Các doanh nghiệp sản xuất xi măng Hải Dương gặp khó chồng khó

Cắt giảm cả sản lượng và lao động

Theo ông Vũ Thanh Bình, Phó Giám đốc Công ty TNHH Phú Tân (Kinh Môn), sau khi cải tạo, nâng cấp, Nhà máy Xi măng Phú Tân đã đạt công suất 440.000 tấn/năm. Tuy nhiên do thị trường tiêu thụ khó khăn nên doanh nghiệp liên tục phải giảm quy mô sản xuất. Từ đầu năm 2023 đến nay, nhà máy đã dừng sản xuất đến 10 tháng. Sản lượng xi măng và clinker của nhà máy đã giảm từ 477.000 tấn năm 2022 xuống còn 330.000 tấn năm 2023 và 6 tháng đầu năm nay ước chỉ còn 11.000 tấn.

Trong 6 tháng đầu năm nay, Công ty CP Xi măng Phúc Sơn (Kinh Môn) chỉ đạt lượng bán ra khoảng 134.000 tấn xi măng các loại, bằng gần 8% công suất của nhà máy. Từ ngày 31/12/2023 đến đầu tháng 7, lực lượng lao động của công ty đã giảm 113 người, chỉ còn 485 người. Đơn vị phải giải thể một bộ phận sản xuất bao bì, thu nhập bình quân chỉ còn 8,6 triệu đồng/người/tháng.

Được thành lập từ năm 1996, đến cuối năm 2009, dây chuyền 2 của Công ty CP Xi măng Phúc Sơn đi vào hoạt động đã nâng tổng công suất của nhà máy lên gần 4 triệu tấn xi măng/năm và từng giải quyết việc làm cho hơn 1.000 người lao động... Theo đại diện Công ty Xi măng Phúc Sơn, nếu các doanh nghiệp sản xuất xi măng đều có khó khăn về thị trường thì riêng Xi măng Phúc Sơn còn bị khó khăn hơn vì mất nhiều thị phần bán hàng.

Công ty CP Sản xuất vật liệu xây dựng Thành Công cũng không ngoại lệ. Đơn vị có 3 nhà máy gồm Thành Công I ở xã Kim Xuyên (Kim Thành), Thành Công II ở phường Duy Tân và Thành Công III ở phường Hiệp Sơn (Kinh Môn). Trong 6 tháng đầu năm nay, công ty chỉ đạt sản lượng 120.000 tấn xi măng các loại và 150.000 tấn clinker, bằng khoảng 70% so với bình quân sản lượng trong 6 tháng những năm trước khi đại dịch Covid-19 xảy ra. Lực lượng lao động của doanh nghiệp đã giảm 30%, còn khoảng 600 người. Từ đầu năm 2023 đến nay, doanh nghiệp duy trì trên 50 đại lý ở khu vực phía bắc nhưng lượng sản phẩm tiêu thụ vẫn giảm đáng kể.

Công ty TNHH một thành viên Xi măng Vicem Hoàng Thạch có quy mô sản xuất lớn nhất tỉnh Hải Dương với 3 dây chuyền có công suất thiết kế đạt khoảng 3,5 triệu tấn/năm. Khó khăn của doanh nghiệp đã bắt đầu từ năm 2023 và kéo dài tới nay. Doanh thu năm 2023 của công ty chỉ đạt 3.692 tỷ đồng, giảm 23% so với năm 2022, chỉ đạt 87,5% kế hoạch; lợi nhuận sau thuế năm 2023 chỉ đạt 23,6 tỷ đồng, giảm 85% so với năm 2022.

Bước sang năm nay, doanh nghiệp này vẫn “oằn mình” trong khó khăn chồng chất. Để giảm lượng sản phẩm tồn, công ty phải dừng dây chuyền 1 từ ngày 18/1/2023 đến nay. Dây chuyền 2 phải dừng từ ngày 18/12/2023 đến ngày 9/2/2024 để sửa chữa, bảo dưỡng. Dù là một thương hiệu mạnh trong “làng” xi măng Việt Nam, Xi măng Hoàng Thạch vẫn bị tồn đọng sản phẩm. Trong 6 tháng đầu năm nay, công ty sản xuất được hơn 1,67 triệu tấn xi măng và gần 1,1 triệu tấn clinker, bằng khoảng 86,5% cùng kỳ năm 2023. Lượng tiêu thụ xi măng và clinker chỉ đạt 86,2% so với cùng kỳ.

Năm 2023 được đánh giá là năm tiêu thụ khó khăn nhất trong lịch sử hơn 120 năm của xi măng Việt Nam. Trong 6 tháng đầu năm nay, nguồn cung vẫn vượt xa cầu. Công suất thiết kế toàn ngành hiện đạt tới 120 triệu tấn/năm, có thể tăng thành 130 triệu tấn/năm nhờ ứng dụng khoa học kỹ thuật, gấp đôi nhu cầu tiêu thụ xi măng nội địa. Cộng hưởng là nhiều thời gian thị trường bất động sản “đóng băng”, đầu tư công khó khăn... nên ngành sản xuất xi măng cũng khó khăn theo.

Xuất khẩu xi măng, clinker phải cạnh tranh khốc liệt. Do thị trường nội địa dư thừa nên Trung Quốc đang từ thị trường nhập khẩu xi măng Việt Nam lớn nhất đã thành đối thủ cạnh tranh trực tiếp của xi măng Việt Nam tại Trung Mỹ, Nam Phi… Chưa kể Philippines thực hiện hàng rào kỹ thuật thương mại để bảo hộ sản xuất xi măng trong nước hoặc cơ chế giảm phát thải carbon ở thị trường EU...

Hy vọng

Sáng 15/6/2024, Thủ tướng Chính phủ đã chủ trì hội nghị trực tuyến về tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất, tiêu thụ xi măng, sắt thép và vật liệu xây dựng. Các doanh nghiệp vật liệu xây dựng được gợi mở tái cơ cấu quản trị nhân lực, giảm chi phí sản xuất bằng tận dụng nhiệt dư trong sản xuất, sử dụng rác thải thay thế nhiên liệu đốt, phế thải công nghiệp thay thế nguyên liệu tự nhiên. Tái cơ cấu nguồn vốn, rà soát hiệu quả đầu tư và tái cơ cấu sản phẩm bảo đảm phù hợp nhu cầu thị trường, nâng cao tính cạnh tranh…

Đại diện các doanh nghiệp xi măng Hải Dương trực tiếp dự hội nghị trên, ông Lê Văn Định, Giám đốc Công ty CP Sản xuất vật liệu xây dựng Thành Công chia sẻ: “Thủ tướng rất sát sao với khó khăn, thực trạng sản xuất, tiêu thụ của ngành sản xuất vật liệu xây dựng, nhất là xi măng. Các chỉ đạo của Thủ tướng là hy vọng mới trong tháo gỡ khó khăn của doanh nghiệp".

Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan liên quan thực hiện có hiệu quả Chiến lược phát triển vật liệu xây dựng Việt Nam thời kỳ 2021-2030, định hướng đến năm 2050. Hệ thống ngân hàng cần xem xét cơ cấu lại và tăng dư nợ, giảm lãi suất cho doanh nghiệp, nhất là sản xuất xi măng. Bộ Tài chính xem xét giảm thuế xuất khẩu clinker…

“Hải Dương đang tập trung đẩy mạnh đầu tư công, xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông, thủy lợi, đầu tư phát triển hạ tầng đô thị, xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu… Tại các phường trong đô thị từ loại III trở lên, đất ở muốn được chuyển nhượng phải bảo đảm có nhà ở, công trình trên đất nên sẽ góp phần thúc đẩy tiêu thụ xi măng”, ông Nguyễn Trọng Hải, Phó Giám đốc Sở Xây dựng chia sẻ.