Còn nhiều khó khăn, vướng mắc

Công trình Nhà văn hóa trung tâm xã Đoàn Thượng (Gia Lộc) có tổng mức đầu tư 4,9 tỷ đồng,
dự kiến hoàn thành vào tháng 8 năm nay

Sau hơn 1 năm xây dựng nông thôn mới, tỉnh ta đã đạt một số kết quả bước đầu nhưng còn nhiều vướng mắc, khó khăn cần được tháo gỡ.

Kết quả bước đầu

Từ năm 2011 đến nay, các cấp ủy đảng, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở đã tập trung chỉ đạo, tăng cường tuyên truyền, huy động các nguồn lực để xây dựng nông thôn mới (NTM). Công tác tuyên truyền được thực hiện rộng khắp, thường xuyên, giúp nâng cao nhận thức cho cán bộ, người dân về xây dựng NTM. Đa số cán bộ, người dân đều hiểu rằng xây dựng NTM là một tất yếu khách quan, nhiệm vụ cần phải thực hiện để làm cho dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Xây dựng NTM là nhiệm vụ của cả nước và cũng là trách nhiệm của mỗi cá nhân.

Đi đôi với công tác tuyên truyền, tỉnh ta đã tích cực huy động nguồn lực xây dựng NTM. Trong năm 2011, toàn tỉnh đã huy động được hơn 2.500 tỷ đồng từ các nguồn vốn khác nhau để xây dựng NTM. Khi ban hành các chương trình, kế hoạch, dự án, tỉnh đã chỉ đạo phải bố trí nguồn vốn thỏa đáng cho NTM.

Trong xây dựng NTM, nhiều địa phương đã có chuyển biến mạnh mẽ, xuất hiện những cách làm hay, kinh nghiệm tốt. Theo Ban Chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM huyện Tứ Kỳ, trong hơn 1 năm qua, toàn huyện có 15 xã đều đạt thêm 1 hoặc nhiều tiêu chí NTM. Điển hình nhất là xã Tứ Xuyên đã đạt thêm 5 tiêu chí, xã Hưng Đạo đạt thêm 3 tiêu chí. Tại TP Hải Dương, trong hơn 1 năm qua, cả 6 xã đều đạt thêm 1 - 2 tiêu chí NTM.

Huyện Thanh Miện có một số cách làm hay khi xây dựng NTM. Để huy động người dân hăng hái tham gia, huyện chọn các tiêu chí ít phải sử dụng kinh phí để thực hiện. Do vậy, các địa phương đã tích cực huy động nhân dân chỉnh trang đồng ruộng, vệ sinh môi trường, hiến đất làm đường. Đặc biệt, xã Hùng Sơn đã thực hiện thành công “dồn điền, đổi thửa”. Đây sẽ là tiền đề phát triển sản xuất nông nghiệp và có nguồn quỹ đất để xây dựng cơ sở hạ tầng.

Trong hơn 1 năm qua, việc huy động người dân đóng góp kinh phí, ngày công, hiến đất để làm đường giao thông nông thôn đã trở thành phong trào rộng khắp. Theo Ban Chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM tỉnh, năm 2011, người dân trong tỉnh đã đóng góp gần 190 tỷ đồng cho xây dựng NTM. Việc hiến đất để làm đường giao thông diễn ra ở nhiều địa phương như: Minh Đức, Tân Kỳ (Tứ Kỳ), Thanh Bính (Thanh Hà), Đồng Lạc (Nam Sách), Cẩm Sơn (Cẩm Giàng), Cổ Thành, An Lạc (Chí Linh), Hùng Sơn (Thanh Miện)…

Nói về kinh nghiệm bước đầu khi xây dựng NTM, ông Nguyễn Hữu Dương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Phó trưởng Ban Chỉ đạo của tỉnh cho biết: “Để xây dựng NTM  hiệu quả, công tác tuyên truyền cần thực hiện thường xuyên để người dân nhận thức đúng đắn, đầy đủ và tích cực tham gia. Trong quá trình xây dựng NTM, nông dân phải là chủ thể, các cấp chính quyền phải coi trọng phát huy dân chủ ở cơ sở. Người đứng đầu cấp ủy, chính quyền (đặc biệt ở cấp xã) phải gương mẫu, trách nhiệm, tâm huyết thì việc xây dựng NTM sẽ có chuyển biến mạnh mẽ. Nguồn vốn xây dựng NTM phải thực hiện lồng ghép từ nhiều chương trình, dự án. Mỗi địa phương cần phải xác định rõ các nguồn lực của mình để sử dụng có hiệu quả”.

Phát triển sản xuất nông nghiệp là thế mạnh của xã Đức Chính (Cẩm Giàng) trong xây dựng nông thôn mới.
Trong ảnh: Nông dân thôn Xuân Kiều chăm sóc rau cải vụ xuân hè

Lập quy hoạch quá chậm

Khi triển khai xây dựng NTM vào đầu năm ngoái, Ban Chỉ đạo của tỉnh đã yêu cầu tất cả các xã phải lập xong quy hoạch trong năm 2011. Tuy nhiên, tính đến tháng 3 năm nay, toàn tỉnh mới có 47 xã lập xong quy hoạch, chỉ đạt 20,5% kế hoạch. Đặc biệt, trong 58 xã xây dựng NTM giai đoạn 1 cũng mới chỉ có 26 xã lập xong quy hoạch. Tiến độ lập quy hoạch chậm do nhiều nguyên nhân. Quy hoạch NTM là một quy hoạch tổng hợp, liên quan đến rất nhiều ngành. Các đơn vị tư vấn chủ yếu có chuyên môn về lập quy hoạch xây dựng nên bị động trước yêu cầu mới. Không ít quy hoạch đã lập xong phải làm lại do chưa đạt. Nhiều xã cùng có nhu cầu thuê tư vấn lập quy hoạch dẫn tới thiếu tư vấn. Có những trường hợp cán bộ địa phương phó mặc cho tư vấn lập quy hoạch, ít có sự phối hợp nên tiến độ chậm... Chưa lập xong quy hoạch khiến xây dựng NTM ở không ít địa phương chậm chạp, ít chuyển biến.

Khâu lập đề án xây dựng NTM ở các địa phương cũng không khả quan hơn. Đến tháng 3 năm nay, toàn tỉnh mới chỉ có 74 trong tổng số 229 xã lập xong đề án xây dựng NTM. Trong 58 xã giai đoạn 1, mới có 35 xã lập xong.

Việc huy động nguồn lực xây dựng NTM đang có một số vướng mắc. Việc đấu giá chuyển quyền sử dụng đất là một nguồn lực quan trọng cho các địa phương xây dựng NTM. Tuy nhiên, hiện nay, tỉnh ta vẫn chưa phê duyệt kế hoạch sử dụng đất đến năm 2015. Do vậy, các địa phương không thể bố trí đấu giá chuyển quyền sử dụng đất. Ngoài ra, một số cấp ủy, chính quyền xã còn thiếu giải pháp cụ thể để huy động nguồn lực. Nguồn vốn từ ngân sách Trung ương hỗ trợ cho tỉnh còn thấp. Nguồn vốn doanh nghiệp đầu tư cho nông thôn còn ít. Vẫn còn một bộ phận nhỏ cán bộ, người dân chưa thấu hiểu mục đích, ý nghĩa của xây dựng NTM, cho rằng đây là chương trình do Nhà nước đầu tư. Trong xây dựng NTM, nhiều nơi chỉ coi trọng xây dựng cơ sở hạ tầng, chưa chú ý đúng mức đến phát triển sản xuất, tăng thu nhập cho người dân.

Để tháo gỡ các khó khăn trên, Ban Chỉ đạo của tỉnh đã yêu cầu 58 xã giai đoạn 1 phải hoàn thành lập quy hoạch trước ngày 1-7 năm nay. Các xã còn lại phải hoàn thành quy hoạch trong năm nay. Đối với lập đề án, 58 xã giai đoạn 1 phải hoàn thiện trong năm 2012. Về kế hoạch sử dụng đất đến năm 2015, trong cuộc họp của HĐND tỉnh vào giữa năm nay sẽ bàn bạc để quyết định cụ thể. Các cấp, các ngành cần tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực tham gia xây dựng NTM. Phát huy kinh nghiệm đã có, khắc phục khó khăn, tập trung mọi nguồn lực để đẩy mạnh xây dựng NTM.

Cần khoảng 4.000 tỷ đồng xây dựng NTM năm 2012 Theo Ban Chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM của tỉnh, toàn tỉnh cần khoảng 4.000 tỷ đồng để xây dựng NTM năm nay. Trong đó, vốn ngân sách nhà nước đầu tư 100 tỷ đồng, vốn doanh nghiệp đầu tư 300 tỷ đồng, người dân đóng góp 300 tỷ đồng, vốn vay tín dụng 800 tỷ đồng, vốn từ các chương trình lồng ghép 2.500 tỷ đồng.

NINH TUÂN