Xử lý "rắn" vẫn chưa ngăn được "cát tặc"

Hai tàu khai thác cát trái phép trên sông Kinh Môn bị lực lượng chức năng bắt giữ

Xử lý hình sự

Vừa qua, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thị xã Chí Linh đã khởi tố vụ án để chuyển Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh điều tra về hành vi KTCTP đối với Nguyễn Văn Tuyền (36 tuổi, ở xã Vân Hà, huyện Việt Yên, Bắc Giang) và Vũ Đình Linh (44 tuổi, ở phường Bến Tắm, Chí Linh). Ngày 9.10, Tuyền và Linh bị lực lượng Phòng Cảnh sát giao thông bắt quả tang dùng tàu vỏ xi măng không số KTCTP trên sông Kinh Thầy đoạn qua xã An Lạc (Chí Linh). Trước đó, 2 đối tượng trên từng bị xử lý hành chính về hành vi tương tự. Đây là trường hợp KTCTP đầu tiên trong tỉnh bị xử lý hình sự. 

Điều 227 Bộ luật Hình sự 2015 quy định cụ thể việc xử lý các vi phạm về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên là cơ sở pháp lý và tạo điều kiện thuận lợi để xử lý nghiêm hành vi KTCTP. Tuy nhiên, để có thể xử lý hình sự các đối tượng phạm tội đòi hỏi công tác xác minh, lập hồ sơ rất chặt chẽ. Trung tá Vũ Đình Hùng, Phó Trưởng Công an thị xã Chí Linh cho biết: “KTCTP thường được thực hiện bởi nhiều đối tượng. Vì vậy, một trong những khó khăn là phải xác định được đối tượng cầm đầu, có vai trò chính để xử lý. Bên cạnh đó, để có căn cứ xử lý, cơ quan điều tra phải trưng cầu giám định cát tại Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an), Viện Khoa học địa chất và khoáng sản (Bộ Tài nguyên và Môi trường). Hồ sơ xử lý hành chính các đối tượng trước đây cũng rất chặt chẽ, chính xác thì mới có thể khởi tố hình sự”.

Được biết trước tình trạng KTCTP diễn ra phức tạp, Giám đốc Công an tỉnh đã giao cho Phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (PC05) chủ trì, phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ, công an và chính quyền các địa phương thực hiện quyết liệt các biện pháp ngăn chặn, xử lý KTCTP trên địa bàn. Lực lượng chức năng rà soát, nắm tình hình, lập danh sách các “điểm nóng” và các đối tượng nghi vấn để xây dựng phương án bắt giữ đạt hiệu quả. Chỉ tính từ tháng 10 đến nay, lực lượng chức năng trong tỉnh đã bắt giữ 34 vụ KTCTP, xử phạt hành chính 25 vụ với tổng số tiền 615 triệu đồng, đang xác minh để xử lý 8 vụ. Ngoài 1vụ Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thị xã Chí Linh đã khởi tố hình sự, Công an huyện Kinh Môn cũng đang xác minh, hoàn thiện hồ sơ để khởi tố 1 trường hợp KTCTP trên địa bàn.

Cách thức, thủ đoạn mới

Bên cạnh những kết quả bước đầu, hiện hoạt động KTCTP còn diễn biến phức tạp. Các đối tượng có nhiều cách thức, thủ đoạn mới nhằm trốn tránh việc xử lý của lực lượng chức năng. Trung tá Nguyễn Mạnh Trường, Phó Trưởng Công an huyện Nam Sách cho biết: “Các đối tượng thường thuê người KTCTP để trốn tránh trách nhiệm khi bị bắt giữ, xử lý. Thậm chí, có tình trạng các đối tượng KTCTP bố trí người cảnh giới, theo dõi lực lượng chức năng cả trên bờ và dưới sông để dễ bề bỏ chạy. Manh động hơn, khi bị phát hiện, bọn chúng bỏ tàu, thuyền nhảy xuống sông hoặc dùng vòi nước áp suất lớn phun vào phương tiện của cơ quan chức năng để chống đối”.

Theo đánh giá của Công an tỉnh, một trong những nguyên nhân khiến “cát tặc” còn phức tạp là do việc quản lý đất ven sông của một số chính quyền địa phương bị buông lỏng. Trong khi đó công tác kiểm tra, xử lý có nơi chưa thực sự quyết liệt hoặc phó mặc hoàn toàn cho lực lượng công an. Có hiện tượng người dân ở một số nơi được giao đất bãi ven sông để canh tác nhưng bán đất cho các đối tượng KTCTP. Vì vậy, khi có phương tiện KTCTP họ không thông báo cho cơ quan chức năng kịp thời xử lý.

Nhằm tiếp tục thực hiện quyết liệt, hiệu quả công tác phòng chống KTCTP, PC05 đã đề xuất Công an tỉnh tham mưu UBND tỉnh giao trách nhiệm cụ thể việc này cho UBND cấp huyện. Địa phương nào để xảy ra tình trạng KTCTP mà các đơn vị của tỉnh bắt giữ thì phải chịu trách nhiệm trước UBND tỉnh. Trung tá Vũ Đình Kiên, Đội trưởng Đội 3, PC05 cho biết, đơn vị cũng đề xuất Giám đốc Công an tỉnh chỉ đạo khảo sát các tuyến sông phục vụ công tác nghiệp vụ, cắm chốt tại các “điểm nóng” về KTCTP để tăng cường bắt giữ, xử lý. Thành lập lực lượng cảnh sát phối hợp chuyên trách và tăng cường lực lượng, phương tiện để phục vụ công tác phòng chống KTCTP.

HOÀNG BIÊN