Có tình trạng nhiều doanh nghiệp ép người lao động nghỉ phép vào những lúc nhỡ việc khiến người lao động bức xúc...
Bị ép nghỉ phép trái nguyện vọng là một trong những lý do khiến công nhân ngừng việc tập thể
Hiện nay có tình trạng một số doanh nghiệp lợi dụng kẽ hở của pháp luật, ép người lao động (NLĐ) nghỉ phép vào những lúc nhỡ việc. Khi NLĐ có việc cần thì lại không được nghỉ hoặc bị trừ nhiều chế độ đãi ngộ.
Doanh nghiệp tự ý quyết địnhBà Tống Thị Thoa, tư vấn viên Trung tâm Tư vấn pháp luật Liên đoàn Lao động tỉnh cho biết tại khoản 2, điều 111 Bộ luật Lao động năm 2012 quy định người sử dụng lao động có quyền quy định lịch nghỉ hằng năm sau khi tham khảo ý kiến của NLĐ và phải thông báo trước cho NLĐ. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp chỉ thực hiện một phần của quy định này, tự ý quyết định ngày nghỉ đối với NLĐ mà không tham khảo ý kiến, thỏa thuận trước với NLĐ.
Chị Nguyễn Thị Bình ở xã An Thanh (Tứ Kỳ) đang làm việc tại một công ty may do nước ngoài đầu tư ở trong huyện. Chị Bình cho biết đợt này công ty ít việc nên dịp nghỉ lễ 30.4, 1.5 vừa qua, công nhân được nghỉ liền một tuần. Ngoài số ngày nghỉ lễ theo quy định, công ty tính luôn cho công nhân nghỉ phép năm. Bất kể lúc nào nhỡ việc phải cho công nhân nghỉ, công ty cũng tính luôn vào ngày nghỉ phép của họ (nếu còn). Việc nghỉ phép chỉ được công ty thông báo trước vài ngày chứ không thỏa thuận hay tham khảo ý kiến của NLĐ.
Trung tuần tháng 4 vừa qua, gần 100 công nhân thuộc xưởng pha cắt của Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ tổng hợp Hiệp Hạnh ở xã Việt Hồng (Thanh Hà) đã ngừng việc tập thể. Một trong những nguyên nhân chính khiến công nhân bất bình là do công ty thường xuyên trừ thời gian nghỉ phép năm của họ vào những ngày nghỉ do công ty nhỡ việc. Những lần như vậy công nhân hoàn toàn bị động, thậm chí có ngày đến công ty mới biết mình được nghỉ phép. Nhiều công nhân không nghỉ hết phép năm 2016 nhưng cũng không được công ty thanh toán kinh phí đầy đủ, kịp thời…
Việc các cơ sở y tế đủ điều kiện khám chữa bệnh cho công nhân có bảo hiểm y tế vào ngày nghỉ thứ bảy, chủ nhật là một chính sách thiết thực, phù hợp với điều kiện làm việc của công nhân. Tuy nhiên, nhiều NLĐ chia sẻ họ không muốn đi khám bệnh vào ngày nghỉ và nhiều loại bệnh nếu được khám kịp thời vẫn tốt hơn là chờ đến ngày nghỉ mới đi. Nhưng do một số công ty không tạo điều kiện cho nghỉ việc, kể cả khi công nhân xin nghỉ phép nên buộc họ phải đi khám vào ngày nghỉ. Chị Phạm Hồng Nhung trọ ở phường Tứ Minh (TP Hải Dương) đang làm việc cho một doanh nghiệp ở khu công nghiệp Đại An cho biết: Do công ty làm theo dây chuyền nên khi công nhân muốn nghỉ phép phải có lý do rất quan trọng thì họ mới đồng ý. Lý do nghỉ việc để đi khám những bệnh thông thường thì không bao giờ được duyệt, kể cả công nhân vẫn còn chế độ nghỉ phép theo quy định.
Làm khó người lao độngChị Nguyễn Thị Bình cho biết thêm nội quy của công ty cho phép NLĐ được cắt phép theo tiêu chuẩn 1 ngày/tháng. Với kiểu buộc NLĐ nghỉ phép như trên thì tất cả NLĐ trong công ty đã hết số ngày phép trong các tháng đầu năm dù có NLĐ chưa viết đơn xin nghỉ phép bao giờ. Trong khi số ngày nghỉ phép bị trừ một cách vô lý như vậy thì đến khi NLĐ xin nghỉ lại rất khó khăn hoặc họ phải chịu thiệt thòi. “Vào thời điểm công ty nhiều việc, nếu chúng tôi xin nghỉ phép thì gần như không được chấp nhận. Những trường hợp được giải quyết thì phải chấp nhận nghỉ có việc riêng vì ngày nghỉ phép năm theo quy định đã bị công ty sử dụng hết. Trong trường hợp ấy chúng tôi lại chịu thiệt vì bị tính nghỉ không lương và bị công ty trừ tiền chuyên cần, xăng xe. Đây là những khoản phụ cấp mềm khá lớn so với thu nhập của công nhân do công ty thỏa thuận hỗ trợ khi NLĐ làm đủ số ngày công theo quy định”, chị Bình nói.
Không phải ngẫu nhiên nhiều doanh nghiệp lại ép NLĐ nghỉ phép vào những thời điểm công ty nhỡ việc. Lý do thấy rõ là doanh nghiệp tính lợi cho mình và làm khó cho công nhân. Theo quy định, khi NLĐ phải nghỉ việc do công ty nhỡ việc hoặc nghỉ phép năm đều được công ty trả lương. Vì vậy, lợi dụng kẽ hở của pháp luật, nhiều doanh nghiệp đã đánh đồng 2 chế độ nghỉ này để tiết kiệm tối đa số ngày nghỉ phải trả lương cho NLĐ. Đến khi NLĐ muốn xin nghỉ có việc riêng thì lại bị tính là nghỉ không lương và trừ nhiều loại tiền thưởng thi đua trong tháng như tiền chuyên cần, xăng xe...
Để tránh thiệt thòi cho NLĐ, tổ chức công đoàn cơ sở cần thỏa thuận cụ thể nội dung nghỉ phép năm để đưa vào thỏa ước lao động tập thể. Trước thời điểm công ty muốn cho NLĐ nghỉ phép phải thông qua công đoàn xin ý kiến của NLĐ. Nếu công ty sử dụng hết ngày nghỉ phép của NLĐ cho những lần nghỉ nhỡ việc thì cần tạo điều kiện tối đa để NLĐ nghỉ bù khi có việc cần.
NGỌC THANH
