Chạy đua cùng thời vụ

Để tập trung đẩy nhanh thời vụ, nông dân Ninh Giang chọn những diện tích gần
nguồn nước, thu hoạch lúa non để gieo mạ

Để bảo đảm khung thời vụ, tránh những bất lợi của thời tiết, nông dân trong tỉnh đang chạy đua cùng thời gian để đẩy nhanh tiến độ gieo cấy lúa mùa.

Chỉ đạo quyết liệt

Nhận thấy tính cấp bách của thời vụ nên ngay từ khi lúa xuân mới chắc hạt, đỏ đuôi, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có văn bản yêu cầu các địa phương hướng dẫn nông dân thực hiện các biện pháp để lúa nhanh chín như rút kiệt nước tại chân ruộng, bón phân ka li qua lá... Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tình thế. Vì vậy, thời điểm thu hoạch lúa xuân tập trung năm nay là giai đoạn xuống giống vụ mùa của những năm trước. Vụ mùa chậm trễ không chỉ làm giảm năng suất lúa mà còn ảnh hưởng tới thời vụ gieo trồng cây vụ đông cực sớm vốn cho giá trị kinh tế cao. “Nhằm hạn chế sự cập rập của mùa vụ, sở đã đưa ra nhiều phương án ứng phó. Đồng thời tăng cường chỉ đạo theo phương châm “thu hoạch lúa xuân đến đâu, triển khai sản xuất vụ mùa đến đó” bằng cách huy động máy gặt, máy làm đất công suất lớn thu hoạch lúa đằng trước, cày lật đất, lồng vùi rơm rạ phía sau. Tuyên truyền cho người dân không đốt rơm rạ mà sử dụng chế phẩm phân hủy rơm rạ để tránh ngộ độc hữu cơ cho lúa mùa sau cấy. Các địa phương cần dựa vào những đặc thù riêng để có lựa chọn phù hợp cho vụ mùa. Đối với những ruộng chân cao, chủ động về nguồn nước nên gieo vãi vì lúa sinh trưởng nhanh, sớm hơn 5 ngày so với cấy mạ dược. Những chân ruộng trũng, chỉ cấy được bằng mạ dược cần bố trí diện tích gieo mạ phù hợp. Những chân ruộng còn lại nên cấy mạ sân”, bà Vũ Thị Hà, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết.

Là địa phương có truyền thống trồng cây vụ đông của tỉnh nên trước những bất lợi của thời vụ, huyện Nam Sách đã xây dựng cơ cấu giống hợp lý và tăng cường cơ giới hóa trong sản xuất. Theo ông Nguyễn Mạnh Hà, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện, để giải bài toán mùa vụ, huyện đã đôn đốc các xã, thị trấn thực hiện “3 nhanh” (gặt nhanh, làm đất nhanh, gieo cấy nhanh). Vụ lúa xuân năm nay, hơn 93% diện tích của huyện được gặt bằng máy nên đã phần nào đẩy nhanh được thời vụ. Tuy nhiên, để vụ mùa có thể về đích sớm, tạo điều kiện kéo giãn thời gian trồng cây vụ đông huyện khuyến khích nông dân sử dụng các giống ngắn ngày như Khang dân 18, Bắc thơm số 7, Thiên ưu 8... Huyện cũng yêu cầu các HTX Dịch vụ nông nghiệp chủ động điều tiết để cân đối nguồn nước, tuyệt đối không để sản xuất bị gián đoạn do thiếu nước.

Đến nay, các địa phương trong tỉnh cơ bản đã thu hoạch xong lúa xuân. Mặc dù cơ quan chức năng đã quyết liệt trong chỉ đạo thì vẫn khó có thể đáp ứng được lịch thời vụ. Theo kế hoạch, những huyện thâm canh cây vụ đông cực sớm phải cấy xong trước ngày 15 - 6 nhưng nhiều nơi vẫn chưa triển khai. Thời điểm gieo mạ sân, gieo thẳng đã kết thúc nhưng diện tích gieo vẫn thấp. Nguy cơ không bảo đảm được khung lịch thời vụ, dẫn tới việc phá vỡ cơ cấu giống đang hiện hữu. Nếu kéo dài thời gian gieo cấy sẽ ảnh hưởng lớn tới năng suất, chất lượng lúa. Do vậy, nông dân cần phải tranh thủ thời gian còn lại, đẩy nhanh tiến độ gieo cấy lúa mùa.

Nông dân chủ động

Trước những diễn biến của thời vụ, bên cạnh việc thực hiện nghiêm chỉ đạo của cơ quan chuyên môn, nông dân trong tỉnh cũng chủ động tháo gỡ khó khăn. Bà Đào Thị Mai ở thôn 6 xã Tân Hương (Ninh Giang) nói: “So với vụ xuân, thời vụ của vụ mùa ngắn hơn và luôn bị đe dọa bởi mưa lớn, bão lũ vào cuối tháng 7, đầu tháng 8. Vì vậy, để tránh thiệt hại, người dân phải tính toán thời gian gieo cấy hợp lý trên cơ sở lịch mùa vụ chung. Khi dự đoán lúa xuân thu hoạch muộn, chúng tôi đã tìm hiểu thông tin về các loại giống ngắn ngày để thay thế. Do cốt đất nông nghiệp ở địa phương không đồng đều nên phần lớn người dân vẫn cấy mạ dược. Vì gieo mạ dược phải mất gần 1 tháng nên nhiều hộ gần bờ, kênh tưới chấp nhận gặt non để gieo mạ tập trung cho cả xã. Như vậy, vừa dễ lấy nước cho mạ, vừa tiện chăm sóc”.

Các địa phương huy động tối đa máy làm đất để kịp thời vụ

HTX Dịch vụ nông nghiệp là chủ thể điều tiết hoạt động sản xuất cấp cơ sở cũng đang gấp rút đẩy nhanh mùa vụ. Theo ông Hoàng Đức Lâm, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp xã Tiền Tiến (Thanh Hà) thời vụ gấp gáp nên việc chuẩn bị về vật tư nông nghiệp thường không được chu đáo. Nhằm khắc phục tình trạng này, HTX đã liên kết với nhiều công ty giống, phân bón uy tín để có thể phục vụ nhu cầu sản xuất của bà con bất kỳ thời điểm nào. Người dân trong xã chủ yếu cấy lúa nếp lai, chiếm gần 80% diện tích gieo cấy vụ mùa. Tuy mang lại hiệu quả kinh tế cao nhưng đây là giống lúa dài ngày nên với tình hình hiện tại sẽ không kịp chuyển vụ trồng cây vụ đông. Do đó, HTX vận động bà con sử dụng các giống ngắn ngày. Nhiều giống lúa được ưu tiên lựa chọn như Hương thơm số 1, Bắc thơm số 7, P6 đột biến... Để không xảy ra tình trạng "ruộng chờ nước" HTX cũng chủ động bố trí lịch bơm nước, điều tiết nước hợp lý giữa từng khu đồng nhằm tránh thất thoát nước trong quá trình sản xuất.

Mùa vụ gấp gáp là khó khăn chung của toàn tỉnh. Để gieo cấy kịp tiến độ, bên cạnh các giải pháp về cơ cấu giống, tăng cường cơ giới hóa thì nhận thức của người dân được xem là yếu tố quyết định đến vụ lúa thành công hay thất bại. Vì vậy, các địa phương cần tăng cường tuyên truyền, vận động nhân dân không lơ là, chủ quan mà phải tăng tốc để vụ lúa mùa về đích an toàn.

PV