Gan nhiễm mỡ là tình trạng bệnh lý do rối loạn chuyển hóa chất béo trong cơ thể gây nên. Bệnh hay gặp ở những người béo phì, đái tháo đường, mỡ máu cao, nghiện rượu...
1. Bệnh gan nhiễm mỡ và những nguy cơ tiềm ẩn
Ở người khỏe mạnh, hàm lượng mỡ trong gan chỉ chiếm khoảng từ 3,5-5%. Tuy nhiên, do một số nguyên nhân, lượng mỡ tích lũy trong tế bào gan có thể lên tới 40 - 50%, thậm chí 70%, đó là trạng thái bệnh lý 'gan nhiễm mỡ'.
Gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng rõ rệt. Đại bộ phận người bệnh chỉ thấy tinh thần hơi mệt mỏi, ăn uống kém ngon miệng, có cảm giác hơi khác thường ở vùng hạ sườn phải. Chỉ có một số rất ít thấy lợm giọng, buồn nôn, bụng chướng... Cần làm các xét nghiệm và kiểm tra siêu âm mới có thể xác định được rõ căn bệnh này.
Gan nhiễm mỡ tiềm ẩn 4 nguy cơ lớn
- Khi gan bị nhiễm mỡ, lượng phospholipid hợp thành trong tế bào gan và lượng lipoprotein trong huyết tương thường bị giảm thiểu, dần dần sẽ ảnh hưởng xấu đến chức năng thần kinh và huyết quản, dẫn đến hiện tượng giảm trí nhớ, xơ vữa động mạch...
- Ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất trong gan, nhất là khiến chức năng tổng hợp albumin của gan bị suy yếu. Albumin là loại protein đóng vai trò trọng yếu trong việc duy trì hoạt động của tất cả các tổ chức và cơ quan bên trong cơ thể. Thiếu albumin nặng sẽ dẫn đến tình trạng chán ăn, tinh thần và thể xác mệt mỏi, dễ mắc bệnh do chức năng miễn dịch suy giảm...
Gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng rõ rệt.
- Tế bào gan bị xơ hóa dần dần, dẫn đến xơ gan. Có người lo ngại, gan nhiễm mỡ có thể dẫn đến ung thư gan. Thực ra, giữa gan nhiễm mỡ và ung thư gan không có mối liên quan trực tiếp. Thế nhưng, nếu như người bị gan nhiễm mỡ, lại đồng thời mắc bệnh viêm gan siêu vi trùng, hoặc là vẫn tiếp tục uống rượu vô độ, thì gan có thể bị xơ hóa nhanh chóng. Các nghiên cứu cho thấy, có tới 70% trường hợp xơ gan có thể dẫn đến ung thư gan. Do đó, xơ gan có thể xem như một trạng thái ban đầu của ung thư gan, và cũng là cầu nối nguy hiểm giữa bệnh gan nhiễm mỡ và ung thư gan.
- Gan nhiễm mỡ do bất kỳ nguyên nhân nào, cũng đều có ảnh hưởng nhất định đối với hoạt động sinh mệnh. Ví dụ, gan nhiễm mỡ do béo phì hoặc đái tháo đường, tuy không đe dọa trực tiếp đến sinh mạng, nhưng tuổi thọ vẫn bị giảm một cách đáng kể.
Gan nhiễm mỡ có thể chuyển biến thành xơ gan, nhưng cũng có thể chuyển biến theo hướng tích cực, nếu biết phòng trị đúng phương pháp.
Thực tế lâm sàng cho thấy, ẩm thực liệu pháp của Đông y có tác dụng điều trị tốt đối với bệnh gan nhiễm mỡ, nhất là trong giai đoạn bệnh mới xuất hiện.
2. Món ăn bài thuốc phòng trị gan nhiễm mỡ
2.1 Triệu chứng:Vùng hạ sườn phải đau trướng hoặc nhấm nhói đau, hoặc gan to, mô gan hơi cứng, lưỡi tím tối, mạch tế sáp (nhỏ, rít).
Bài thuốc - Chè sơn tra mật ong: Sơn tra (táo mèo) 40g, mật ong 10g.
Cách chế biến: Sơn tra rửa sạch, hong khô, bổ đôi, cho vào nồi thêm nước nấu 30 phút, bắc ra cho mật ong vào trộn đều là được; chia ra ăn hết trong ngày, liên tục trong 2 tháng (1 liệu trình). Nếu chưa khỏi nghỉ 5 ngày, rồi lại tiếp tục 1 liệu trình mới.
Dược liệu sơn tra phòng trị gan nhiễm mỡ
2.2 Triệu chứng: Gan nhiễm mỡ gặp ở những người béo phì, ít vận động, vùng dạ dày và gan trướng tức, tinh thần uể oải, người nặng nề, chất lưỡi nhợt bệu, rêu lưỡi trắng.
Bài thuốc: Vỏ quuýt 250g, hạt ý dĩ 300g.
Cách chế biến: Cả 2 thứ đem rửa sạch, phơi khô hoặc sấy khô, tán thành bột mịn, trộn đều, cho vào lọ nút kín dùng dần; mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 15g, chiêu bằng nước đun sôi còn ấm. Mỗi liệu trình 2 tháng.
2.3 Triệu chứng: Người mệt mỏi, tay chân mềm rũ, ngón chân ngón tay hơi lạnh, hoặc hơi tê; thở hụt hơi, tinh thần uể oải; ăn uống giảm sút (chán ăn, ăn không tiêu), bụng chướng, sau khi ăn bụng đau tức, mặt và mắt phù, đại tiện lỏng; chất lưỡi nhợt, rêu lưỡi trắng, mạch tế (nhỏ yếu).
Bài thuốc: Đảng sâm 10g, phục linh 10g, bạch biển đậu 20g, gạo tẻ 100g.
Cách chế biến: Thái đảng sâm và phục linh thành lát, cùng với bạch biển đậu nấu 30 phút, sau đó cho gạo đã vo sạch vào nấu nhỏ lửa đến khi cháo chín; chia ra 2 lần ăn nóng (buổi sáng và buổi tối), ăn cả đảng sâm, phục linh và bạch biển đậu. Sử dụng liên tục 3-4 tháng.
2.4 Triệu chứng: Hạ sườn phải ngâm ngẩm đau, đầu choáng, mắt hoa, tai ù, lưng đau mỏi yếu sức, lòng bàn chân bàn tay nóng, thân hình gầy gò, miệng khô, chất lưỡi đỏ, mạch tế sác (nhỏ, nhanh).
Bài thuốc: Đông trùng hạ thảo 10g, nấm hương 20g, đậu phụ 200g.
Cách chế biến: Đông trùng hạ thảo và nấm hương ngâm nước lạnh cho nở to, vớt ra rửa sạch, nấm hương thái chỉ cho vào chảo thêm chút dầu ăn đảo qua, thêm nước nấu nhỏ lửa 30 phút, cuối cùng cho đậu phụ, hành, gia vị vào là được, chia ra ăn trong ngày.
Theo Sức khỏe và Đời sống