Vaccine ung thư có giúp ngăn mắc bệnh?
Vaccine ung thư chủ yếu được xem như phương pháp điều trị sử dụng cho các ca bệnh đã được chẩn đoán.
Vaccine ung thư không giống như vaccine phòng ngừa cúm và các bệnh truyền nhiễm khác. Các bệnh ung thư không lây nhiễm cho con người mà xảy ra do trục trặc trong cơ thể, thường là khi hệ thống miễn dịch bị suy yếu. Vì vậy, vaccine ung thư không hẳn là loại thuốc mà sau khi dùng bạn sẽ không bị ung thư nữa, mà chủ yếu được xem như phương pháp điều trị sử dụng cho các ca bệnh đã được chẩn đoán.
Một số vaccine phòng ngừa có thể chống lại ung thư từ khi chưa mắc bệnh là các loại vaccine phòng nhiễm các loại virus làm tăng nguy cơ ung thư (viêm gan, HPV).
Gần đây, tiến bộ trong nghiên cứu vaccine chống ung thư được thúc đẩy mạnh mẽ nhờ quá trình phát triển vaccine mRNA chống COVID-19.
Công nghệ mRNA được ưa chuộng trong lĩnh vực ung thư học và nhiều nước cũng đang trong quá trình nghiên cứu vaccine ung thư dựa trên công nghệ này.
Vaccine mRNA hoạt động bằng cơ chế mã hóa chuỗi protein của kháng nguyên ung thư trong mRNA, đưa mRNA này vào cơ thể để các kháng nguyên này được sinh ra trong cơ thể và buộc hệ thống miễn dịch phải tấn công chúng.
Vì vậy, các vaccine mRNA sẽ được tạo ra cá nhân hóa dựa trên "hộ chiếu khối u" của mỗi người. Việc phân tích các đặc điểm di truyền của tế bào ung thư trong cơ thể người bệnh sẽ cho thấy chính xác cách điều chỉnh vaccine để hệ miễn dịch của bệnh nhân bắt đầu chống lại chúng.
Các nhà khoa học chỉ mới ở giai đoạn đầu của hành trình tạo ra một loạt vaccine ung thư đầy đủ. Còn rất nhiều vấn đề cần giải quyết và một khoảng cách trong việc đưa lý thuyết đến gần thực tế.
Trước hết, không phải tất cả các tế bào khối u đều có kháng nguyên riêng, trong khi đây là điều kiện chính để phát triển vaccine. Nếu hướng hệ miễn dịch vào những kháng nguyên cũng đồng thời có trong các tế bào khỏe mạnh, vaccine cũng sẽ tiêu diệt chúng và hậu quả của việc này có thể rất nguy hiểm.
Ngoài ra, các tế bào khối u không phải lúc nào cũng “ngoan ngoãn” chờ đợi số phận mà vaccine đã tạo ra. Chúng có thể sử dụng các cơ chế khác nhau để trở nên vô hình đối với hệ thống miễn dịch, hoặc tiến hóa, cố gắng sống sót sau sự tấn công của hệ thống miễn dịch. Trong một số trường hợp, vaccine chỉ kéo dài sự sống chứ không chữa khỏi bệnh.
Trong cuộc chiến chống lại ung thư, kích thước của khối u cũng đóng vai trò lớn. Ngay cả khi có phản ứng miễn dịch cần thiết, có thể vẫn chưa đủ để vượt qua khối u hoàn toàn. Bản thân hệ thống miễn dịch cũng có thể làm cơ thể suy yếu.
Ngay cả khi tìm thấy một loại vaccine có hiệu quả cho một loại ung thư cụ thể, nó vẫn cần phải được điều chỉnh cho các nhóm người khác nhau: người già, trẻ em, người mắc bệnh đi kèm.
Việc phát triển vaccine mRNA cũng liên quan đến việc tạo ra một loại thuốc được cá nhân hóa, nghĩa là mỗi bệnh nhân sẽ cần phải có mũi tiêm riêng dựa trên phân tích khối u.
Việc sản xuất một loại vaccine như vậy không chỉ mất nhiều thời gian (và trong thời gian này, khối u có thời gian để thay đổi) mà còn tốn kém.
Nga dự kiến phát miễn phí vaccine chống ung thư cho bệnh nhân
Ông Andrey Kaprin, Tổng giám đốc Trung tâm Nghiên cứu y khoa X-quang thuộc Bộ Y tế Nga, mới đây cho biết Nga đã phát triển vaccine mRNA chống lại ung thư và sẽ phân phối miễn phí cho bệnh nhân.
ông Alexander Gintsburg, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu dịch tễ học và vi sinh vật học quốc gia cho biết các thử nghiệm tiền lâm sàng chỉ ra vaccine mới ngăn chặn sự phát triển của khối u (75-80%) và di căn tiềm ẩn.
Nga dự kiến sẽ lưu hành rộng rãi loại vaccine này từ đầu năm 2025.