Dân bán đất 03, chính quyền xã làm ngơ?

Nhiều diện tích đất 03 ở khu đồng này đã bị người dân bán

Bán đất vì sợ... trắng tay

Đồng Cây Chanh nằm ở ngoài đê sông Lạch Tray, có diện tích khoảng 160 mẫu. Theo Chủ tịch UBND xã Đại Đức Nguyễn Văn Kiền, năm 1993, xã đã giao đất  khu đồng này cho nông dân 5 thôn: Đại Tiến, Tân Tiến, Đồng Tâm, Vọng Khê, Đình Giọng, Lộng Khê canh tác. Sau đó, xã có chủ trương chuyển đổi khu đồng này làm vùng nuôi trồng thủy sản nhưng không triển khai được vì nông dân muốn giữ lại để gieo cấy. 3 năm trở lại đây, do chuột hại nhiều, phần lớn diện tích bị nhân dân bỏ hoang. Năm 2013, Đảng ủy xã có nghị quyết chuyển đổi mục đích sử dụng đất khu vực này và đã họp với dân các thôn. Nhân dân 3 thôn Đại Tiến, Tân Tiến, Đồng Tâm đồng ý chuyển đổi và đã có 3 hộ nhận đấu thầu một số diện tích. Tuy nhiên, nhân dân 2 thôn Đình Giọng và Lộng Khê vẫn không đồng ý chuyển đổi.

Trước thông tin về việc mua bán đất ở đồng Cây Chanh, ngày 22-8, chúng tôi về để tìm hiểu sự việc. Tại thôn Lộng Khê, nhiều người dân cho biết, việc mua bán đất không được thôn tổ chức họp bàn với dân mà do trưởng thôn dẫn người mua đất đến từng nhà đặt vấn đề bán đất cho họ làm đồng nuôi rươi, nuôi cáy. Ban đầu, người dân trong thôn không ai muốn bán, họ cũng hiểu rằng, đây là đất 03, nhân dân không có quyền tự ý bán. Nhưng rồi trong làng xuất hiện tin đồn, bán thì còn “vớt vát” được ít tiền, còn không thì tàu hút cát cũng hút trôi hết ruộng xuống sông là mọi người trắng tay. Vậy là người nọ truyền tai người kia đến nhà trưởng thôn lấy tiền, ký giấy bán đất. Người dân ở đây cho biết tàu hút cát hoạt động ở khu vực này mấy năm rồi mà không thấy bị dẹp. Hồi đầu năm, tàu hút cát còn làm vỡ đê bối khu vực đồng Cây Chanh, nước tràn vào ruộng, nhân dân không canh tác được gì. Ban ngày thì chỉ có khoảng 1-2 tàu, nhưng từ 5 giờ chiều đến hết đêm thì có đến 5-6 tàu.

Chủ tịch UBND xã Đại Đức cũng thừa nhận, tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Lạch Tray đã diễn ra khoảng 5 năm nay, đã làm sụt lở hơn 1 mẫu đất của nhân dân xuống sông. Huyện, xã đã triển khai nhiều biện pháp ngăn chặn nhưng không có kết quả vì vùng sông này giáp ranh với TP Hải Phòng.

Ai là người mua?

Ông Nguyễn Văn T., một người đã bán đất cho biết: “Khi chúng tôi hỏi người mua ở đâu, thì anh ta nói anh ta ở xã Liên Hòa, hiện đang sống ở thị trấn Phú Thái (đều thuộc huyện Kim Thành). Tôi hỏi giấy chứng minh nhân dân, giấy tờ tùy thân thì anh ta bảo quên và đi về, mấy hôm sau quay lại. Nhà tôi và một số nhà khác không đồng ý bán đất, trưởng thôn cùng anh ta mang tiền đến tận nhà thuyết phục chúng tôi nhận và ký giấy bán đất cho họ. Còn những nhà nào đồng ý bán thì khi nào bên kia mang tiền đến, trưởng thôn thông báo đến nhà trưởng thôn lấy tiền. Tôi đã bán đất cho anh ta với giá 5 triệu đồng/sào”.

Biên bản giao nhận tiền do người dân cung cấp cho phóng viên

Tìm hiểu thêm, chúng tôi được biết, chỉ trong vòng hơn 10 ngày, mấy chục hộ dân ở 2 thôn đã bán tổng cộng gần 45 mẫu đất 03. Trong đó, nhân dân thôn Lộng Khê bán trên 16 mẫu, thôn Đình Giọng bán gần 28 mẫu và người mua đất là anh Đồng Thanh Hải.

Sáng 23-8, chúng tôi liên lạc với anh Đồng Thanh Hải. Ban đầu, anh Hải đồng ý hẹn gặp nhưng sau lại nói bận và hẹn khi nào bố trí được thời gian sẽ liên lạc lại sau. Qua điện thoại, anh Hải khẳng định, không hề có việc anh đến từng nhà dân đặt vấn đề mua đất mà do nhân dân chủ động gọi và nói muốn bán đất cho anh nên việc này không thông qua xã. Anh Hải cho biết, anh không mua đất của các hộ dân mà chỉ là chuyển nhượng quyền sử dụng đất để làm vùng nuôi rươi, nuôi cáy. Nhưng do anh đứng ra mua chung cùng một số người khác mà những người này đang ở xa nên chưa làm được dự án để đề nghị xã phê duyệt. Tuy nhiên, theo hợp đồng chúng tôi có được do anh Hải ký với các hộ dân thì tuy trên là hợp đồng chuyển nhượng đất 03 nhưng trong hợp đồng lại ghi rõ "hình thức bán là bán nốt (bán vĩnh viễn)".

Trưởng thôn: "Tôi không liên quan"

Làm việc với chúng tôi, ông Hoàng Trung Thông, Trưởng thôn Lộng Khê cho rằng, nhân dân đã tự ý chuyển nhượng đất cho nhau. Còn chuyện đưa người mua đất đến từng hộ như nhân dân phản ánh, ông Thông cho biết: "Tôi chỉ đưa họ đến để họ đặt vấn đề với nhân dân, còn việc mua bán do các bên tự thỏa thuận. Tôi cho bên mua đất mượn nhà mình làm địa điểm trả tiền, ngoài ra, tôi không liên quan gì đến việc mua bán này”. Về việc không họp dân, ông Thông trả lời do trước đó thôn đã tổ chức họp mấy lần về việc cho đấu thầu đất nhưng người dân đến họp ít nên  không tổ chức họp nữa.

Ông Bùi Ngọc Sơn, Trưởng thôn Đình Giọng cũng khẳng định, không hề có chuyện mua bán đất 03 mà chỉ là người dân trong thôn "chuyển nhượng" đất cho các hộ khác canh tác. Cũng không hề có chuyện ông gọi người dân đến lấy tiền và ký giấy bán đất. Ông chỉ thông báo cho những người có nhu cầu chuyển nhượng lại diện tích chứ không hề dính dáng gì đến việc này.

Khi sự việc xảy ra, cả hai trưởng thôn đều không thông báo việc mua bán đất này cho chính quyền xã. Ông Kiền, Chủ tịch UBND xã cho biết, ông không ngờ nhân dân 2 thôn lại bán đất ngoài bãi Cây Chanh. Ngày 8-8-2014, sau khi sự việc xảy ra được vài ngày, bí thư chi bộ các thôn báo lên, xã mới biết. Ngày 9-8, Đảng ủy xã đã họp đột xuất và giao cho UBND mời bí thư chi bộ, trưởng thôn 2 thôn và người mua đất đến làm việc. Tại cuộc làm việc này, UBND xã đã yêu cầu các bên liên quan phải dừng ngay việc mua bán lại. Khi các bên có nhu cầu chuyển nhượng phải thông qua xã để xã hướng dẫn về mặt thủ tục. Lãnh đạo xã cũng nêu rõ, việc chuyển nhượng phải thông qua chi bộ thôn và phải tổ chức họp, lấy ý kiến nhân dân. 

Tuy đã nắm được sự việc nhưng ngoài việc họp, yêu cầu các bên dừng việc mua bán, UBND  xã Đại Đức không có biện pháp gì để xử lý sự việc này. Theo như lời Trưởng thôn Lộng Khê, khi xã biết sự việc, trong thôn mới có hơn chục hộ nhận tiền bán đất nhưng đến ngày 21-8, đã có trên 30 hộ nhận. Một số hộ chúng tôi gặp cũng cho biết, đến chiều muộn ngày 21-8, họ mới đến nhận tiền vì "các hộ xung quanh nhận cả rồi". 

Khi chúng tôi đem việc này ra chất vấn, Chủ tịch UBND xã liền lấy điện thoại ra gọi cho Trưởng thôn Lộng Khê và nói: "Tôi đã bảo anh dừng việc mua bán lại mà tại sao đến hôm qua vẫn còn người đến nhận tiền?". Không rõ Trưởng thôn Lộng Khê giải trình thế nào nhưng sau khi kết thúc cuộc gọi, ông Chủ tịch UBND xã quay ra bảo: “Người ta chỉ đến đòi sổ hộ khẩu thôi”.

Theo Luật sư Nguyễn Kiều Đông, Trưởng Văn phòng Luật sư Á Đông, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh,  Luật Đất đai 2013 và Bộ luật Dân sự quy định, đối tượng nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp phải là người cư trú tại địa phương không có ruộng hoặc có ruộng nhưng diện tích sử dụng dưới hạn mức quy định. Đất nông nghiệp chỉ được chuyển nhượng trong thời hạn sử dụng chứ không được phép mua bán vĩnh viễn. Tất cả các loại đất khi chuyển nhượng, chuyển đổi mục đích sử dụng đều phải thông qua các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Việc các bên thiết lập hợp đồng chuyển nhượng tay, không có sự đồng ý của cơ quan có thẩm quyền sẽ không có giá trị về mặt pháp lý.

Như vậy, rõ ràng việc mua bán đất 03 tại xã Đại Đức đã vi phạm Luật Đất đai và Bộ luật Dân sự. Đề nghị các cơ quan chức năng sớm điều tra, lãm rõ trách nhiệm của các bên liên quan.

PV