Bài hát nổi tiếng của một cán bộ Đoàn

Đó là bài "Thanh niên làm theo lời Bác" của cố tác giả Hoàng Hòa. Nhiều người thuộc lòng vì từ lâu đã trở thành Đoàn ca: "Kết liên lại thanh niên chúng ta cùng nhau đi lên/ Giơ nắm tay thề gìn giữ hòa bình độc lập tự do…". Cũng từ rất nhiều năm nay, giai điệu bài này đã là nhạc hiệu buổi phát thanh Thanh niên của Đài Tiếng nói Việt Nam. Tác giả không phải là nhạc sĩ mà suốt đời làm công tác Đoàn, từng đảm nhiệm nhiều trọng trách từ Bí thư Tỉnh đoàn, Thành đoàn đến Trưởng Ban học sinh, sinh viên của Trung ương Đoàn và là Thường vụ nhiều khóa của tổ chức Đoàn cao nhất.

Hoàng Hòa sinh năm 1930, có tên khai sinh là Cao Hy Vọng, quê ở huyện Nam Trực (Nam Định). Ngay từ năm 15tuổi (năm 1945), Hoàng Hòa đã tham gia Đoàn Thanh niên cứu quốc, rồi lần lượt làm Bí thư Tỉnh đoàn Thái Bình, Hưng Yên, Hải Phòng. Ông có năng khiếu và yêu thích âm nhạc từ nhỏ. Bài "Thanh niên làm theo lời Bác" ra đời trong một hoàn cảnh khá đặc biệt. Tháng 3.1953, lúc này ông 23tuổi, đang là Bí thư Tỉnh đoàn Thái Bình. Vào một buổi sáng, tại khu căn cứ Đông Hồ ở Thái Bình, tình cờ ông đọc được trên báo Cứu quốc một bài kể lại chuyến đi thăm của Hồ Chủ tịch trước đó 2 năm tới một đơn vị thanh niên xung phong đóng ở bản Nà Tu, huyện Bạch Thông (Bắc Cạn). Ông rất xúc động trước hình ảnh bình dị và tình cảm nồng ấm, trìu mến của vị lãnh tụ đối với các bạn thanh niên xung phong ở đây. Đặc biệt là lời căn dặn ân cần của Bác: "Đã là thanh niên xung phong thì bất cứ việc gì cấp trên giao phó, dù dễ hay khó, lớn hay nhỏ, ở lĩnh vực nào cũng đều phải xung phong và hoàn thành". Tác giả bài báo kể lại cuộc gặp gỡ đó diễn ra rất cảm động, các bạn thanh niên xung phong cứ muốn Bác ở lại nói chuyện thật lâu. Rồi trong không khí rất hào hứng, Người đọc mấy câu thơ mới sáng tác tặng họ: "Không có việc gì khó/ Chỉ sợ lòng không bền/ Đào núi và lấp biển/ Quyết chí ắt làm nên".

Bài thơ trên đã gây ấn tượng rất mạnh đối với Hoàng Hòa. Ông nghĩ ngay tới việc sáng tác một bài cho thanh niên hát xuất phát từ 4 câu thơ trên. Sau khi hoàn thành ca khúc, tác giả hát cho mọi người nghe, được hưởng ứng và cổ vũ nhiệt liệt. Nhưng họ đề nghị Hoàng Hòa sửa mấy chi tiết. Thứ nhất là "kết đoàn" khi hát lên sẽ thành "kết đoan" tức không rõ lời. Thứ hai nên sửa lại là "cũng làm nên" thay cho "ắt làm nên". Hoàng Hòa cho biết ông chỉ tiếp thu ý thứ nhất. 

Tháng 7.1954, bài hát được phổ biến cho các đại biểu dự hội nghị cán bộ Đoàn toàn quốc. Hồ Chủ tịch đã dành thời gian gặp, thăm hỏi các đại biểu. Sau đó, Bác đề nghị mọi người đồng thanh hát tập thể một bài. Thế là "Thanh niên làm theo lời Bác" được vang lên. Nghe xong, Bác rất thích thú, hỏi tác giả bài hát là ai? Lúc này, Hoàng Hòa cũng có mặt trong đoàn đại biểu. Người khen tác giả còn trẻ mà đã viết được bài hát hay, rất có ý nghĩa tuyên truyền, cổ vũ phong trào thi đua yêu nước của tuổi trẻ. Người nói với mọi người: "Các cháu vừa hát một bài rất hay. Nhưng ra về phải thực hiện đúng như lời trong bài vừa hát".

Ngoài bài hát trên, ông còn sáng tác một số bài khác, nhưng "Thanh niên làm theo lời Bác" mới chính là thành quả đầy vinh quang mà các thế hệ thanh niên đều thuộc lòng.

NGUYỄN VIẾT(st)