Hai huyện Bình Giang, Gia Lộc (Hải Dương) đã sẵn sàng lắp đặt các trạm bơm dã chiến trong bối cảnh nguồn nước hệ thống Bắc Hưng Hải xuống thấp, ô nhiễm.
Đây là 2 trong 3 huyện có diện tích đất sản xuất nông nghiệp phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn nước hệ thống thuỷ nông Bắc Hưng Hải.
Lãnh đạo Xí nghiệp Khai thác công trình thuỷ lợi huyện Bình Giang cho biết giống như năm ngoái, việc đổ ải đã và đang gặp khó khăn do nguồn nước các tuyến kênh Tây Kẻ Sặt, Kim Sơn thường xuyên bị ô nhiễm.
Gần kết thúc đợt xả nước thứ nhất của hồ thuỷ điện Hoà Bình (từ 12-16/1), tình trạng ô nhiễm giảm, xí nghiệp mới có thể mở các cống như Hoà Choẹ, Ô Xuyên, Cổ Bì, Cậy, Bá Đoàn... để dẫn nước vào kênh trục trong đồng.
Tuy nhiên, đỉnh nước tại các cửa cống khá thấp, trung bình chỉ đạt 0,9-1,1 m, giảm 0,3 m so với cùng kỳ năm ngoái, là mức thấp nhất trong nhiều năm trở lại đây.
Nước trong hệ thống các kênh Bắc Hưng Hải xuống thấp khiến việc đưa nước đổ ải đến những vùng xa, khu đất cao gặp khó. Một số kênh trạm bơm ở các xã Thái Hoà, Bình Xuyên, Tân Hồng hiện vẫn chưa có nước để bơm.
Tại huyện Gia Lộc, thời điểm hồ thuỷ điện xả nước lần thứ nhất, mực nước tại kênh Kim Sơn xuống thấp hơn cùng kỳ năm ngoái; nước từ kênh Đĩnh Đào (lấy nước ngược từ cống Cầu Xe, An Thổ) có nhiều thời điểm bị nhiễm mặn nên việc lấy nước vào trong đồng cũng gặp không ít khó khăn.
Tính đến ngày 17/1, huyện Bình Giang mới đổ ải được khoảng 1.900 ha đất cấy lúa vụ đông xuân 2024-2025, bằng 33,3% tổng diện tích cả vụ; huyện Gia Lộc mới đổ ải được 1.150 ha, bằng 29,2%.
Để đối phó với tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn, Xí nghiệp Khai thác công trình thuỷ lợi huyện Bình Giang đã lên phương án lắp đặt 3 trạm bơm dã chiến với công suất từ 540-5.000 m3/giờ tại một số vị trí trọng điểm. Xí nghiệp Khai thác công trình thuỷ lợi huyện Gia Lộc cũng bố trí phương án lắp trạm bơm dã chiến tại các xã như Đoàn Thượng, Phạm Trấn, Hoàng Diệu... và xây dựng phương án bơm cấp nguồn.
Thanh Miện là huyện còn lại ở Hải Dương có diện tích đất sản xuất nông nghiệp phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn nước từ hệ thống thuỷ nông Bắc Hưng Hải. Trong đợt xả nước thứ nhất của hồ thuỷ điện Hoà Bình, huyện này gần như không lấy nước được nước xuôi qua kênh Tây Kẻ Sặt (do ở cuối nguồn, mực nước chỉ đạt 0,8 m) mà chủ yếu lấy nước ngược từ cống Cầu Xe, An Thổ (Tứ Kỳ) qua kênh Cửu An.
Thuận lợi là trong những ngày gần đây, độ mặn ở 2 cửa cống trên ở mức an toàn, đỉnh nước đạt trung bình 1,2 m nên huyện Thanh Miện đang tranh thủ tối đa lấy nước ngược. Đến ngày 18/1, toàn huyện đã đổ ải được khoảng 1.550 ha, bằng 26% tổng diện tích cấy lúa. Huyện phấn đấu đết trước Tết Ất Tỵ 2025 sẽ cơ bản hoàn thành việc đổ ải cho toàn bộ diện tích.
Hiện nhiều trạm bơm tại 3 huyện trên đang hoạt động tích cực cả ngày lẫn đêm để tranh thủ đưa nước từ các kênh thuộc hệ thống thuỷ nông Bắc Hưng Hải vào trong đồng.
Dự báo độ mặn vượt ngưỡng cho phép tại các cửa cống các sông Thái Bình, sông Luộc tại Cầu Xe, An Thổ có xu hướng tăng và kéo dài, diễn biến phức tạp. Hệ thống Bắc Hưng Hải vẫn phải tiếp nhận hơn 500.000 m3 nước thải ô nhiễm/ngày đêm.
Theo kế hoạch thống nhất điều hành, Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thuỷ lợi Bắc Hưng Hải và Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thuỷ lợi tỉnh sẽ tiếp tục duy trì quan trắc, giám sát chặt chẽ mực nước và độ mặn tại các cửa lấy nước để tận dụng mọi cơ hội vận hành công trình lấy nước vào hệ thống, đổ ải hết toàn bộ diện tích gieo cấy.
Trường hợp trước khi kết thúc đợt xả thứ 2 của hồ thuỷ điện Hoà Bình, hệ thống Bắc Hưng Hải vẫn còn diện tích chưa có nước sẽ theo dõi chặt chẽ diễn biến khí tượng thủy văn, nguồn nước sông ngoài, độ mặn tại các cống Cầu Xe và An Thổ để tận dụng mọi điều kiện vận hành các công trình lấy nước tối đa vào hệ thống kết hợp vận hành trạm bơm dã chiến Xuân Quan khi mực nước sông Hồng xuống thấp để cấp nguồn bổ sung vào kênh trục. Trong điều kiện cho phép, tích cực vận hành công trình lấy nước từ sông ngoài.
Khi đã thực hiện các nội dung trên nhưng trong hệ thống vẫn còn diện tích chưa có nước, các địa phương nghiên cứu thực hiện lắp đặt các trạm dã chiến để bơm từ kênh trục vào nội đồng. Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thuỷ lợi Bắc Hưng Hải sẽ phối hợp chặt chẽ với các địa phương nghiên cứu, xây dựng phương án và làm đầu mối báo cáo Cục Thủy lợi để xin ý kiến chỉ đạo.