Phân chuồng là loại phân bón rất tốt, cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cây trồng và làm đất có kết cấu tốt hơn.
Không nên dùng ni-lông để che phủ đống phân
Do đó, nông dân ở những vùng chuyên canh rau màu luôn để nguồn phân này cung cấp cho các cây trồng có giá trị kinh tế cao như cà rốt, hành tỏi, cà chua, dưa hấu... Tuy nhiên, cách xử lý (ủ phân) của nông dân ở một số nơi chưa đúng kỹ thuật nên phân chuồng không giữ được dinh dưỡng vốn có, nhất là đạm.
Chúng tôi xin phân tích và khuyến cáo nông dân như sau:Phân chuồng cần được ủ hoai mục vì khi đó, hạt cỏ dại, mầm mống bệnh và côn trùng sẽ bị tiêu diệt. Quá trình phân huỷ chất hữu cơ được thúc đẩy, đẩy nhanh quá trình khoáng hoá, khi bón vào đất phân hữu cơ có thể nhanh chóng cung cấp chất dinh dưỡng cho cây. Để thực hiện tốt điều này phải hội đủ 3 yếu tố: Nhiệt độ, độ ẩm và ô-xy - môi trường háo khí. Trong đó, độ ẩm và ô-xy có ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng phân. Nếu đủ ẩm (60-70%) và có ô-xy lưu thông, các chất độc phân giải thoát được ra ngoài, quá trình phân giải của phân nhanh hơn nên nông dân sớm có phân hoai mục bón ruộng (1 - 1,5 tháng). Ngược lại, nếu phân thiếu ô-xy, vi sinh vật có ích ít hoạt động, phân sẽ phân giải chậm hơn. Phải 5 - 6 tháng mới có phân mục để bón.
Để phân chuồng phân giải nhanh hơn và không bị mất nhiều đạm, nông dân nên trộn một lượng vôi tả khoảng 1 - 1,5% và khoảng 2% lân supe. Đồng thời, cần phủ lên đống phân một lớp bùn dày 2-3 cm để đạm bay hơi sẽ tích tụ vào bùn. Dùng bùn để phủ lên sẽ giúp ô-xy lưu thông tốt hơn, các chất độc sản sinh ra trong quá trình phân giải cũng thoát ra dễ dàng.
Tuyệt đối không dùng ni-lông che phủ hay rơm rạ hoặc đựng phân trong bao dứa.
Phân gà là nguồn phân giàu đạm nhất trong các loại phân chuồng (đạm nguyên chất chiếm 1,63%). Do đó, muốn giữ được lượng đạm quý hiếm này, nông dân cần mua phân ngay sau khi chủ hộ chăn nuôi vừa quét dọn chuồng rồi đem về nhà đổ dồn đánh đống. Do lượng đạm nguyên chất cao, các chất dinh dưỡng trong cám theo phân ra ngoài vẫn còn nhiều nên thời gian ủ phân gà cần phải lâu hơn các loại phân khác.
Không nên bón phân tươi hoặc phân chuồng đang phân hủy sẽ làm cây dễ bị ngộ độc hữu cơ và chết. Khi dỡ đống phân ra để bón ruộng, nông dân cần đập nhỏ lớp bùn, đảo đều vào phân rồi đem đi bón. Bón phân chuồng cho cây trồng tốt nhất nên bón lót, không nên bón thúc hoặc rải bề mặt luống dễ làm mất phân và cây trồng khó hấp thu.
KS. TRẦN THỊ LIÊN (Trạm Khuyến nông Nam Sách)
