Điển hình trong kiểm soát giới tính khi sinh

Cán bộ Phòng Dân số và Phát triển (Trung tâm Y tế huyện Tứ Kỳ) tuyên truyền về mất cân bằng giới tính khi sinh cho người dân

Thời gian qua, huyện Tứ Kỳ đã có nhiều giải pháp góp phần thay đổi nhận thức của người dân về mất cân bằng giới tính khi sinh (MCBGTKS). Năm 2020, huyện có tỷ số giới tính khi sinh là 108,8 trẻ trai/100 trẻ gái, thấp nhất tỉnh.  

Tập trung vào các dòng họ

Xác định trưởng các dòng họ là một trong những đối tượng cần tập trung tuyên truyền về MCBGTKS nhằm tăng sức thuyết phục, tạo sự lan tỏa, Tứ Kỳ đã tổ chức 2 hội thảo chuyên đề về MCBGTKS cho hơn 100 trưởng các dòng họ. Tại hội nghị, đại diện các dòng họ đã chia sẻ cách làm, kinh nghiệm hay trong việc thực hiện các chính sách dân số nói chung và kiểm soát MCBGTKS nói riêng. Đến nay, tất cả các thôn đều đã đưa những nội dung tuyên truyền về bình đẳng giới, không phân biệt vai trò con trai hay con gái trong chăm sóc cha mẹ già, trong các công việc của gia đình, họ tộc tới các gia đình, dòng họ.

Theo bà Trương Thị Hồi, Trưởng Phòng Dân số và Phát triển (Trung tâm Y tế huyện), thực tế cho thấy nhiều cặp vợ chồng trẻ đã sinh hai con gái, họ muốn dừng lại nhưng nhiều khi chịu sức ép từ ông bà, cha mẹ, buộc phải sinh thêm con. Vì thế, khi lớp người cao tuổi, có uy tín trong dòng họ thay đổi tư tưởng sẽ tác động tích cực đến con cháu. 

Dòng họ Nguyễn Văn ở thôn Vạn, xã Minh Đức là điển hình trong vận động con cháu chấp hành chính sách dân số-KHHGĐ, đăng ký không có người sinh con thứ ba trở lên, không lựa chọn giới tính thai nhi tới từng thành viên. Việc tuyên truyền về MCBGTKS được thực hiện lồng ghép trong những cuộc gặp gỡ con cháu trong dịp Thanh minh, giỗ tổ hằng năm hay tại các cuộc họp trưởng chi. Dòng họ kịp thời nêu gương những gia đình có hai con gái chăm ngoan, học giỏi hoặc thành đạt. Nhiều năm qua trong dòng họ không có người sinh con thứ ba; đối xử bình đẳng, không phân biệt trai gái khi xây dựng gia đình và trong việc khuyến học, khuyến tài.

Đẩy mạnh tuyên truyền

Trước năm 2017, Tứ Kỳ luôn là huyện trong nhóm đầu của tỉnh về tình trạng MCBGTKS. Ở trẻ sơ sinh, cứ 120 bé trai mới có 100 bé gái. UBND huyện đã ban hành Kế hoạch số 125/KH-UBND về thực hiện kiểm soát MCBGTKS giai đoạn 2018-2020, phấn đấu tỷ số giới tính khi sinh ở mức 114 bé trai/100 bé gái. Huyện cũng xây dựng kế hoạch thực hiện giảm MCBGTKS theo từng năm. Tích cực tuyên truyền, vận động, cung cấp thông tin về giới, phổ biến các quy định về cấm lựa chọn giới tính thai nhi đến người dân. Hằng năm, đơn vị phối hợp Phòng Tư pháp huyện phát 3.800 tờ rơi, tuyên truyền cho khoảng 4.800 lượt hộ dân ở 23 xã, thị trấn về vấn đề bình đẳng giới và hậu quả của MCBGTKS.

Huyện duy trì 53 câu lạc bộ không sinh con thứ ba tại các xã, thị trấn. Các câu lạc bộ thường xuyên phối hợp với các đoàn thể lồng ghép vấn đề MCBGTKS vào các hội nghị tuyên truyền. Huyện có gần 293 cộng tác viên trực tiếp làm công tác dân số. Đội ngũ này là kênh tuyên truyền quan trọng các vấn đề dân số tại địa phương. Với phương châm “đi từng ngõ, gõ cửa từng nhà”, các cộng tác viên, cán bộ dân số thường xuyên theo dõi, rà soát tình hình trên địa bàn mình phụ trách để vận động kịp thời, giúp người dân hiểu rõ các chính sách dân số.

Để có kinh phí tuyên truyền, huyện khuyến khích các xã, thị trấn hằng năm trích ngân sách dành riêng cho công tác dân số - KHHGĐ. Khoản kinh phí này được sử dụng để tuyên truyền lồng ghép vấn đề dân số - KHHGĐ và MCBGTKS trong các hội nghị, buổi gặp mặt tại địa phương.

Thị trấn Tứ Kỳ là đơn vị điển hình trong việc thực hiện kiểm soát MCBGTKS của huyện. Những người trong độ tuổi sinh đẻ trên địa bàn hầu hết là công nhân làm việc tại các doanh nghiệp, đi làm về muộn nên rất khó tiếp cận. Nhiều lần cán bộ dân số xã phải tranh thủ thời gian buổi tối để đến vận động những người có mong muốn sinh thêm con trai “nối dõi”. Cán bộ, cộng tác viên dân số thường tuyên truyền vấn đề MCBGTKS cùng với tư vấn, sàng lọc trước sinh, sau sinh cho các bà mẹ mang thai. Chú trọng rà soát, tuyên truyền cho phụ nữ mang thai con thứ hai và những gia đình sinh con một bề. Nhờ đó, tỷ số giới tính khi sinh tại thị trấn Tứ Kỳ năm 2020 là 105 bé trai/100 bé gái, giảm 28 bé trai so với cùng kỳ năm 2019.

THẢO NGUYỄN