Cây cổ thụ đồng hành cùng thành phố

Cây xà cừ đổ ở vỉa hè đại lộ Hồ Chí Minh

Theo một số cụ cao tuổi ở TP Hải Dương, nhiều tuyến đường trong thành phố từng có cây xanh rợp bóng mát, tập trung nhiều một loại cây như đường cây xà cừ phố Hồng Quang, đại lộ Hồ Chí Minh, đại lộ Trần Hưng Đạo, đường Bạch Đằng hay đường cây bàng Quang Trung...

Ông Nguyễn Văn Khang - một người nghiên cứu về môi trường (nhà ở đại lộ Trần Hưng Đạo) cho biết cây cổ thụ không chỉ tỏa bóng mát, tạo không gian xanh, thân thiện với môi trường mà còn giống như những “nhân chứng lịch sử” chứng kiến sự phát triển của TP Hải Dương qua các thời kỳ, đồng thời là nơi ghi dấu những ký ức của mỗi người.

Ông Trần Minh Chử (83 tuổi) ở đường Hồng Quang (phường Quang Trung) cho biết những năm 50 của thế kỷ trước, đường Hồng Quang chỉ trồng một loại cây xà cừ, mà hồi đó gốc cây đã rất to, tán rộng chen sang cả cây bên đường.

Ông nhớ nhất là kỷ niệm hồi bé hay cùng chúng bạn khu phố chơi trò trốn tìm, có khi 3-4 đứa đứng mà gốc cây che khuất không nhìn thấy. Bây giờ trên đường Hồng Quang vẫn còn lác đác một số cây xà cừ cổ thụ ở cổng Trung tâm Văn hóa - Nghệ thuật tỉnh và cổng Bảo tàng tỉnh.

Còn trên đường Quang Trung, trước kia đường chỉ có một loại cây bàng, gốc cây không quá to, nhưng gốc nào cũng xù xì, nhiều mấu và tán rộng sum suê.

Cụ Nguyễn Thị Chất (85 tuổi) ở đường Quang Trung còn nhớ hồi trước mỗi lần đi học về, nhất là mùa nắng nóng lại cùng đám bạn đi bộ dưới những hàng cây bàng rợp bóng mát, có khi lại ngồi vẩn vơ dưới gốc cây để nhặt quả bàng vàng ươm vừa rụng để cùng nhau ăn hay dùng lá bàng làm thành con trâu để vui đùa, có hôm mải chơi cả lũ về nhà đều bị bố mẹ mắng. Giờ thì không còn nhiều cây như trước nữa, thay vào đó là những cột điện và những loại cây khác nhỏ hơn…

Cây bàng ở khuôn viên trụ sở Sở Giao thông vận tải vẫn sừng sững hiên ngang, quanh năm tỏa bóng mát

Một số cây cổ thụ trong nội đô may mắn còn sót lại đến nay vì được trồng trong các công sở, trường học. Sẽ không nhiều người để ý đến cây bàng bên cạnh hàng rào sắt, trong khuôn viên Sở Giao thông vận tải trên đường Bạch Đằng. Giữa phố phường nhộn nhịp đổi thay từng ngày, cây bàng cằn cỗi vẫn chen chân cho mình một chỗ đứng và vươn mình tỏa bóng mát. Không ai biết cây bàng có từ khi nào, nhưng cụ ông gần 80 tuổi sửa kính ở gần đó cho biết từ bé, cụ đã thấy cây bàng to lắm rồi.

Còn với nam giới ở TP Hải Dương, nhiều người biết cây xà cừ đổ nghiêng ở cổng Công an tỉnh trên đại lộ Hồ Chí Minh vì nơi đây có quán bia hơi mà mọi người quen gọi là quán bia "Cây xà cừ đổ". Cây có thân to, tán lá rộng sum suê tỏa bóng mát. Cây chứng kiến những thăng trầm trên đường phố, từ những ngôi nhà thấp tầng đến những ngôi nhà cao tầng như tòa nhà của Công ty TNHH một thành viên Điện lực Hải Dương, Công an tỉnh... Cây còn làm người đi xa hoài niệm, là điểm nhấn khó quên với mỗi du khách đã từng đặt chân đến đây.

Khác với 2 cây trên, cây long não trong sân của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch lại có đất để thoải mái xòe tán. Tán cây rất rộng, vỏ có mùi thơm. Theo một số người làm công tác văn hóa lâu năm thì cây này cùng thời với tòa nhà màu vàng được xây từ thời Pháp.

Anh Nguyễn Đình Tự, cán bộ Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết: "Ít cơ quan nào có được 2 cây cổ thụ như cơ quan tôi. Cả 2 cây long não và cây phượng đều có tán lá rộng, tỏa bóng mát để cán bộ, nhân viên cơ quan có chỗ ngồi nghỉ và rèn luyện thể dục thể thao mỗi chiều".

Ngoài các cây trên vẫn còn một số cây cổ thụ như cây bàng ở cổng trụ sở UBND tỉnh, cây bàng trong Trường Tiểu học Võ Thị Sáu, cây đa trong trụ sở Tỉnh ủy… Tất cả những cây cổ thụ còn sót lại này đã trở thành "hàng hiếm", giống như người bạn đồng hành cùng thành phố, chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ của TP Hải Dương.

TP Hải Dương cần rà soát toàn bộ cây cổ thụ, xác định tuổi cây, gắn biển, có phương án giữ gìn cây cổ thụ. 

THẾ ANH