Để khắc phục tình trạng bỏ ruộng hoang nhiều nơi đã tổ chức cho các đoàn thể gieo cấy hoặc khuyến khích nông dân bỏ vốn đầu tư thâm canh.
Do có nhân lực, máy móc nên ông Nguyễn Văn Mệnh ở xã Tây Kỳ (Tứ Kỳ) đã nhận canh tác gần 2 mẫu ruộng bỏ hoang.
Trong ảnh: Ông Mệnh (phải) kiểm tra ruộng lúa sắp cho thu hoạch
Trước thực trạng nhiều diện tích đất canh tác để hoang hóa gây lãng phí, một số địa phương trong tỉnh đã tích cực thực hiện các biện pháp khắc phục.
Nỗ lực từ cơ sở Tại xã Tây Kỳ (Tứ Kỳ), cuối năm 2012, hơn 30 hộ dân canh tác gần 4,6 mẫu đất công điền đã đề nghị trả lại ruộng cho chính quyền. Các hộ xin trả ruộng vì thiếu nhân công sản xuất, điều kiện canh tác khó khăn, sản xuất không có lãi. Trước thực trạng này, Đảng ủy, UBND xã đã họp với các ban, ngành, đoàn thể, HTX Dịch vụ nông nghiệp để bàn cách giải quyết. Giải pháp đề ra là tiếp tục vận động nông dân gieo cấy hết diện tích. Nếu hộ nào không tiếp tục canh tác thì cho hộ khác mượn ruộng. Ngoài ra, xã vận động những cá nhân có điều kiện về nhân lực, máy móc nhận ruộng hoang để cấy lúa. Chính quyền xã đã quyết định không thu sản lượng đối với ruộng loại này để khuyến khích nông dân cấy lúa. Nhờ những biện pháp này nên 5 hộ dân đã nhận cấy thêm ruộng, bình quân mỗi hộ 5-7 sào. Một số đoàn thể cũng nhận ruộng cấy để tạo quỹ hoạt động. Xã Tây Kỳ đã giải quyết được khoảng 3,4 mẫu ruộng có nguy cơ bỏ hoang. Hiện nay, xã chỉ còn khoảng 1,2 mẫu ruộng bỏ hoang.
Ở xã Bình Lãng (Tứ Kỳ), vụ chiêm xuân này, xã có 1 ha ruộng bỏ hoang. Đảng ủy, UBND xã đã giao cho Hội Phụ nữ, Hội Nông dân xã tham gia khắc phục tình trạng này. Hai đoàn thể này đã gieo cấy khoảng 0,3 ha để tạo quỹ hoạt động. Tuy nhiên, 0,7 ha đất còn lại vẫn bỏ hoang. Ông Nguyễn Ngọc Cùng, Chủ tịch UBND xã Bình Lãng cho biết: "Để khắc phục đất hoang, tới đây, UBND xã sẽ đề nghị HĐND xã không thu sản lượng ở vùng này. Trước đó, năm 2012, HĐND xã cũng có nghị quyết không thu sản lượng ở diện tích đất công điền. Chúng tôi nhận định, ở vụ mùa tới, nguy cơ bỏ hoang ruộng vẫn còn, diện tích bỏ hoang sẽ cao hơn vụ này. Do vậy, xã sẽ tiếp tục nắm chắc các hộ có xu hướng bỏ ruộng để vận động người dân gieo cấy, đồng thời tiếp tục giao cho các đoàn thể có trách nhiệm giải quyết".
Cần giải pháp đồng bộTrao đổi với chúng tôi về việc xử lý đất canh tác bỏ hoang, ông Nguyễn Hữu Dương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết: "Các địa phương không được để diện tích đất hoang hóa. Đối với vùng gặp khó khăn về nước tưới, ngành nông nghiệp sẽ cung cấp đủ nguồn nước cho diện tích này bằng các trạm bơm, kể cả trạm bơm dã chiến. Thời gian tới, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ tham mưu cho UBND tỉnh ra văn bản chỉ đạo cụ thể". Theo ông Dương, các địa phương cần nắm rõ các hộ có nguy cơ bỏ ruộng để làm cam kết. Nếu hộ có điều kiện canh tác thì phải làm trong khung thời vụ. Nếu hộ không thể tiếp tục canh tác thì cho người khác mượn ruộng với thời hạn từng năm. Nếu nhiều hộ dân vẫn không muốn canh tác, các địa phương nên giao cho các đoàn thể làm việc này. Ngoài ra, những vùng đất có điều kiện canh tác khó khăn, cấy lúa hiệu quả kém thì cũng cần tính đến việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng khác.
Hiện nay, nhiều vùng người dân bỏ hoang rải rác ở quy mô nhỏ nhưng cũng có những vùng bỏ hoang với diện tích tập trung tương đối lớn. Ở những chỗ bỏ hoang nhỏ lẻ, các địa phương có thể vận động cho các hộ lân cận nhận cấy. Đối với những chỗ bỏ hoang tập trung thì có thể giao cho một số người dân có nhu cầu để canh tác.
Thực tế cho thấy, khi sản xuất tập trung, hộ dân nào có nhân lực, tích cực áp dụng cơ giới hóa thì sản xuất lúa vẫn cho lợi nhuận khá. Về lâu dài, việc giảm chi phí sản xuất, tăng lợi nhuận cho nông dân sẽ là giải pháp hiệu quả nhất để nông dân gắn bó với đồng ruộng, không bỏ hoang đất.
Việc tiếp tục hỗ trợ giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật cho nông dân thông qua các vùng sản xuất tập trung, thực hiện "dồn điền, đổi thửa" cũng là những biện pháp hiệu quả để giảm chi phí sản xuất, tăng lợi nhuận cho nông dân.
NINH TUÂN
