Cân não chọn trường, chọn nghề

“Công việc nào đó của chúng ta hôm nay có rất nhiều người làm, sau này có thể sẽ không ai làm nữa, sẽ có AI làm hộ. Chúng ta có nên lo lắng hay không?”, Giáo sư Ngô Bảo Châu đã đặt vấn đề như vậy khi tham dự sự kiện về Fintech, AI, Blockchain, Cloud tại Hải Dương sáng 18.8.

Thực tế đã và đang có sự thay thế như vậy chứ không còn hoàn toàn là chuyện tương lai. Cơ quan tôi là một ví dụ. Là một cơ quan báo chí, trước đây ban đầu phóng viên và nhiều cộng tác viên đa số viết tay, sau đó khi qua các khâu biên tập sẽ chuyển cho nhân viên nhà in đánh máy. Ngày ấy không chỉ cơ quan báo chí mà cơ quan nào cũng có một nhân viên gõ máy chữ ăn lương cứng. Sau này, phóng viên, cộng tác viên tự gõ bài trên máy vi tính rồi gửi email cho tòa soạn. Vì thế nhân viên gõ máy chữ không còn chỗ.

Sau đó, chúng tôi áp dụng mô hình tòa soạn điện tử hội tụ, từ khâu phóng viên nhập tin bài chuyển đến các cấp biên tập tiếp theo đều qua hệ thống này. Ở bất cứ đâu chỉ cần có máy tính, điện thoại có kết nối internet cũng có thể làm việc được.

Đối với báo điện tử, trước đây sau khi tin bài được duyệt còn phải thêm một bộ phận kỹ thuật viên upload đẩy lên lên hệ thống. Nhưng từ ngày 25/8, bạn đọc chắc đã khá bất ngờ trước một giao diện hoàn toàn mới của báo điện tử Hải Dương. Và hẳn các bạn sẽ còn bất ngờ hơn nữa khi biết toàn bộ “hình hài” của các tin bài này đều do tự tay mỗi phóng viên upload, trình bày. Các cấp biên tập cũng can thiệp đảo đổi ngay trên hệ thống này và khi người cuối cùng nhấn nút duyệt xuất bản là sản phẩm xuất hiện trên báo điện tử.

Trước đó, nhiều sản phẩm podcast hoặc video của báo điện tử Hải Dương cũng đã dùng giọng đọc của AI thay vì giọng đọc của con người. Tuy nhiên, với sự thay đổi này, sẽ phải có sự sắp xếp lại về mặt nhân sự. Những người trước đây làm công việc upload tin bài sẽ phải dịch chuyển sang làm công việc khác.

Ở nhiều bộ phận khác trong xã hội, công nghệ cũng đang dần thay thế con người. Ví dụ trước đây, hằng tháng các công ty nước, điện cũng thu tiền điện, nước trực tiếp tại các nhà văn hóa thôn, khu dân cư thì gần đây nhiều nơi đã chuyển sang hình thức thanh toán không dùng tiền mặt, thông qua các dịch vụ trực tuyến như ví điện tử, chuyển khoản qua ngân hàng…

Từ tháng 11.2023 này, ở TP Hải Dương sẽ không còn quầy thu tiền điện trực tiếp. Hay trước đây, việc chi trả lương hưu cũng trực tiếp tại nhà văn hóa thôn, khu dân cư. Nhưng hiện Bảo hiểm Xã hội tỉnh đang tích cực tuyên truyền, vận động để tới đây chi trả lương hưu, trợ cấp xã hội hoàn toàn qua tài khoản. Điều này có nghĩa là khá nhiều người từng làm công việc trực tiếp thu tiền điện, nước hay chi trả lương hưu, trợ cấp xã hội đã và sẽ bị thay thế.

Công nghệ đang dần thay thế sức người ở nhiều công việc, nhiều lĩnh vực khác nhau. Trong lĩnh vực công nghiệp là những dây chuyền tự động hóa, những cánh tay robot… tham gia vào ngày càng nhiều quy trình. Ngay cả lĩnh vực nông nghiệp, máy cấy, máy gặt, phun thuốc bảo vệ thực vật bằng thiết bị bay… đã thay thế sức người.

Còn nhớ hồi đầu năm nay, ChatGPT ra mắt đã tạo nên một sự xáo trộn không nhỏ trong xã hội. ChatGPT có thể làm thơ theo yêu cầu, biên tập một bài báo, làm luận văn, lập trình cho máy tính…

Nhiều trường đại học vừa công bố điểm chuẩn. Một số trường đã xét tuyển bổ sung… Theo quy định, thí sinh trúng tuyển đại học sẽ phải xác nhận nhập học trước 17 giờ ngày 6.9. Học trường nào, chọn nghề nào để không bị thay thế trong tương lai là một lựa chọn cần hết sức cân não của các em cũng như gia đình trong thời điểm này.