Đêm quê êm đềm

Buổi tối mất điện, không gian bao trùm một màu đen tuyền. May quá, đúng khoảng thời gian tôi vừa mới tươm tất xong chuyện cơm nước. Tôi lấy một manh chiếu nhỏ bước lên sân thượng hóng chút gió ít ỏi chờ điện có. Rời xa thiết bị công nghệ, vô tình tôi có thời gian sống chậm lại giữa ồn ào phố thị. Lúc vẩn vơ nhìn lên bầu trời thành phố mờ ảo, lòng tôi nhớ về những đêm quê nhà êm đềm, bình yên da diết.

Quê tôi là một vùng quê yên bình. Buổi tối mùa hè, những chú chim cuốc vẫn thường kêu ra rả ngoài bụi rậm. Dàn ve đồng loạt râm ran trên cây nhãn, cây xoài.

Thuở chưa có điện, chập tối, tôi thuộc làu làu nhiệm vụ của mình lấy đóm thắp hai chiếc đèn dầu. Một chiếc để trong gian nhà chính, chiếc còn lại thì để trong bếp cho mẹ thuận tiện thổi cơm. Công việc đồng áng chiếm hết khoảng thời gian của mẹ, thế nên mãi tới chập tối mẹ mới có thể vào bếp quán xuyến việc cơm nước cho cả nhà. Nhà chỉ mình mẹ là người phụ nữ xinh đẹp nhất, hai đứa con trai vụng về chưa giúp được gì nhiều thành ra cơm nước một tay mẹ lo. Xong xuôi, tôi phụ anh trai mang cái chõng ra giữa sân, mang theo chiếc đèn dầu ở trong bếp và cả nhà bắt đầu quây quần bên mâm cơm. Mâm cơm dưới ánh đèn dầu leo lét, đôi khi có ánh trăng mờ tỏ cũng đủ để cho cả nhà thấy mặt nhau và ngồi ăn một cách ngon lành. 

Ăn cơm xong, nếu trong năm học thì hai anh em học bài, còn không, chúng tôi sẽ được nghỉ trọn vẹn 3 tháng hè không phải ôn bài. Trẻ con ở quê ngày ấy không như bây giờ nhà nào yên lặng ở nhà nấy mà cùng nhau í ới rồng rắn ra sân kho để chơi. Sân kho là cái sân chung của làng để mọi người sinh hoạt, tụ họp mỗi khi có cuộc họp hay tổ chức ngày hội của làng. Lũ trẻ con chơi không biết bao nhiêu trò chơi dân gian từ nhảy dây, trốn tìm, rồng rắn lên mây… Chơi đến thấm mệt rồi mới trở về nhà. Vào mùa gặt, sân kho được chất đống đầy những rơm rạ. Rơm rạ đầu mùa màng một mùi hương đặc biệt, thơm ngan ngát chất chứa cả hương đồng quê, hương bùn và lấp lánh hương mồ hôi người nông dân tần tảo.

Đêm ở quê những hôm gió lớn, trẻ con còn mang cả diều lên mảnh đồi trống sau nhà để thả. Thả diều ban đêm có cái thú vị riêng mà chỉ người trong cuộc mới có thể cảm nhận được. Để định vị được con diều của mình bay ở đâu, mỗi đứa gắn phía con diều một chiếc sáo tự chế nho nhỏ, để khi cầm thả có thể nghe được tiếng vi vút, âm thanh du dương. Có nhiều sự cố cũng dở khóc dở cười khi những chú diều đụng độ vào nhau, rồi thi nhau lao xuống đất. Chủ nhân thì đau khổ còn bạn bè đứng ở ngoài cười khúc khích.

Đêm ở quê có lẽ đáng nhớ nhất vẫn là những hôm bên sân nhà trăng thanh gió mát, hàng xóm láng giềng có nồi khoai, sắn luộc, có nồi chè đậu đen ngọt mát hay rổ hoa quả từ cây nhà lá vườn mời mọi người cùng ăn. Cuộc sống nông thôn vất vả nhưng thật sự những khoảnh khắc ấy thật đáng quý đối với những người sinh ra và lớn lên từ làng.

Đêm quê với tôi luôn là ký ức êm đềm, như một giấc mơ cổ tích mà lúc nào tôi cũng muốn được trở về. Để giờ đây mỗi khi mỏi mệt, tâm thức tôi lại tìm về ký ức đêm quê để an trú những phút giây bình yên trong lòng.

Tản văn của NGUYỄN VĂN CHIẾN