Các cơ sở bảo dưỡng sẽ tham gia kiểm định khí thải xe máy
Để kiểm định khí thải xe mô tô, xe máy, hàng nghìn cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa xe máy sẽ được huy động nhằm tạo thuận lợi cho người dân, theo Cục Đăng kiểm Việt Nam.
Ngày 16/12, Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam Nguyễn Tô An cho biết sau khi Chính phủ ban hành lộ trình kiểm định khí thải xe máy, Cục Đăng kiểm Việt Nam sẽ làm việc với Hiệp hội Các nhà nhập khẩu, sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) để huy động cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa, đại lý các hãng xe máy lớn tham gia kiểm định xe nếu đáp ứng tiêu chuẩn, điều kiện.
Theo quy định, cơ sở kiểm định khí thải xe máy phải có thiết bị kiểm tra khí thải, máy tính kết nối mạng, diện tích tối thiểu cho khu vực kiểm định khí thải là 15 m2 cho mỗi thiết bị, có thể dùng chung với hoạt động bảo dưỡng, sửa chữa xe. "Thiết bị kiểm tra khí thải có chi phí không lớn, không phức tạp như thiết bị kiểm định ôtô nên nhiều cơ sở bảo dưỡng xe máy của các đại lý bán xe thuộc Hiệp hội VAMM có thể đầu tư", ông An nói.
Hiện cả nước có gần 3.000 cơ sở bảo dưỡng có thể kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy, người dân có thể thuận tiện khi mang xe tới kiểm tra, hạn chế được tình trạng ùn tắc tại các cơ sở.
Các cơ sở này tận dụng trang thiết bị nên có thể tiết kiệm được chi phí đầu tư cơ sở vật chất cho việc kiểm định khí thải xe máy, từ đó giúp cho giá dịch vụ được thấp nhất.
Khi người dân mang xe đi bảo dưỡng sẽ kết hợp kiểm định khí thải định kỳ và được cấp giấy chứng nhận phương tiện bảo đảm tiêu chuẩn khí thải. "Việc kiểm định không mất nhiều thời gian, gây phiền hà cho người sử dụng xe máy", ông An nói.
Theo Thông tư 47/2024 của Bộ Giao thông vận tải, giấy chứng nhận kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy là giấy chứng nhận điện tử, được tích hợp dữ liệu với tài khoản định danh điện tử của chủ xe. Điều này sẽ giảm được thời gian in, dán tem kiểm định lên xe khi trả kết quả kiểm định, góp phần giảm chi phí thực hiện kiểm định khí thải.
Về lộ trình và phạm vi kiểm soát khí thải, ông An cho biết Bộ Giao thông vận tải sẽ phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường xây dựng, hoàn thiện để trình Thủ tướng ban hành trên nguyên tắc bảo đảm phù hợp với thực tế, giảm thiểu đến mức thấp nhất gây xáo trộn, ảnh hưởng đến nhu cầu sử dụng phương tiện của người dân nhưng vẫn phải bảo đảm mục tiêu về môi trường.
Các cơ quan cũng báo cáo Chính phủ trình Quốc hội bổ sung giá dịch vụ kiểm định khí thải vào danh mục giá dịch vụ đăng kiểm để Bộ Giao thông vận tải có căn cứ ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật và ban hành giá dịch vụ kiểm định khí thải xe máy.
"Chúng tôi sẽ đề xuất nhà nước miễn phí hoặc có mức phí kiểm định thấp trong mấy năm đầu để khuyến khích người dân đưa xe máy đi kiểm định vì mục tiêu bảo vệ môi trường", đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam nói.
Căn cứ quy định thời hạn kiểm định khí thải xe máy
Lý giải về chu kỳ xe mô tô, xe gắn máy có tuổi đời từ 5 đến 12 năm tuổi phải kiểm định hai năm một lần, xe trên 12 năm phải kiểm định hàng năm, Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết quy định dựa trên nghiên cứu, khảo sát của Viện Khoa học Công nghệ giao thông vận tải (Bộ Giao thông vận tải) với khoảng 20.000 xe gắn máy tại 3 thành phố Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng. Kết quả cho thấy các xe máy có thời gian sử dụng dưới 5 năm có mức phát thải chất gây ô nhiễm (HC, CO) hầu như có sự thay đổi không lớn, có thể đáp ứng các mức tiêu chuẩn khí thải tại TCVN 6438:2018.
Đối với các xe có thời gian sử dụng trên 5 năm, phát thải chất gây ô nhiễm có sự gia tăng đáng kể, phụ thuộc vào chế độ bảo dưỡng và tần suất sử dụng của chủ xe. Theo kết quả khảo sát số km trung bình một ngày, tần suất sử dụng trung bình, nhóm nghiên cứu đề xuất chu kỳ kiểm định khí thải đối với xe máy trên 5 năm là 24 tháng.
Đối với xe mô tô, xe gắn máy quá cũ (trên 12 năm), kết quả kiểm tra thực tế cho thấy tỷ lệ phát thải chất gây ô nhiễm tăng cao. Để phòng ngừa việc phát thải chất gây ô nhiễm thì cần kiểm tra khí thải hàng năm (chu kỳ 12 tháng) nhằm nâng cao ý thức bảo dưỡng phương tiện.
Mặt khác, việc quy định chu kỳ kiểm định ngắn hơn đối với xe có thời gian sử dụng cao tạo động lực chuyển đổi phương tiện, nâng cao hiệu quả bảo vệ môi trường không khí, đặc biệt là ở các đô thị.
Ngoài ra, cơ quan nghiên cứu đã tham khảo việc áp dụng chu kỳ kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy tại Đài Loan (Trung Quốc), Nhật Bản, Thái Lan đều quy định xe sản xuất trên 5 năm đến 12 năm chu kỳ kiểm định khí thải là 24 tháng/lần; trên 12 năm kỳ kiểm định khí thải là 12 tháng/lần.
Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 quy định xe máy sẽ phải kiểm định khí thải. Hiện cả nước có trên 70 triệu xe mô tô, xe máy đăng ký lưu hành tại Việt Nam, trong đó hơn 45 triệu đang được người dân sử dụng hàng ngày. Đây là nguồn phát thải ô nhiễm lớn bên cạnh nhiều nguồn phát thải khác mà hiện nay chưa được kiểm soát.
Từ năm 2010, Chính phủ đã giao hai thành phố lớn Hà Nội và TP Hồ Chí Minh hoàn thiện mạng lưới cơ sở kiểm định, mục tiêu đến năm 2015 có 80-90% lượng xe máy được kiểm định tiêu chuẩn khí thải. Song đến nay, việc kiểm soát khí thải xe máy tại hai thành phố này vẫn chưa được triển khai.