Cộng đồng doanh nghiệp đón đợi 2 luật mới

Luật Doanh nghiệp 2014 bãi bỏ nhiều quy định ràng buộc, cản trở hoạt động đầu tư,
kinh doanh của doanh nghiệp

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh đã giải thích nguyên tắc "chọn - cho" cũ là: “Nghĩa là cái gì cho thì ghi trong luật, chúng ta không thể ghi đủ hết tất cả những thứ cần cho. Bởi vì xã hội cần quá nhiều ngành nghề, thậm chí có nhiều ngành nghề phát sinh mới. Cho nên mỗi một lần danh mục không có trong luật, các nghị định, thông tư quy định thì doanh nghiệp và người dân lại phải đi xin, xin các cơ quan quản lý nhà nước...” Với phương thức tiếp cận mới là "chọn - bỏ", là những gì cấm thì ghi vào trong luật, anh không ghi, anh thiếu có nghĩa là tôi được quyền làm. Bộ trưởng cũng nhấn mạnh đây là phương pháp tiếp cận cực kỳ tiên tiến, minh bạch nhưng cũng rất khó làm.

Khoản 6 điều 17 Luật Doanh nghiệp 2014 quy định các hành vi bị nghiêm cấm như sau: cấm kinh doanh các ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh; cấm kinh doanh ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện khi chưa đủ các điều kiện theo quy định của Luật Đầu tư hoặc không bảo đảm duy trì đủ điều kiện kinh doanh trong quá trình hoạt động.

Điều 6 Luật Đầu tư 2014 "ghi cứng" 6 ngành nghề cấm đầu tư, kinh doanh nên các doanh nghiệp cần ghi nhớ.

Tuy nhiên, khó khăn hơn rất nhiều là phụ lục 4 (ban hành kèm theo Luật Đầu tư 2014) cũng "ghi cứng" 267 danh mục ngành nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện, còn điều kiện cụ thể như thế nào thì được quy định tại luật chuyên ngành. Chỉ khi doanh nghiệp tuân thủ (có đủ) các điều kiện theo quy định của pháp luật và duy trì điều kiện đó, doanh nghiệp mới được quyền kinh doanh.

Ở lĩnh vực ngành nghề kinh doanh, luật mới chỉ mang tính định hướng mà không áp đặt như luật cũ. Điển hình như việc doanh nghiệp có thể tùy ý lựa chọn hình thức, cách thức sử dụng con dấu; lựa chọn một hay nhiều người đại diện theo pháp luật, có thể bầu dồn phiếu hay không cũng tùy do điều lệ công ty quy định...

Như vậy, từ nay các doanh nhân chỉ cần nhớ đến 6 lĩnh vực bị cấm hoàn toàn và nhớ thêm mấy vấn đề liên quan đến lĩnh vực kinh doanh trong số 267 ngành nghề kinh doanh có điều kiện, còn lại thì tự do kinh doanh, không phải nơm nớp lo ngành nghề đó mình đã đăng ký chưa, liệu có bị phạt không... Lưu ý là việc đăng ký thay đổi, bổ sung ngành nghề nói thì dễ nhưng ngành nghề lại được ghi trong điều lệ, muốn sửa đổi bổ sung thì lại phải họp Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng thành viên.

Luật mới có góp phần quan trọng tạo nên một làn sóng thành lập doanh nghiệp, làn sóng đầu tư, kinh doanh mới, tạo nên một cuộc đổi mới hay không còn chờ vào khâu hướng dẫn, nhất là khi thực hiện. Đến tháng 7 là 2 luật này có hiệu lực, vì vậy việc cấp bách là cần phải ban hành đầy đủ các nghị định, thông tư hướng dẫn thực hiện. Chỉ tính riêng Luật Doanh nghiệp 2014 đã có đến 15 điều giao Chính phủ quy định (so với 8 điều của luật cũ). Cùng với đó phải làm ngay việc một luật sửa nhiều luật, một nghị định sửa nhiều nghị định... để các quy định mới của 2 luật không bị vướng ở khâu thực thi. Chẳng hạn như quy định cũ là doanh nghiệp phải có giấy chứng nhận đầu tư rồi mới đi xin giấy phép xây dựng, bây giờ bỏ giấy chứng nhận đầu tư rồi thì hồ sơ, thủ tục đó cũng đương nhiên phải thay đổi theo...

Vì quyền lợi của chính mình, hơn ai hết, các doanh nghiệp rất cần tiếp tục nghiên cứu, đóng góp ý kiến kịp thời vào các văn bản hướng dẫn đó để khi thực hiện bảo đảm tính khả thi cao nhất, tránh tình trạng có những quy định "từ trên trời rơi xuống" như đã thấy ở một số văn bản quy phạm pháp luật gần đây. Rất tiếc là do nhiều nguyên nhân cả khách quan và chủ quan mà điều này đã không được coi trọng thích đáng nên nhiều trường hợp đưa ra xin ý kiến cộng đồng còn mang nặng tính hình thức.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng cũng từng nói, quản lý nhà nước không phải là giành thuận lợi cho chúng ta mà quản lý là để tạo thuận lợi tối đa cho người dân, doanh nghiệp đầu tư, kinh doanh, làm ăn. Các cơ quan nhà nước cần tập trung nghiên cứu sâu sắc, kỹ lưỡng các luật mới cũng như xây dựng các văn bản hướng dẫn thực hiện luật để triển khai và phối hợp triển khai tốt nhất. Đơn cử như Luật Doanh nghiệp 2014 cần được thông báo rộng rãi trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp và một số trang điện tử khác. Cần quảng bá rộng rãi để trang này trở thành cẩm nang không thể thiếu của tất cả các doanh nghiệp và của cả nhân dân. Về mặt kỹ thuật, phải xử lý làm sao chỉ cần gõ tên của doanh nghiệp muốn tìm hiểu vào mạng internet là sẽ dẫn đến ngay Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp để tránh tình trạng nhiều người không nhớ được tên miền dài của doanh nghiệp.
Luật mới đòi hỏi phải có tư duy mới, cách làm mới, hồ sơ mới, thời gian mới, thủ tục mới, sẽ phải bãi bỏ hoàn toàn bộ thủ tục cũ, xây dựng và ban hành mới hoàn toàn bộ thủ tục hành chính mới liên quan đến rất nhiều lĩnh vực... Nhiều người kỳ vọng Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư 2014 tiên tiến  sẽ tạo môi trường kinh doanh tốt, giúp cộng đồng doanh nghiệp phát triển vững mạnh.

LÊ XUÂN HIỀN(Sở Kế hoạch và Đầu tư)