Cầu ao

Ở  mỗi làng quê Việt Nam đều có rất  nhiều ao. Chiếc ao gắn bó vô cùng mật thiết với cuộc sống của mỗi gia đình. Ao là nơi ban tặng cho con người tôm, cá. Ao là nơi bắc giàn bầu, giàn mướp. Ao là nơi thả giàn bèo, bè rau muống cho đàn lợn trong chuồng.

Gắn liền với chiếc ao là hình ảnh quen thuộc: cầu ao. Cầu ao là nơi mỗi ngày người ta dừng chân nhiều nhất. Bữa trưa, cọ rửa nồi niêu, mớ rau, mớ tép cũng ở cầu ao. Bữa chiều trỏa giá vo gạo, xóc xảo ốc nhồi, ốc đá, giặt giũ áo quần cũng ở cầu ao. Cầu ao có vị trí quan trọng vậy mà được thiết kế đơn sơ mộc mạc. Chỉ là mấy cọc tre đóng sâu xuống nước mà thành. Chỉ là tấm ván mộc, viên đá xanh nứt vỡ kê lên. Cũng có thể là gạch sùn, gạch vỡ được tận dụng xây làm bậc.

Cầu ao, ai từng sinh ra và lớn lên ở làng quê hẳn còn nhớ lắm. Nhớ đến độ biết phiến đá cầu ao mòn vẹt mé nào. Nhớ đến độ nhắm mắt cũng không bao giờ lo vấp ngã. Nhớ đến độ quơ tay cũng tìm thấy miếng xơ mướp cọ nồi. Nhớ đến độ biết cây gáo già treo rổ, treo rá bao nhiêu tuổi. Nhớ đến độ mỗi lúc trở trời còn phảng phất mùi lá gáo, quả gáo nấu nước xông.

Cầu ao, mỗi sớm là nơi ta hớt tôm, bắt ốc - món ăn quê không thấy chán bao giờ. Buổi trưa, cầu ao là nơi ta câu mấy con rô nấu bát canh rau cải. Vị mát của rau, vị đặm của cá chẳng món ăn nào ta từng ăn sánh được. Cầu ao là nơi ta xúc cua tắm mát buổi chiều. Chiếc càng cua kềnh làm còi tu huýt. Buổi tối trăng lên, cầu ao là nơi cả nhà ngồi hóng mát. Những câu chuyện quê kể suốt đêm khuya. Cầu ao là nơi mẹ rửa chân sau một ngày mệt nhọc ngoài đồng. Túm mạ cấy dở dầm trong nước. Cầu ao là nơi cha về muộn múc ang nước cho trâu uống. Ta hít hà mùi bùn đất thấy gần gũi thân quen.

Với tuổi thơ, cầu ao ấp ôm bao kỷ niệm. Cầu ao là nơi đứa trẻ nhà quê cùng chúng bạn ôm cây chuối vườn nhà bì bõm tắm, chạy khắp xóm bắt chuồn chuồn cho cắn rốn mong sớm biết bơi. Cầu ao là nơi  bầy chào mào rừng tìm đến mổ ăn những chùm sung chín. Lũ cá trắm cuộn mình chờ đớp quả rơi. Cầu ao là nơi cũng đứa bé ấy ngồi ôm gối ngóng mẹ về, buổi chiều hôm, hoa bèo nở tím như sắc mực. Cầu ao là nơi buổi tối bầy đom đóm lập lòe đốt đuốc. Tiếng chão chuộc diết da vọng suốt đêm hè. Cầu ao hằn in dấu vết của cơ cực đời người. Cầu ao, một nét cũ xưa dễ gì quên được.

Tản văn của ĐINH NGỌC HÙNG