Việc cần làm để giảm tác hại của rượu bia với sức khỏe

Ngộ độc ethanol mãn tính xảy ra khi sử dụng rượu dài ngày. Bệnh nhân bị sụt cân, chán ăn, tiêu chảy do tổn thương tế bào gan và đường ruột, da tái do thiếu máu, xơ gan, ung thư gan, mất trí nhớ, run và đôi khi biểu hiện rối loạn tâm thần.

Tuy nhiên, một tình trạng nguy hiểm hơn và thường dẫn đến tử vong là sử dụng rượu có chứa methanol (một loại cồn chỉ dùng trong công nghiệp). Methanol sau khi được đưa vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành Formaldehyde thông qua enzym Alcohol-Dehydrogenase và sau đó thành Formic acid nhờ enzym Acetaldehyde-Dehydrogenase.

Những chất chuyển hóa của methanol sẽ trực tiếp gây độc cho gan và thận với biểu hiện suy thận cấp, viêm gan nhiễm độc, đặc biệt là nhiễm toan máu nặng. Khi mới uống rượu có chứa methanol, bệnh nhân chỉ có biểu hiện loạng choạng, hoa mắt, buồn nôn, nôn ói... và tương tự tình trạng say rượu bình thường, khiến người uống lầm tưởng nhưng thực chất là đang bị ngộ độc. Nếu để kéo dài, bệnh nhân sẽ dần rơi vào tình trạng tím tái, hôn mê, co giật, rối loạn điện giải, tụt huyết áp và tử vong nhanh chóng. Những trường hợp ngộ độc rượu methanol cần được đưa ngay đến cơ sở y tế để cấp cứu kịp thời, tuy nhiên dù được cứu sống nhưng vẫn có nguy cơ cao để lại nhiều di chứng về thần kinh.

Để giảm tác hại của rượu bia và phòng ngừa ngộ độc rượu, Cục An toàn thực phẩm của Bộ Y tế khuyến cáo: không sử dụng quá nhiều rượu (dưới 30 ml một ngày với rượu nồng độ cồn từ 30% trở lên). Không uống cồn công nghiệp và rượu có hàm lượng methanol cao hơn 0,05%. Không uống rượu pha chế, rượu ngâm với lá, rễ cây độc, phủ tạng động vật không rõ ràng độc tính, mật cá hay những loại rượu ngâm theo kinh nghiệm cá nhân. Đặc biệt, không cho trẻ dưới 16 tuổi uống rượu bia và cấm người chưa thành niên (dưới 18 tuổi) uống rượu hoặc các loại nước có nồng độ cồn từ 14 độ trở lên. Không uống khi không biết rõ nguồn gốc hoặc không có giấy chứng nhận lưu hành của cơ quan chức năng có thẩm quyền. Không uống rượu bia khi đang đói, mệt mỏi hoặc căng thăng.

Khi sử dụng rượu mà cảm thấy chếnh choáng, chúng ta nên tìm cách để gây nôn ói, sau đó xát mạnh 2 bên má. Sau uống rượu nên uống nhiều nước để dự phòng mất nước, đặc biệt khi nôn ói liên tục. Trong đó nước ấm sẽ tốt hơn nước lạnh, đồng thời nên uống thêm các loại nước khác như nước chanh, nước cam, nước ép, sinh tố chuối, nước các loại đậu ninh nhừ (đặc biệt là đậu xanh). Uống nhiều lần các loại nước trên sẽ hỗ trợ gan giải độc các trường hợp nhẹ. Cởi nút áo cổ, tháo thắt lưng và nằm nơi thoáng mát, tránh gió lùa sau khi uống nhiều rượu bia.

Không sử dụng những loại thuốc có tác dụng bổ gan với mục đích giải độc rượu. Không uống vitamin B1, B6, Acid folic... để điều trị đau đầu do say rượu vì khả năng gây hại cho tế bào gan. Paracetamol, aspirin và một số loại thuốc giảm đau hạ sốt khi dùng đồng thời với rượu, bia sẽ làm tăng nguy cơ kích ứng niêm mạc dạ dày, đôi khi gây xuất huyết đường tiêu hóa. Không uống các loại thuốc chống nôn vì nguy cơ giữ lại chất độc trong cơ thể. Khi gan không kịp đào thải thì chất độc càng gây tổn hại nghiêm trọng, lâu ngày sẽ dẫn đến xơ gan và thậm chí là ung thư gan.

NGUYÊN KHANG