Campuchia trước cuộc bầu cử quan trọng

Đoàn xe diễu hành vận động tranh cử của CPP trên đường phố thủ đô Phnom Penh (Campuchia)

Từ trung tuần tháng 5, Ủy ban Bầu cử quốc gia Campuchia (NEC) đã chốt danh sách 18 chính đảng đủ điều kiện tham gia tranh cử trong cuộc tổng tuyển cử năm 2023. Theo ông Hang Puthea, người phát ngôn NEC, tiến trình tổ chức bầu cử ở Campuchia có 4 giai đoạn gồm lập danh sách cử tri, đăng ký danh sách chính đảng và ứng cử viên, vận động tranh cử và cuối cùng là hoạt động bầu cử diễn ra vào ngày 23/7 cùng các phần việc kiểm phiếu, công bố kết quả bầu cử sau đó. Trong mùa vận động tranh cử năm nay, giai đoạn 3 của tiến trình bầu cử, các chính đảng đã tổ chức các hoạt động phổ biến cương lĩnh chính trị để thu hút sự ủng hộ của cử tri theo lịch trình dự kiến và nguồn lực của mình. 

Hoạt động vận động tranh cử năm nay được tổ chức khá đa dạng với nhiều hình thức, sôi động, nhiều sắc màu. Báo cáo cập nhật tình hình tổ chức hoạt động tranh cử hằng ngày của NEC cho biết trong gần 3 tuần qua, các chính đảng tham gia tranh cử đều tiến hành các hoạt động vận động theo quy định dưới các hình thức tập hợp biểu dương lực lượng, biểu diễn văn nghệ, diễu hành, phát truyền đơn, phát loa tuyên truyền tại trụ sở đảng hoặc tuyên truyền lưu động theo địa bàn dân cư. Về tổng thể, hoạt động vận động tranh cử diễn ra trong hòa bình, suôn sẻ, đảm bảo an ninh, an toàn và trật tự, không ghi nhận hành vi bạo lực.

Trong các chính đảng, nổi bật nhất vẫn là đảng Nhân dân Campuchia (CPP) cầm quyền với lực lượng tham gia đông đảo trong các hoạt động diễu hành, cũng như mức độ bao phủ của các hoạt động vận động ở các địa phương vùng nông thôn dưới nhiều hình thức, trong đó có các chương trình biểu diễn văn nghệ lưu động. 

Người dân và du khách đã quen dần với các sân khấu di động của các tuyên truyền viên CPP trên nhiều góc phố ở thủ đô Phnom Penh và nhiều địa phương khác trên "đất nước Chùa Tháp", cùng các chương trình biểu diễn văn nghệ phục vụ từ sáng đến tối. Bên cạnh các bài hát tuyên truyền nêu bật những thành tựu của CPP, họ còn trình diễn phục vụ các ca khúc về nhiều chủ đề khác, từ truyền thống đến hiện đại, từ các bài "hit" của giới trẻ đến những bài hát mang âm hưởng dân ca, cùng những vũ điệu truyền thống của các tuyên truyền viên và những người ủng hộ, náo nhiệt phố xá.

Quy mô của các hoạt động vận động tranh cử thể hiện tiềm lực, sức hút và mức độ ủng hộ của người dân nói chung, cử tri nói riêng đối với các chính đảng. Ở thời điểm sắp kết thúc mùa vận động tranh cử 2023, chia sẻ với truyền thông, ông Yeng Virak, Chủ tịch đảng Dân chủ Cơ sở (GDP) thừa nhận trong hoạt động chính trị hiện nay ở Campuchia, việc thu hút sự quan tâm và ủng hộ của người dân là không hề dễ dàng. Với thâm niên 8 năm tham gia hoạt động chính trị, ông Yeng Virak cho rằng cử tri dường như không mấy quan tâm đến các đảng nhỏ, ngay như đảng GDP của ông cũng không có nhiều hoạt động tuyên truyền.

Theo số liệu của NEC, trong cuộc bầu cử vào ngày 23/7, hơn 9,7 triệu cử tri Campuchia sẽ bỏ phiếu bầu 125 nghị sĩ Quốc hội khóa VII tại 23.789 điểm bầu cử thuộc 25 khu vực bầu cử ở thủ đô và đơn vị hành chính cấp tỉnh trên phạm vi toàn quốc. Với tiền đề giành chiến thắng áp đảo trong cuộc tổng tuyển cử gần nhất, nắm giữ tất cả 125 ghế Quốc hội đương nhiệm, lãnh đạo đất nước gặt hái nhiều thành quả trong nhiệm kỳ vừa qua và bối cảnh chính trị thuận lợi, đảng CPP của Thủ tướng Samdech Techo Hun Sen được dự báo sẽ tiếp tục nhận được sự ủng hộ của cử tri trong cuộc bầu cử sắp tới. Điều đó sẽ tạo điều kiện để vận hành thông suốt kế hoạch chuyển giao thế hệ lãnh đạo và chuyển giao quyền lực trong hòa bình, ổn định và phát triển ở quốc gia Đông Nam Á này. 

Nhà nghiên cứu Uch Leang thuộc Viện Quan hệ quốc tế, Viện Hàn lâm Hoàng gia Campuchia (RAC) đánh giá qua quan sát tổng thể, có thể nhận thấy các hoạt động vận động tranh cử của CPP thu hút lực lượng tham gia với số lượng lớn, đông đảo nhất; trong khi số lượng người tham gia hoạt động này của 17 chính đảng khác rất ít. Ông Uch Leang chia sẻ: “Từ góc độ quan sát hoạt động diễu hành ở nơi công cộng trong mùa vận động tranh cử năm nay, tôi cho rằng khả năng để 17 chính đảng còn lại giành được ghế tại quốc hội khóa tới là rất thấp, khó có khả năng xảy ra, trong bối cảnh lực lượng và số lượng người tham gia ủng hộ họ rất ít”. 

Bên cạnh công tác tổ chức bầu cử, trước thềm tổng tuyển cử năm 2023, chính quyền Phnom Penh còn phải căng mình trấn áp các hoạt động phá hoại bầu cử của các lực lượng đối lập, chống đối trong nước và hải ngoại. Trong tuần qua, cơ quan chức năng nước này liên tục bắt giữ, xử phạt, khởi tố nhiều lãnh đạo, thành viên một đảng đối lập và lực lượng chống đối ở nước ngoài. 

Lý giải các vụ việc trên dưới góc độ luật pháp, ông Chin Malin, Quốc vụ khanh kiêm người phát ngôn Bộ Tư pháp Campuchia khẳng định tính hợp pháp trong hành động pháp lý của Ban Bầu cử thành phố Phnom Penh, khi ra quyết định phạt tiền và cấm 17 quan chức đảng đối lập tham gia tranh cử. Viện dẫn Điều 142 của Luật Bầu cử sửa đổi vừa ban hành, Quốc vụ khanh Bộ Tư pháp Campuchia cho biết hành vi kích động, xúi giục công dân có quyền bầu cử không đi bỏ phiếu hoặc phá hủy phiếu bầu bị coi là phạm tội, bị phạt tiền từ 5 - 20 triệu riel (1.250-5.000 USD), xóa tên khỏi danh sách bầu cử và cấm tham gia tranh cử trong vòng 25 năm. 

Trong thông điệp gửi qua kênh Telegram tuần qua, Thủ tướng Hun Sen cho rằng cuộc tổng tuyển cử năm 2023 không chỉ là cuộc cạnh tranh của 18 chính đảng cho các ghế tại quốc hội, mà còn là cuộc đấu tranh giữa 18 chính đảng tham gia tranh cử với các thành phần cực đoan muốn phá hoại cuộc bầu cử, phá hoại tiến trình dân chủ bằng âm mưu gây rối bầu cử như vận động ngăn cản người dân bỏ phiếu, hay làm hỏng phiếu bầu.

Đồng tình với quan điểm trên, nhà nghiên cứu Uch Leang nêu rõ: "Tinh thần yêu chuộng và gìn giữ hòa bình, quan tâm đến tâm tư tình cảm và đời sống của người dân thể hiện rõ nét trong chủ trương của CPP với khẩu hiệu 'bảo vệ và đề cao lợi ích của nhân dân'. Do đó, đòi hỏi lãnh đạo CPP cũng như Chính phủ Hoàng gia Campuchia phải bảo vệ cho bằng được những thành quả mà đất nước đã đạt được, nhân dân Campuchia đang có, nhất quyết không để các phần tử xấu phá hoại". 

Nhà nghiên cứu thuộc RAC cũng bày tỏ tin tưởng CPP sẽ tiếp tục giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sắp tới, đồng thời kỳ vọng "CPP và Chính phủ Hoàng gia nhiệm kỳ tiếp theo sẽ tiếp tục duy trì chủ trương và định hướng chính sách phát triển của mình, tất cả vì lợi ích của nhân dân Campuchia, vì hòa bình và phát triển, đưa đất nước Campuchia sánh vai với các nước trong khu vực và trên thế giới”.

Theo TTXVN