Bên cánh chim trời

Lão Bảnh phóng xe ra đến cổng còn quay lại dặn: “Bảo mẹ là trưa nay bố không ăn cơm nhà nhé!”. “Vâng, công trình ở Vạn Đôi vẫn chưa xong ạ bố?”. Chưa hỏi dứt câu cái San đã nghe tiếng xe máy của bố nó dừng bên ngõ nhà ông Phi: “Đi thôi chứ ông. Nhớ mang theo đồ nghề đi nhé!”. “Nhớ rồi, quên sao được. Bàn tính kỹ thế rồi còn gì!”.

Cô Vận thở dài. Lão Bảnh theo đội thợ xây đi công trình suốt tháng suốt năm. Việc đều đều, chẳng mấy khi ế ẩm nhưng đồng tiền mang về cô Vận chả mấy khi biết được mặt mũi nó ra sao. Công to việc nhớn mình cô lo tất. Tiền lão giấu nhẹm.

Cô Vận vất tạch cái chổi sương xuống đất, đoạn quờ tay vơ đống lá khô rồi ấn vào cái rổ sề bên cạnh. Được một rổ đầy chặt. Từng này với lại lá lấy hai hôm trước nữa là vừa được ngày đun. Cái San có hôm bị mẹ bắt nấu cơm bằng bếp kiềng đun lá thì giãy nảy. Ui, bếp ga mẹ không cho nấu. Đun lá bụi bỏ xừ. Một tay cầm đũa đảo trong nồi, tay kia dùn lá. Tay nào mà nghỉ ngơi được hở mẹ? Ôi trời, lá sẵn có trong vườn tội gì không đun. Để lại mất toi tiền ga của tôi à?

Có tiếng chim ríu rít trên lồng gọi bạn. Cô Vận sực nhớ ra mình vẫn chưa lấy nước cho con sẻ nâu. Cô xắn tay áo lấy cái gáo dừa nhoài ra vặn vòi nước. Nước mưa trong bể ngọt lịm. Con nâu tợp tợp vài ngụm xong vẻ tươi tỉnh hẳn lên, nó rướn người gọi bạn. Lích tích lích tích. Lạ thế, chỉ một lát sau lũ sẻ ở đâu kéo về đến gần chục con, rộn cả khu vườn. 

- Mẹ thả ra cho chúng tự do bay nhảy. Chứ ở trong lồng thế này chắc nó tù túng đấy mẹ ạ.

- Nó vẫn còn tập tễnh thế kia ra ngoài sẽ dễ bị con Mỡ vồ mất như chơi. Mày chịu khó chăm mẹ con con nâu thêm một thời gian rồi hẵng mở lồng cho nó. 

Chuyện đấy cái San chả lo. Tuần nay ngày nào cái San cũng vạch từng cái lá rau bắt sâu ngoài ruộng ở ngay cạnh nhà cho mẹ con nó. Chỉ cần mở cánh cửa lồng, sẻ nâu cuống quýt há to cái mỏ đớp ngay lấy miếng mồi. Nhưng nó không ăn ngay. Gắp được con mồi nó quay sang mấy cái mỏ đang há to chờ sẵn bón ngay cho mấy đứa con bé bỏng của mình. Ngày đầu khi cô Vận mang mấy mẹ con sẻ nâu về, nó nằm dặt dẹo nom thật tội nghiệp. Giờ thì mỗi lần nghe tiếng bước chân cái San lại gần là mấy mẹ con nó mừng rỡ ngó nghiêng, chân ríu rít nhảy cẫng từ tầng dưới lên tầng trên. Chị em nâu con còn cố thò cái mỏ dài qua khe cửa để mổ mổ vào tay cái San bằng được.

Lần ấy, cô Vận đi chợ về sớm thấy sẻ nâu bị gãy cánh, vết máu vẫn còn chưa khô đang nằm thoi thóp thở dưới mặt đất ngay vệ cỏ ven đường. Dẫu bị đau nhưng nó vẫn cố dang rộng đôi cánh che chở cho đàn con. Tổ của con nâu có lẽ bị kẻ săn mồi bắn rơi từ trên cây bạch đàn gần đấy từ chiều hôm trước. Ngay lúc ấy, cô Vận quay lại chợ rẽ vào hiệu thuốc mua vỉ kháng sinh. Thấy hơn 7 giờ tối mà vợ cứ luẩn quẩn với mấy viên thuốc, giã giã đắp đắp cho sẻ nâu như chăm sóc mấy đứa trẻ gặp nạn, lão Bảnh tức muốn nổ đom đóm mắt.

- Ôi dào. Cứ làm như con mình không bằng. Ông thì ông cứ vứt mẹ chúng nó vào bụi giậu bây giờ. Còn không lo dọn cơm cho chồng con ăn mau. 

Cô Vận đứng dậy. Biết tính lão nên xách luôn cái lồng chim treo ra gốc cây vải cho khuất mắt…

* * *

Tối muộn. Mẹ con cô Vận đợi cơm đến mỏi mắt mới nghe tiếng xe của lão Bảnh về. Lão Bảnh cầm xâu chim quăng lên nóc bể, hất hàm bảo vợ:

- Mẹ mày nhanh tay làm cho tao mấy con này nhé. Tao sang bên nhà Chiêm Vụ làm mấy lít rượu. Lát nữa có mấy ông bạn đến nhâm nhi nữa đấy.

- Ông tha mấy con này ở đâu về thế. Chúng nó gầy gò thế kia có mấy thịt mà các người cũng bắt. Tội quá! Tôi không nỡ làm đâu!

- Á à. Bảo làm thì cứ làm đi. Nói nhiều thế làm gì. Rách việc!

Cái San biết bố nóng tính nên đưa mắt nhìn mẹ ra dấu bảo mẹ cứ lặng yên mà làm. Nói nhiều kiểu gì cũng sẽ lôi thôi. Cô Vận không bận tâm đến ánh mắt con gái, quả quyết, ông đi mà làm. Lão Bảnh không để ý mang can đi mua rượu.

Cô Vận quay lại nhìn những chú chim đang giãy giụa. Có con mệt mỏi mắt nhắm nghiền, đau đớn với vết thương còn rỉ máu. Cô xót lòng nghĩ đến mẹ con sẻ nâu. Chúng cũng vừa vượt qua cửa ải sinh tử chưa được bao lâu. May mà đận ấy thoát khỏi mấy tay bợm rượu. Còn mấy chú này làm sao vùng vẫy khỏi số phận đã an bài. Chỉ lát nữa thôi chúng trần mình co ro trên cuộc nhậu trở thành đồ nhắm với những câu chuyện khề khà chêm vào đầy những lời tục tĩu. 

“Lão Bảnh và lão Phi mấy bữa nay thôi công trình rồi bà ạ”. “Ơ hay, tôi vẫn thấy sáng lão đi chiều tối mới về đều như vắt chanh là sao?”. “Ừ, đi thì vẫn cứ đi. Nhưng là việc khác đấy chứ!”. “Thế ư bà? Lạ nhỉ”. Đi qua ngõ, bà Thường chỉ đánh tiếng vỏng vào sân mấy câu rồi vòng ra đồng ngay. Cô Vận nghe rồi đâm nghĩ ngợi lung tung.

Cứ chập tối quán bia nhà ả Mùi lại đông khách. Cánh đàn ông không biết thích món rượu nếp nhà ả hay nghiện món nhắm mà bàn nào cũng chật. Khách ra vào mặt mũi tưng bừng, hể hả. 

- Này, cô đừng có mà lơi lả với thằng nào đấy nhé. Liệu hồn.

Lão Bảnh nóng mắt khi nhìn ả đàn bà lúc nào đôi mắt cũng lúng liếng miệng cười đon đả mỗi khi khách bước vào. Người đàn bà biết gã đàn ông đang trong men say tình nên cũng biết làm cao:

- Gớm, độc phục vụ mỗi nhà ông mà còn vã mồ hôi ra, thiết gì ai - mụ nhấm nhẳng - Thế cuối tuần này nhà ông có lo đủ số lượng cho em không. Khách khứa đông cũng chỉ khoái món ấy. Nếu bữa đực bữa cái, hôm có hôm không, thất tín với khách là sớm muộn cũng phải đóng cửa quán như chơi chứ đừng có tưởng. 

Làng Gừa từ khi có công ty về mở trên đất quê, nhà nhà khấm khá hẳn. Tường bao xây cao thay cho những giậu râm bụt, giậu cúc tần xanh mướt trước đây. Đám đàn ông, phụ nữ trở thành công nhân lao động đắc lực cho mấy ông chủ người Đài Loan chẳng còn phải quanh năm suốt tháng cắm cúi nắng mưa ngoài đồng. Đi làm về, cánh đàn ông hẹn nhau đến quán ả Mùi xả hơi. Từ khi nghe gã Nhu cai thầu rỉ tai về cái bí quyết cải thiện bản lĩnh đàn ông, lão Bảnh hăng hái ngay. Có khó gì. Thời bé lão cùng lũ bạn trẻ trâu vẫn vác súng cao su đi bắn chim cò suốt. Hồi ấy xách được con nào về mẹ lão lại vặt lông đem thui và bỏ vào nồi ăn dè kho mặn. Săn được chim cho quán, nếu nhiều đổ cho các nhà hàng thì lợi cả đôi đường. Giống chim cũng theo mùa. Mùa xuân có chim sẻ, gáy, mùa hè có cuốc, cò, mùa thu là chim ngói, còn mùa đông có vịt trời, chim trời với đủ dạng chế biến nướng, xào, hấp, luộc, quay, chả sợ thiếu hàng. Mà thi thoảng lão cũng được tẩm bổ thêm cho “món ấy”. Bài thuốc tăng cường sinh lực bổ dương được khách này truyền tai ông khách kia khiến cho giá cả bỗng dưng được đẩy lên. Món nhắm đắt hàng thì món rượu cũng tốn theo. Ả Mùi tất bật cả ngày, hơi rượu hừng hực trên môi mắt. Lão Bảnh thèm muốn đến tê người. 

* * *

Cô Vận hé mắt nhìn vào trong. Trời tang tảng sáng nên quán chưa bóng người. Cửa khép hờ, ở ngay góc sân là ngổn ngang mấy cái lồng chim. Cạnh đó trên dây thép, mấy chú chim đang giãy giụa, sợ hãi vì bị buộc chặt treo ngược trên cao. Suốt đêm lão Bảnh đi không về. Nghe lời bà Thường, cứ đến quán nhà ả Mùi ắt sẽ tìm thấy lão. Cô Vận bán tín bán nghi. Đôi giày đen bị gặm trên mũi kia là “thành tích” hôm trước của con Mỡ, cái quần kaki lão mới tậu về. Và cả cái áo sơ mi kẻ xanh vắt trên cái ghế nhựa kia trước lúc đi cô Vận đã đơm lại cúc cho lão sờ sờ ngay trước mắt. Cô Vận giận run người, chân tay bủn rủn. Định bụng sẽ chạy lại mở toang cánh cửa rồi nhảy sổ vào và la toáng lên cho hàng xóm biết, cào cấu nện cho ả kia một trận nên thân cho bẽ mặt anh ả nhưng cô thở dài thất thểu bước ra. Làm thế được gì?

Tiếng chim lích tích trong vườn làm lòng cô Vận lắng dịu. Nhìn đàn chim ríu rít giữa bãi rau xanh ngăn ngắt trái tim cô như mềm đi. Ban đầu cô Vận coi chúng là người bạn thân thiết, đáng yêu nhưng sau còn thầm cảm ơn vì từ khi có đàn sẻ nâu khỏi phải mất công mua hóa chất độc hại về diệt trừ sâu bệnh cho rau trồng, rau nhà cô Vận luôn xanh mướt, an toàn. Mà ruộng rau cũng đỡ hẳn cỏ nhờ được chúng nhặt hạt. Lão Bảnh rảnh rỗi bước ra vườn thì lấy làm thích thú trước đàn chim lạ. Lão ngước lên trầm trồ:

- Hay đấy. Không ngờ ở ngay vườn bãi nhà mình. Lúc nào cần là có ngay. Haha!

- Tôi cấm ông nhá. Ông nghĩ gì tưởng tôi không biết à? Ông đừng có hòng mà bắt được chúng!

- Chim trời mà. Có gì mà không được. Chả nhẽ mẹ mày không muốn chồng khỏe mà lại muốn “chưa đi đến chợ đã hết tiền” sao?

- Tôi chả thiết. Khỏe để lại đi thì thà cứ… triệt cho xong!

Lão Bảnh tức giận chửi đổng một câu rồi bỏ về nhà. Không còn rong ruổi theo công trình xa làm gã thợ hồ, mỗi khi về nhà cô Vận nhận thấy sặc mùi sát sinh, ám khí ở nơi lão. “Được mấy chục con hôm nay? Cái con dẹo cổ ấy thì bán thế nào được”. Ở nhà lúc nào tay lão Bảnh cũng lăm lăm cái điện thoại để trao đổi, giao dịch các thương vụ. Nằm bên lão cô Vận không khỏi rùng mình. 

Thu hoạch xong vụ rau, cô Vận mệt lả người. Buổi trưa đặt lưng xuống là mắt đã nhắm nghiền, lạc vào giấc mộng. Cô mơ hồ thấy lưng áo mình đẫm mồ hôi, cắm cúi nhặt cỏ bên những luống rau chẳng còn sức sống. Đoàng! Giật mình nghe tiếng súng nổ, cô Vận vứt lại rổ cỏ rồi hốt hoảng chạy theo tiếng chim đang thảm thiết gọi bầy. Cả đàn dáo dác như ong vỡ trận. Mẹ con nhà sẻ nâu bị bắn rơi như lá rụng rồi bị gom vào nhốt cả trong một cái lồng. Những dòng máu tươi rỏ xuống chảy dài trên đồng bãi, sực lên mùi tanh nồng. Cô bừng tỉnh.

- Đi, đi ngay ra bãi xem nào.

- Xem gì cơ hở mẹ?

Cái San ngơ ngác tấp tểnh bước theo. Tiếng chim rộn ràng mọi ngày giờ im bặt. Chúng ở đâu thế nhỉ? Đi qua chuồng lợn cô Vận thấy tấm lưới vắt trùm qua nóc. Tấm lưới này là đồ nghề quen thuộc của lão Bảnh. Hôm nào bước ra khỏi nhà lão cũng điểm danh đủ thứ: tấm lưới chụp, cái đài bé với cái loa như của gã bán toòng teng vẫn dạo khắp làng, một cái cây inox dài và hộp nhựa dính. Mọi khi phơi phong xong lão vẫn hay cẩn thận cất ngay trên gác bếp. Nhìn quanh, xe lão không có nhà. Lão đi mà không mang đồ nghề theo làm cô Vận tò mò. Cô nhấn nút chiếc đài mà lão coi như báu vật. Từ chiếc đài phát ra tiếng chim kêu lích chích. Y hệt như có đàn chim đang ở ngay đây. Hóa ra lão thâu sẵn để hòng làm mồi dụ lũ chim ngây thơ hiền lành. Cô Vận như chợt hiểu ra, vớ vội chiếc xe, đạp lấy đạp để. Đến quán, cô dừng lại thở dốc, máu dồn lên não, hai thái dương giật giật khi nghe rõ tiếng chồng với mụ đàn bà trong đó:

- Ở ngay trong nhà mà lần này ông mới tóm được chúng á?

- Lũ này là của để dành, tóm lúc nào chả được. Chim trời thiếu gì. Chỉ cần cô ới là tôi đáp ứng liền.

“Ăn gì bổ nấy. Mà đợt này chắc chắn có thằng cu rồi”, lão Bảnh buông giọng ỡm ờ khiến ả Mùi thích chí cười híp mắt. Hóa ra ả và lão đang thoăn thoắt vặt lông chim. Mẹ con sẻ nâu tội nghiệp trần trụi nằm sấp trên mặt bàn, đầu oặt sang một bên.

- Lũ chim chuột. Thật khốn nạn!

Cô Vận căm tức chỉ tay vào mặt lão. Không ngờ lão trơ trẽn cười khẩy:

- Đằng này đã nói ngay rồi. Không đáp ứng được còn kêu ca gì. Cái dạng đàn bà gầy đét như que củi thế kia thì còn sinh nở làm sao được nữa. Điếc rồi còn vênh váo!

- Này cô! Cô không đẻ được nữa thì để tôi đẻ. Có chồng mà không biết giữ còn kêu ai. Giờ tôi cũng đã có thằng cu rồi đấy.

Cô Vận chết lặng. Làm thế nào mà cô về được đến nhà cô cũng không biết nữa. Cái nhà kho nhỏ cũng kê thêm được một chiếc giường. Mẹ con cô sẽ ở tại đây. Cô cầm chiếc chổi bắt đầu quét dọn đám mạng nhện. Bất ngờ, sau đôi quang gánh may mắn còn sót lại chú chim nhỏ nấp trong đó đang run rẩy bước ra. Cô Vận ngạc nhiên mừng rỡ. Cô mở rộng cánh cửa. Chú chim nhỏ bé đập cánh rồi vút lên không trung giữa nền trời xanh mây trắng…

Truyện ngắn của VŨ THỊ THANH HÒA