Đậm đà niêu cá kho ngày Tết

Năm nào gia đình ông Nguyễn Xuân Kéo cũng chuẩn bị cá kho để ăn Tết 

Cứ gần đến Tết, gia đình ông Nguyễn Xuân Kéo ở xã Vĩnh Lập lại chuẩn bị một nồi cá kho. “Tết to đến thế nào chăng nữa mà không có cá kho thì cũng không có nghĩa gì”, ông Kéo nói. Với ông, món cá kho không chỉ là thức ăn dân dã mà còn gợi cho ông nhớ về những tháng ngày cơ cực, khó khăn.

Thời đó, ở thôn quê bốn bề sông nước, kinh tế khó khăn, mâm cơm chỉ có tôm, cá bắt được ở sông, có ngày chỉ toàn cá cờ kho mà anh em quây quần, vui vẻ. Món cá kho đã nuôi lớn nhiều thế hệ, nó chưa bao giờ mất đi mà trở thành món ăn yêu thích hằng ngày. So với những nơi khác, món cá kho ở Hà Đông có phần khác biệt và hấp dẫn hơn. Cá sau khi làm sạch, chặt vây, đuôi, mổ, moi kỹ ruột rồi chặt ra từng khúc, ướp muối cho đều. Những loại đi kèm nhất thiết phải có là chay khô, đường cô để tạo màu, ớt, tương bần. Theo ông Kéo, những loại trên chỉ nên cho vừa đủ để giữ nguyên mùi thơm của thịt cá. Giờ đây, đời sống đã đầy đủ hơn, có người dùng nồi điện kho cá nhưng với nhiều người dân khu này thì kho cá trong niêu đất vẫn ngon nhất.

Cá cho vào niêu đất, đổ nước bằng với cá sau đó đưa lên bếp củi chất nhỏ lửa, đun thật kỹ. Đến khi cạn nước, ráo đáy nồi thì bỏ ra ăn. Nếu bắc niêu xuống bếp tro, ủ trấu vài tiếng thì xương cá sẽ mềm tan. Vì kiêng kho cá sợ cháy nên người dân khu Hà Đông thường kho cá vào chiều 29 Tết.

Món cá kho đậm đà không thể thiếu trong mâm cơm ngày Tết của nhiều gia đình khu Hà Đông

Xuân về, ông Kéo lại kho cho gia đình các con mỗi người một niêu cá để ăn trong mấy ngày Tết. Cá kho ăn với bánh chưng, cơm trắng rất ngon. Người xưa vẫn có câu: “Có cá đổ vạ cho cơm” cũng vì thế.

Ở khu Hà Đông, cá kho là món ăn chứa đựng ký ức đậm đà hồn quê của nhiều thế hệ. Nhiều người xa quê, ngày Tết có đĩa cá kho vàng ươm trên mâm cỗ cũng là một cách thể hiện tình cảm với quê hương.

MINH NGUYỆT