Những vụ việc mất an ninh trật tự do lao động, nhà thầu Trung Quốc gây ra tuy chưa đến mức nghiêm trọng, nhưng đã đến lúc cần quan tâm.
Bà Nguyễn Thị Tươi (phải) ở thị trấn Phú Thứ (Kinh Môn) bức xúc kể lại chuyện bị nhà thầu Trung Quốc
nợ hơn 1,2 tỷ đồng rồi "bỏ của chạy lấy người"Thời gian qua, trên địa bàn huyện Kinh Môn xảy ra một số vụ lao động Trung Quốc xô xát với người Việt Nam. Thượng tá Đỗ Long Vân, Phó trưởng Công an huyện Kinh Môn cho biết: Những năm 2008 - 2010, lao động Trung Quốc làm việc ở một số doanh nghiệp trên địa bàn huyện đã gây ra không ít vụ việc mất an ninh trật tự, phải nhờ cơ quan công an giải quyết. Điển hình là vụ việc xảy ra khoảng 19 giờ 30 ngày 27-7-2009, một nhóm công nhân Trung Quốc gồm Thẩm Giang Bình, Tần Nhan Ba, Đài Vân và Hầu Côn (đều là công nhân thuộc nhà thầu SINOMA - Trung Quốc xây dựng dây chuyền 2 của Công ty Xi măng Phúc Sơn) đã làm náo loạn khu vực Công ty Xi-măng Phúc Sơn. Sau khi uống bia ở bên ngoài công ty về, 4 công nhân trên đã đạp vào cổng chính, yêu cầu bảo vệ của công ty mở cổng để vào. Bảo vệ công ty yêu cầu bốn công nhân trên vào bằng cổng phụ theo quy định nên bốn công nhân trên đã xông vào đánh bảo vệ. Không dừng ở đó, nhóm công nhân này còn hung hăng đập vỡ toàn bộ kính của nhà bảo vệ, đập vỡ một quạt cây đồng thời đuổi đánh các nhân viên bảo vệ. Tiếp đó, số công nhân này còn đạp gẫy ba-ri-e ở cổng ngoài và cổng trong của công ty. Trên đường về khu ký túc xá, nhóm công nhân Trung Quốc trên chặn đánh hai công nhân Việt Nam đi xe máy ngược chiều, đập hỏng 2 xe máy và đánh một thủy thủ đang làm thủ tục nhận hàng của công ty. Ngay sau khi sự việc xảy ra, Công an huyện đã có mặt giải quyết, yêu cầu số công nhân trên bồi thường toàn bộ thiệt hại gây ra theo quy định. Phía nhà thầu SINOMA sau đó đã có quyết định chấm dứt hợp đồng lao động và đuổi bốn công nhân trên về nước.
Ở một số nơi khác như Tứ Kỳ, Chí Linh, nơi có doanh nghiệp nước ngoài hoạt động, lao động Trung Quốc cũng gây gổ, đánh nhau với người Việt Nam. Thời gian đầu khi Liên danh nhà thầu Trung Quốc thi công đường ô - tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng qua huyện Tứ Kỳ, Gia Lộc cũng xảy ra mâu thuẫn, đánh nhau giữa công nhân Trung Quốc với công nhân Việt Nam. Gần đây, khoảng 21 giờ ngày 17 - 9 - 2012, 5 lao động Trung Quốc của Công ty TNHH Nhôm Đông Á (xã Tân Dân, thị xã Chí Linh) trong khi ngồi ăn uống tại quán nhà ông Sỹ ở thôn Kỹ Sơn, xã Tân Dân đã bị một nhóm thanh niên (chưa xác định được danh tính) từ ngoài lao vào đánh. Hậu quả 1 lao động Trung Quốc tên là Trương Hồng Bình bị thương, tỷ lệ thương tật 5%. Công an thị xã Chí Linh đã khởi tố vụ án, đang tiến hành điều tra nguyên nhân, xác minh các đối tượng liên quan. Theo nguồn tin riêng của phóng viên Báo Hải Dương, nguyên nhân của vụ việc trên do Trương Hồng Bình trong quá trình làm việc ở công ty có mâu thuẫn, xích mích với một số lao động người Việt Nam. Tại thời điểm xảy ra vụ việc, Bình mới sang làm việc được ít ngày nhưng chưa đăng ký tạm trú tại địa phương…
Có doanh nghiệp Trung Quốc còn tranh chấp quyền lợi, tiền công với nhà thầu và người lao động Việt Nam. Đơn cử như việc “quỵt” tiền công của nhà thầu Khang Áo Ngọc Lâm (Trung Quốc) với bà Nguyễn Thị Tươi ở thị trấn Phú Thứ (Kinh Môn), khiến cho bà Tươi và gia đình điêu đứng vì nợ. Mặc dù vụ việc đã xảy ra gần 2 năm trước, nhưng đến nay mỗi khi nhắc chuyện này, bà Tươi vẫn rất bức xúc. Nhà thầu Khang Áo Ngọc Lâm nhận thầu xây dựng cho Công ty CP Thép Hòa Phát và nhà thầu này ký hợp đồng với bà Tươi đứng ra thuê công nhân Việt Nam làm việc. Khi đến kỳ thanh toán tiền công, nhà thầu lại "bỏ của chạy lấy người" để lại cho bà món nợ lớn. Trao đổi với chúng tôi, bà Tươi cho biết: "Trong hợp đồng ký kết giữa hai bên thống nhất mỗi tháng nhà thầu Trung Quốc thanh toán tiền cho công nhân một lần. Tiền công trả cho công nhân từ 100 - 120 nghìn đồng/người/ ngày. Tôi thuê khoảng 150 lao động Việt Nam. Những tháng đầu, nhà thầu Trung Quốc trên thanh toán đầy đủ như thỏa thuận. Những tháng sau họ khất lần, hẹn trả sau. Khi số tiền nợ của công nhân lên tới trên 1,2 tỷ đồng thì nhà thầu viện đủ lý do để không trả. Tôi là người trực tiếp đứng ra thuê công nhân, vì vậy nhiều công nhân đến nhà đòi khiến tôi phải bán 3 mảnh đất, 3 chiếc xe máy và thế chấp nhà ở mới có tiền trả".
Không chỉ va chạm, mâu thuẫn giữa các nhà thầu Trung Quốc với nhà thầu, công nhân Việt Nam mà có nhà thầu Trung Quốc còn tự mâu thuẫn, tranh chấp quyền lợi với nhau. Điển hình vào tháng 3 - 2010 xảy ra vụ tranh chấp quyền lợi giữa nội bộ nhà thầu Khang Áo Ngọc Lâm (thầu xây dựng, lắp đặt thiết bị máy móc cho Công ty CP Thép Hòa Phát), phải nhờ đến công an địa phương giải quyết. Nhà thầu trên có bốn anh em ruột tên là Ninh Đại Thành, Ninh Văn Phú, Ninh Văn Phúc và Ninh Văn Lộc cùng góp vốn. Do tranh chấp về tài sản, người em là Ninh Văn Lộc từ Trung Quốc sang Việt Nam thuê người với ý định lấy một số tài sản của người anh như máy xúc, máy phát điện. Biết được ý định trên, một trong 3 người anh đã mang số tài sản trên sang thị trấn Phú Thứ cất giấu. Không giải quyết được nội bộ, Ninh Văn Lộc có đơn báo Công an huyện Kinh Môn giải quyết.
Ngoài ra, từ năm 2008 - 2010, một số lao động Trung Quốc của Công ty CP Thép Hòa Phát và Công ty Xi măng Phúc Sơn thường đi chơi tối, thuê xe máy đi lại, gây tai nạn giao thông. Có những lao động Trung Quốc sau khi gây tai nạn giao thông thì bỏ phương tiện lại. Do bất đồng ngôn ngữ nên việc xử lý những lao động Trung Quốc gặp không ít khó khăn.
Những vụ việc mất an ninh trật tự do lao động, nhà thầu Trung Quốc gây ra như đã nêu ở trên tuy chưa đến mức nghiêm trọng, nhưng đã đến lúc cần quan tâm. Nếu không có sự quản lý chặt chẽ của các ngành chức năng trong tỉnh cũng như đơn vị sử dụng lao động Trung Quốc thì việc gây mất an ninh trật tự của lao động, nhà thầu Trung Quốc sẽ còn tiếp tục tái diễn.
NHÓM PHÓNG VIÊN CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI
