24 năm làm Chủ tịch nước Việt Nam độc lập, Bác Hồ đã 21 lần làm thơ chúc tết. Bài thơ năm Tân Sửu 1961 như lời tiên tri, truyền cảm hứng cho bao người.
Bác Hồ nói chuyện với các cháu thiếu nhi trong dịp Người về thăm và chúc Tết đồng bào tỉnh Hà Bắc (Xuân Đinh Mùi, 9.2.1967). Ảnh minh họa: Tư liệu TTXVN
Năm 1961, tôi còn là cậu học trò cuối cấp của Trường phổ thông cấp 2 huyện Chí Linh. Thời ấy, lỵ sở của huyện còn tọa lạc tại phố Thiên (nay thuộc phường Thái Học, TP Chí Linh). Tiếng là huyện lỵ nhưng cơ sở vật chất còn rất sơ sài, chỉ có mấy ngôi nhà lợp lá gồi, là nơi làm việc của cán bộ, nhân viên cơ quan huyện. Cả huyện chỉ có một chiếc đài để cán bộ chủ chốt nghe tin tức. Người dân phố huyện chủ yếu nghe “ga-len”, một phương tiện nghe đài thô sơ, chắc bây giờ chẳng mấy ai biết, chứ hồi đó chưa có hệ thống truyền thanh.
Năm ấy có một gia đình Việt kiều ở Tân Đảo hồi hương về nước, có một chiếc đài chạy pin. Dân phố huyện háo hức đến nghe nhờ, được nghe tiếng Bác Hồ trầm ấm chúc Tết: "Mừng nǎm mới, mừng xuân mới/Mừng Việt Nam, mừng thế giới!/Đường lên hạnh phúc rộng thênh thênh/Kế hoạch 5 nǎm thêm phấn khởi/Chúc miền Bắc hǎng hái thi đua/Chúc miền Nam đoàn kết tiến tới!/Chúc hoà bình thống nhất thành công!/Chúc chủ nghĩa xã hội thắng lợi!".
Bấy giờ miền Bắc mới được giải phóng 7 năm, cuộc sống muôn vàn khó khăn, thiếu thốn. Sống trong không khí hòa bình, khắp nơi nhân dân đang hăng say lao động sản xuất khôi phục kinh tế, xây đời sống mới. Nông dân đã vào HTX nông nghiệp, làm ăn theo kiểu tập thể "sớm hôm tiếng trống đi về trong thôn”…
Vẫn còn nhớ tháng 9.1960, Đại hội Đảng toàn quốc họp tại Hà Nội, đã đề ra Kế hoạch Nhà nước 5 năm 1961- 1965. Nhiệm vụ cơ bản của kế hoạch là "phấn đấu xây dựng bước đầu cơ sở vật chất và kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, thực hiện một bước công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa và hoàn thành công cuộc cải tạo xã hội chủ nghĩa; tiếp tục đưa miền Bắc tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc lên chủ nghĩa xã hội". Ngoài ra miền Bắc còn làm nghĩa vụ hậu phương, chi viện cho miền Nam vũ khí, đạn dược, thuốc men; đưa cán bộ quân sự, chính trị, văn hóa, giáo dục, y tế được huấn luyện vào chiến trường tham gia chiến đấu, phục vụ chiến đấu, xây dựng vùng giải phóng…
Thời ấy, cả miền Bắc là công trường xây dựng. Khắp các vùng quê bừng lên không khí vui tươi hăng hái thi đua, sản xuất, trên các lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, thương nghiệp, giao thông vận tải, văn hóa, giáo dục, y tế… Trên đồng ruộng, khẩu hiệu cần kiệm tăng gia, làm thủy lợi, vắt đất ra nước thay trời làm mưa… Nông dân chăm chút từng vườn cây, ao cá, nương sắn, ruộng khoai. Trước đó, vào năm 1957, Bác về xã Ái Quốc (nay là phường Ái Quốc, TP Hải Dương), đến thăm gia đình nông dân, Bác khen ngợi trồng được loại bí đao quả to năng suất. Rồi 2 năm sau (tháng 4.1959), Bác về thăm Hải Dương, nói chuyện với cán bộ, nhân dân, nhắc nhở nhà nông trồng cấy phải bón thêm phân, tích cực chống hạn. Các nhà máy cơ khí, luyện gang thép, nhà máy công nghiệp nhẹ, bông vải sợi, giấy gỗ diêm… trong phong trào sản xuất “nhanh, nhiều, tốt, rẻ” cũng là thi đua yêu nước.
Trong khi đó ở miền Nam, từ năm 1960, các tầng lớp nhân dân, nhân sĩ, trí thức, tôn giáo đoàn kết thành lập Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam, sáng tạo nhiều hình thức đấu tranh hợp pháp với kẻ thù, giành thắng lợi trên mặt trận chính trị, binh vận, vũ trang...
Có thể nói Tân Sửu 1961 là dấu mốc trong giai đoạn cách mạng Viêt Nam. Thời khắc chuyển giao từ năm Canh Tý sang năm mới Tân Sửu, được tăng thêm sức mạnh qua vần thơ chúc Tết của Bác Hồ. Đây cũng là năm mở đầu kế hoạch 5 năm 1961-1965 gợi ra biết bao kỳ vọng. Lời thơ của Bác mộc mạc, giản dị nhưng đã tạo nguồn cảm xúc với các văn nghệ sĩ và nhà thơ cách mạng Tố Hữu đã viết câu thơ hào sảng mà nhiều người vẫn nhớ: "Tôi viết bài thơ xuân/Nghìn chín trăm sáu mốt/Cành táo đầu hè rung rinh quả ngọt…".
Từ Tân Sửu trước (1961) Bác Hồ chúc Tết đồng bào cả nước “Đường lên hạnh phúc rộng thênh thênh” đến xuân Tân Sửu này, vừa tròn 60 năm, một chu kỳ can chi. Quả đúng như lời thơ của Bác, đất nước đã vượt qua những chặng đường dài, đầy máu và hoa, vinh quang và thách thức, rất đáng tự hào. Tân Sửu trước, miền Bắc mới giải phóng được 7 năm, đang trong cảnh Bắc Nam chia cắt. Tân Sửu này, Việt Nam đã ở tầm cao mới "chưa bao giờ có được cơ đồ như ngày nay".
Cuộc chiến chống tham nhũng mà Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đang chỉ huy đã thu nhiều thắng lợi, lấy lại niềm tin với Đảng của các tầng lớp nhân dân, tạo ra một sức mạnh diệu kỳ. Những con sâu mọt đủ cỡ lớn bé, những chiếc vòi bạch tuộc đang vươn ra hòng gặm rỉ, cắn xé nền kinh tế quốc gia lần lượt phải trả giá.
Mùa xuân Tân Sửu rạo rực trở về, mang đến bao niềm vui và hy vọng. Đảng 91 mùa xuân, thanh tân trên đường đổi mới. Nước Việt Nam 76 năm độc lập phát triển, mạnh giàu càng uy tín trên trường quốc tế. Mùa xuân về, ta bỗng bâng khuâng nhớ Bác, càng dào dạt niềm vui "Đường lên hạnh phúc rộng thênh thênh".
KHÚC THIÊN GIANG