"Có công mài sắt... có ngày nên văn"

Trần Quốc Tiến trở thành hội viên Hội Nhà văn Việt Nam từ năm 1996. Đến nay, ông đã xuất bản trên 10 đầu sách, gồm nhiều thể loại như bút ký, truyện ngắn, tiểu thuyết… Ông cũng nhận được nhiều giải thưởng từ cấp tỉnh đến Trung ương. Thành tích văn chương của ông quả là "không tưởng" nếu so với bằng cấp. Bởi những ngày đầu tập viết văn, ông mới chỉ học hết lớp 3. 

Trần Quốc Tiến sinh năm 1942 tại Nam Tiến (TP Nam Định). Để trở thành một nhà văn như hôm nay, ông đã phải trải qua bao nhiêu gian khổ. Như con trâu "cày" cật lực trên cánh đồng chữ nghĩa, văn chương, ông từng giãi bày: "Tôi yêu văn chương đến mê muội, cộng với nghị lực vượt khó, bên cạnh đó được mẹ và vợ giúp đỡ. Mồ côi bố từ năm lên bốn tuổi. Ngay từ lúc lọt lòng tôi được uống hai dòng sữa. Dòng sữa từ đôi vú căng mọng chảy ra và một dòng sữa từ lời ru của mẹ. Ở tuổi mười, mười lăm mỗi lần mua sách về nhà, vừa làm vừa đọc, mẹ nhìn con ứa nước mắt bảo: Con tha lỗi cho mẹ, đẻ con ra mà không cho con đi học bằng anh, bằng em. Con cố gắng tự học, mẹ tin nên người". 

Như vậy, Tiến không được đi học vì nhà quá nghèo. Được mẹ động viên, ngày nào Tiến cũng cố gắng viết. Chiếc bàn là cái mâm gỗ cũ, ghế là nền nhà đất. Mùa hè Tiến cởi trần, mùa đông khoác bao gai. Suất bồi dưỡng viết đêm mẹ dành cho Tiến là bát bánh đúc ngô, là củ khoai lang luộc. Viết xong tập bản thảo, ông đem cất vào cái chum sành, lấy nắp đậy cẩn thận. Trên hai chục năm, Tiến viết và cất bản thảo như vậy. Cho đến một hôm nhà thơ Nguyễn Đức Mậu từ Hà Nội về sang chơi, mẹ Tiến vào buồng mở chum bản thảo ra, bà xếp lên sàng mấy tập nói với nhà thơ: "Bác xem có in được cái nào không. Rõ khổ, đêm nào thằng Nhuận (tên thường gọi ở nhà của Tiến) nhà tôi cũng thức khuya viết". 

Trong số hai chum bản thảo Tiến chọn một tập gửi cho Nhà xuất bản Thanh niên. Đó là cuốn tiểu thuyết "Cuộc vật lộn trước lúc rạng đông" dày 400 trang, xuất bản năm 1990. Khi ấy, mẹ của ông đã không còn nữa. 

Ngày lên Hà Nội nhận sách về, Trần Quốc Tiến ra ngay nghĩa trang đặt cuốn sách lên mộ mẹ, thắp hương rồi quỳ sụp khấn, khóc nức nở. 

Hôm sau ông bắc rạp mời bà con, chú bác, bạn bè tổ chức lễ "khao sách", trong đó có ông Thỏa - một cựu chiến sĩ Điện Biên, cả đời chưa từng làm thơ. Vậy mà trong bữa tiệc "khao sách" của Tiến, ông Thỏa hứng khởi ứng tác 4câu thơ tặng Tiến: "Quê ta mới có nhà văn/ Là Trần Quốc Tiến xuất thân dân cày/ Bao năm, bao tháng, bao ngày/ Có công mài sắt… có ngày nên văn".

LÊ HỒNG THIỆN