế giới phẫn nộ vì sự dã man, tàn bạo của đế quốc Mỹ ở Việt Nam.
Hà Nội vì cả nước - cả nước hướng về Hà NộiTrên toàn cục ở Hà Nội, thế trận phòng không được xây dựng nhiều tầng và rộng khắp, có phương án hiệp đồng và bảo đảm chu đáo; chuẩn bị kỹ lưỡng cả thế trận phòng tránh và thế trận đánh trả; phân công hợp lý các binh chủng hỏa lực, vừa phát huy được sở trường, vừa phát huy được tính năng vũ khí; kết hợp vừa chiến đấu vừa duy trì sản xuất, vừa bảo đảm chi viện cho chiến trường…
Các đơn vị chiến đấu, phục vụ chiến đấu của dân quân, tự vệ trong chiến dịch có thời điểm lên tới 54 nghìn người, sử dụng 500 súng, pháo phòng không, triển khai 295 trận địa trực chiến. Sự kết hợp giữa hỏa lực phòng không chủ lực, địa phương và dân quân tự vệ đã tạo ra thế trận bắn máy bay vô cùng hiểm hóc. Cách đánh của nhân dân Thủ đô rất đa dạng và sáng tạo: Đánh chặn bảo vệ từ xa, đánh tiêu diệt lớn, đánh tập trung vào hướng chủ yếu, tầm bay chủ yếu của địch, "vạch nhiễu tìm thù", đánh ba điểm, đánh "vượt nửa góc", đánh gần, đánh đồng loạt nhiều tầng, đánh tập kích, cơ động phục kích, ngụy trang nghi binh lừa địch…
Sự bạo tàn của kẻ thù không làm cho nhân dân ta hoang mang, mà chỉ càng tăng thêm quyết tâm đánh Mỹ của quân và dân Hà Nội. Trong tổn thất, đau thương càng thể hiện rõ sự sâu nặng của nghĩa đồng bào. Hà Nội chiến đấu vì cả nước, cả nước hướng về Hà Nội sẻ chia, cổ vũ. Hàng trăm tấm gương sáng ngời của Thủ đô xuất hiện trên tất cả các lĩnh vực. Đó là hình ảnh về tấm gương hy sinh anh dũng của hai công nhân Đặng Đức Thọ và Vũ Xuân Hòa bám máy đến cùng để bảo đảm dòng điện cho Thủ đô. Đó là hình ảnh các chiến sĩ công an đường phố sâu sát, nắm dân, quên mình để cứu chữa, bảo vệ tính mạng nhân dân. Đó là lực lượng cứu sập, cứu hỏa quên mình dưới bom đạn địch làm nhiệm vụ. Hàng trăm tổ chức đảng và cấp ủy các chi bộ, đảng bộ và hàng nghìn đảng viên được biểu dương gương mẫu trong đợt chiến đấu đánh trả máy bay Mỹ. Mọi tầng lớp nhân dân Thủ đô đã góp phần tạo nên chiến công rực rỡ trong Chiến dịch “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”.
Chiến thắng chấn động địa cầuNhờ sự chuẩn bị tốt cả về tư tưởng và tổ chức, lực lượng và phương tiện, quân và dân miền Bắc nói chung, quân và dân Hà Nội, Hải Phòng… đã đánh trả địch những đòn đích đáng ngay từ những trận đầu và đã đánh bại cuộc tập kích bằng máy bay chiến lược B52 của đế quốc Mỹ. Trong toàn bộ cuộc chiến đấu đập tan cuộc tập kích 12 ngày đêm cuối năm 1972, quân dân ta đã bắn rơi 81 máy bay Mỹ (trong đó có 34 B52, 5 F111)...
Thắng lợi của quân và dân ta trong 12 ngày đêm cuối năm 1972 đã để lại cho các thế hệ người Việt Nam niềm tự hào, tự tin và làm giàu thêm ý chí và tri thức về xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; là biểu tượng rực rỡ về sức mạnh của chủ nghĩa anh hùng cách mạng và trí tuệ Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh. Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” là thắng lợi của đường lối chiến tranh nhân dân, toàn dân, toàn diện của Đảng; là thắng lợi của truyền thống yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng của quân và dân Thủ đô Hà Nội. Chiến thắng ấy đã góp phần làm rạng rỡ thêm truyền thống Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội.
TS TRƯƠNG MINH TUẤN
