“Búp bê gỗ” (Nhà xuất bản Lao động) là tập sách thứ 10 của nữ nhà văn trẻ Vũ Thảo Ngọc, quê làng Mộ Trạch (Bình Giang). Dù đã đọc mấy tập truyện ngắn, tiểu thuyết, cả thơ nữa của chị, nhưng lần này đọc “Búp bê gỗ” tôi vẫn bị cuốn hút bởi sự giàu có về chất liệu đời sống và chi tiết, điều mà không phải nhà văn trẻ nào cũng có được.
Truyện ngắn của Vũ Thảo Ngọc ngồn ngộn chi tiết, trong một không gian rất đời thường, như từ cuộc sống ùa vào trang viết, chứ tác giả không mất công sức tạo dựng, đẽo gọt đến không còn thấy đâu là thực đâu là hư. Một lối viết hoạt và tinh. Với lối viết này, ở truyện ngắn “Trên cánh đồng tháng mười”, nhà văn đã giúp người đọc không chỉ cảm nhận không khí đồng quê mùa gặt mà quan trọng hơn, còn cảm nhận được cả tâm trạng, nỗi niềm người nông dân trước ruộng đồng tươi tốt rồi ra sao, một khi chẳng chóng thì chầy đường cao tốc đi qua, hoặc khu công nghiệp mọc lên ở đó. Bằng lối chuyển tải chất liệu đời sống vào trang viết, Vũ Thảo Ngọc tạo dựng khá đa dạng tâm trạng, tính cách và số phận nhân vật, đôi khi là tác giả tự kể (tôi) rất có duyên, đưa nhân vật hoà vào cuộc sống, làm người đọc cảm giác như đang trò chuyện, tiếp xúc với con người ngoài đời thực, chứ không phải trong trang viết. Hay ở truyện “Tình yêu thời chứng khoán”, chỉ mấy dòng tả lấp lánh ngôn từ thời @, người đọc đã có thể hiểu tâm lý và suy nghĩ của người trẻ tuổi tràn đầy ước mơ và khát vọng.
Truyện ngắn của Vũ Thảo Ngọc thường có những nhân vật đầy tâm trạng, với những số phận phức tạp và không kém phần éo le, gây được sự chú ý cho người đọc. Ở truyện ngắn được lấy đặt tên tập sách “Búp bê gỗ”, người đọc rất dễ nhận ra sự phức tạp trong tính cách nhân vật. Dậu lùn, biệt danh bạn bè, xóm phố đùa gọi cô gái chỉ cao một mét hai có tên là Dậu. Không những thế, Dậu lại xấu người, nhưng bù lại Dậu học giỏi, tốt nghiệp đại học văn, nhưng không có đâu nhận vào làm việc. Dậu chỉ quẩn quanh trong căn phòng hẹp nơi xóm phố hội tụ toàn "công dân nhà cấp bốn", ngày ngày ngồi cửa nhà bán vé số cho đại lý. Nhưng cái xóm phố toàn "công dân nhà cấp bốn" ấy lại sống với nhau khá hồn nhiên và ấm áp tình người, từ chị Lân cháo trai, cô Oanh "di động", cô Lan "tư bản", toàn những cô thất nghiệp nhưng vẫn ra mẽ ta đây lúc nào cũng xúng xính, đến Văn xẩm, Dậu lùn, Hiếu què đều cư xử với nhau bình đẳng, cởi mở, có nỗi buồn, niềm vui luôn cùng nhau chia sẻ. Cùng ngõ nhà Dậu có anh Hiếu đi xe lăn, vì bị bại liệt sau trận sốt ác tính năm lên bốn, làm nghề chữa máy khâu cậm cạch qua ngày. Thỉnh thoảng Hiếu sang nhà Dậu chơi, khi thì đóng cho Dậu cái đinh treo nón, khi thì ngồi ngắm không chán mắt chữ Tâm viết rất thảo treo trên vách và tấm tắc bảo đó là bức hoạ số một Hiếu được nhìn thấy. Hầu như lần nào sang Hiếu cũng để thì giờ, tâm sức chau chuốt con búp bê gỗ, không biết làm sao lại gẫy một bên bím tóc. Rồi ... Dậu có thai, tưởng như hai con người khốn khó ấy đến với nhau, tần tảo cùng nhau vượt lên gian khó. Nhưng Dậu tự ti, mặc cảm với hoàn cảnh, lại một phần không muốn Hiếu phải vì mình mà mang cái gánh nặng gia đình quá sức chịu đựng của anh, nên nhất định từ chối không cho Hiếu sống chung. Hiếu buồn giận bỏ đi. Chỗ bấu víu cuối cùng của Dậu là cái thai chị đang mang, nhưng khi Dậu sinh con, đứa bé bị ngạt, vì người hộ sinh thiếu trách nhiệm. Nỗi đau tưởng quá sức với người đàn bà tật nguyền. Chị lại quay về cái xóm phố với những "công dân nhà cấp bốn" mơ tiếp giấc mơ giản dị về một gia đình ấm êm.
Truyện của Vũ Thảo Ngọc luôn chia sẻ những nỗi niềm, những cảnh đời, số phận dù trong hoàn cảnh nào cũng gắng gỏi vượt lên, nuôi dưỡng những ước mơ bình dị, đời thường. Dẫu trong hoàn cảnh nào thì nhân vật của chị cũng làm điều thiện, hướng tới sự nhân ái, bao dung, ấm áp tình người. Rất ít gặp trong truyện ngắn của Vũ Thảo Ngọc những con người cô đơn đến lẻ loi, những kẻ tàn nhẫn đến mất hết tính người. Dường như sự nhân ái, bao dung là âm hưởng chủ đạo trong sáng tác của tác giả nữ này.
CAO NĂM
