"Đèn" và "Đẹp"

Cách nay khoảng nửa thế kỷ, giáo sư Vũ Khiêu (lúc đó chưa được phong Anh hùng Lao động) đã xuất bản một cuốn sách được dư luận quan tâm nói về thẩm mỹ có tựa là "Đẹp", nhiều bạn đọc còn gọi là "Cái đẹp". Một lần, giáo sư cùng một đoàn nghệ thuật dân tộc đến biểu diễn phục vụ cán bộ, chiến sĩ Nhà máy Cơ khí 66 (cơ sở chuyên sản xuất vũ khí cho quân đội) đóng trên địa bàn Thanh Hóa. Biết trong đoàn có nhà văn nổi tiếng là tác giả của cuốn sách đang được dư luận chú ý, lãnh đạo nhà máy mời giáo sư Vũ Khiêu nói chuyện về "Đẹp". Không rõ việc trao đổi giữa lãnh đạo nhà máy với văn phòng thế nào mà trên tấm bảng lớn ở cổng hội trường có ngay thông báo: "Kính mời các đồng chí cán bộ, công nhân viên cùng các văn nghệ sĩ trong đoàn tối nay lên hội trường để nghe giáo sư Vũ Khiêu nói chuyện về Cái đèn".

Đọc thông báo trên, mọi người đến nghe rất đông vì lúc đó sách rất hiếm, hơn nữa nhà máy lại ở một vùng xa nên ít người tiếp xúc với văn hóa đọc. Riêng diễn giả Vũ Khiêu đọc thông báo cũng sửng sốt, không hiểu sao lại có sự nhầm lẫn trên. Nhưng khi bước vào cuộc nói chuyện thì ông hiểu và giáo sư tủm tỉm cười, thân mật nói: "Thưa các đồng chí ! Lẽ ra tôi nói chuyện về "Cái đèn", nhưng tự thấy chuẩn bị chưa được kỹ, nên hôm nay xin phép các đồng chí cho tôi được nói về Cái đẹp".

Cả hội trường vỗ tay hoan hô nhiệt liệt kèm theo lời khen: "Ông khéo quá, nhà văn hóa có khác!". 

TRỌNG NGUYỄN (st)