Thối rễ lúa mùa là tình trạng cả bộ rễ bị thối đen, các dảnh lúa đều bị thối bẹ, các phiến lá vàng, thậm chí có dảnh còn bị lùn xuống.
Một ruộng lúa nào đó có từng chòm, từng khóm có hiện tượng vàng lá, thối bẹ, các dảnh khác trên cùng một khóm đó cũng kém tươi, nên lội hẳn xuống và nhổ cả khóm lúa lên. Sau đó, nhẹ nhàng rửa sạch, tẽ từng nhánh ra, nếu không thấy vết tích sâu đục thân mà chỉ thấy cả bộ rễ lúa bị thối đen là do một loại vi sinh vật độc hại sẵn có trong đất đã xâm nhập vào bộ rễ của cây lúa.
Triệu chứng bị hại này thường xuất hiện sau khi cây lúa được một tháng trở đi và đang ở giai đoạn kết thúc đẻ nhánh. Trong điều kiện thời tiết chuyển vụ từ lúa vụ xuân sang vụ mùa, ruộng được cày vặn rạ, các chất hữu cơ phân hủy không kịp, kết hợp với cơ địa từng chòm, từng khóm lúa nên đã tạo điều kiện cho vi sinh vật xâm nhiễm vào bộ rễ khiến từng dảnh trên khóm lúa đều ngả vàng và kém tươi. Bộ rễ cả khóm đó biến màu đen, nếu cứ để nguyên thì cả khóm đó sẽ không tiếp tục vươn lóng để làm đòng, ra bông sau này.
So sánh triệu chứng này với triệu chứng sâu đục thân gây hại thì giống nhau về bản chất, ở chỗ đều không cho bông. Nhưng lại khác nhau về hiện tượng và cách thức gây hại.
Khóm lúa nào đó khi một dảnh bị sâu đục thân gây hại thì chỉ có nõn của dảnh đó bị hại (bị héo) còn bẹ của dảnh đó vẫn tươi nguyên. Còn khi lúa bị thối rễ thì các dảnh đều bị thối bẹ, các phiến lá vàng, thậm chí có dảnh còn bị lùn xuống khiến dễ bị lầm tưởng rầy xanh đuôi đen gây hại.
Triệu chứng gây hại này đã và đang được khoa học vi sinh Micro Bio Âu Lạc gọi là bệnh thối rễ cây lúa do một chủng vi sinh vật độc hại gây ra, chuyên phá hại bộ rễ cây trồng chung và cây lúa nói riêng. Từ đó họ đã tìm ra một chủng loại vi sinh vật có ích, đối kháng với chủng vi sinh vật này, rồi phân lập bảo quản lưu giữ. Khi được sử dụng, gặp điều kiện thuận lợi, chủng vi sinh vật này sẽ được nhân lên cực nhanh và tìm gặp chủng vi sinh vật độc hại để tiêu diệt, khiến cho bộ rễ cây trồng phục hồi và tiếp tục sinh trưởng trở lại, vươn lóng ra bông rồi cho thu hoạch.
Nếu ruộng lúa có triệu chứng như trên, khuyến cáo bà con nông dân nên dùng chế phẩm vi sinh MicroBio Âu Lạc. Cách dùng như sau: pha 4 đến 5l nước sạch với 200ml chế phẩm vi sinh Micro Bio Âu Lạc cho 360 m2 lúa (1 sào Bắc Bộ), đổ dung dịch pha loãng này xuống ruộng, 5 đến 7 ngày sau cây lúa sẽ phục hồi, rễ phát trắng trở lại.
KS. NGUYỄN HỮU VÂN