Tình hình nguy cấp, Ukraine đã mất 60% "thành trì" Toretsk, các chiến trường khác ra sao?

Sau khi một số “pháo đài” quan trọng như Adiivka, Pokrovsk, Vuhledar thất thủ, số phận của thị trấn khai thác than Toretsk có thể chỉ còn tính bằng ngày. Hôm 11/10, người đứng đầu chính quyền quân sự của thành phố, Vasyl Chynchyk, cho biết, phía Ukraine chỉ còn kiểm soát khoảng 40-50% thị trấn này, trong khi phần còn lại đã bị Nga chiếm giữ.

Toretsk nguy cấp

Toretsk, một thị trấn cách thành phố Donetsk khoảng 35 km về phía bắc, là một trong những trọng tâm trong chiến dịch tấn công của Nga vào tỉnh Donetsk, nơi quân đội Nga đang từng bước đẩy lùi quân phòng thủ Ukraine.

“Tôi không nghĩ thị trấn sẽ trụ được lâu”, anh lính pháo binh Oleksandr thuộc Lữ đoàn Phòng thủ Lãnh thổ 109 được triển khai trong khu vực cho biết, đồng thời nhấn mạnh rằng họ đang “thiếu hụt nghiêm trọng về người”.

Giao tranh dữ dội diễn ra qua từng ngôi nhà ở Toretsk, một thành trì của Ukraine kể từ cuộc xung đột năm 2014 sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea. Trong phần lớn hai năm đầu tiên của cuộc xung đột toàn diện bắt đầu từ năm 2022, thị trấn này gần như ẩn mình trong một khu vực yên tĩnh hơn của tiền tuyến cho đến khi lực lượng Nga bắt đầu tấn công vào tháng 6 năm nay.

“Tình hình rất tệ, và nếu bộ chỉ huy của chúng tôi không gửi quân dự bị đến đó trong tương lai gần, tình thế sẽ rất khó khăn, nếu không muốn nói là thảm khốc”, chuyên gia quân sự Ukraine Mykhailo Zhyrokhov nói với tờ Kyiv Independent.

“Chúng ta hiện đang ở mùa thu, và người Nga hiểu rằng khi thời tiết thay đổi và không thể tổ chức hậu cần, cuộc tấn công của họ sẽ dừng lại. Vì vậy, trong khi thời tiết còn ổn, họ đang cố gắng chiếm giữ càng nhiều càng tốt”, ông Zhyrokhov nói thêm.

Quân đội Ukraine thừa nhận rằng tình hình ở Toretsk, nơi có khoảng 1.200 thường dân chưa rời đi, đang xấu đi rất nhanh. Quân đội Nga đã tiến vào vùng ngoại ô phía đông của Toretsk và đang cố gắng tiến về phía mỏ trung tâm ở phía tây của thị trấn - phát ngôn viên quân đội Anastasia Bobovnikova thông báo hôm 7/10.

Quân đội Ukraine đầu tuần này cũng cho biết các cuộc giao tranh đang diễn ra "tại mọi lối vào tòa nhà" khi lực lượng Nga đang tiến từ phía đông dọc theo phố chính Tsentralna.

Trang web giám sát cộng đồng DeepState chỉ ra rằng các khu định cư ở vùng ngoại ô phía đông của Toretsk - Pivnichne, Zalizne, Druzhba và Pivdenne – đã hoàn toàn hoặc gần như hoàn toàn nằm trong tay Nga.

Theo các nhà phân tích quân sự được phỏng vấn, số phận của Toretsk phụ thuộc vào việc liệu Ukraine có thể phân bổ các đơn vị dự bị và đạn pháo khan hiếm để ngăn chặn bước tiến xa hơn của Nga hay không. Ukraine thường buộc phải ưu tiên một số khu vực tiền tuyến hơn những khu vực khác do thiếu hụt nghiêm trọng nguồn lực, từ đạn dược đến thiết bị và nhân lực.

Toàn chiến tuyến bị kéo căng

Đầu tháng này, Ukraine đã mất Vuhledar, một thị trấn khai thác mỏ khác nằm cách Toretsk 80 km về phía tây nam ở tỉnh Donetsk.

Cuộc tiến công ngày càng dồn dập của Nga diễn ra khi Ukraine đang cố gắng bảo đảm càng nhiều nguồn lực và vũ khí càng tốt cho quân đội của mình trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ với một tương lai không chắc chắn về viện trợ.

Cuộc họp thường kỳ của Nhóm liên lạc quốc phòng Ukraine nhằm tập hợp các nhà lãnh đạo của hơn 50 quốc gia để thảo luận về viện trợ thêm cho Ukraine vào cuối tuần này tại căn cứ không quân Ramstein ở Đức, đã bị hoãn lại do Tổng thống Mỹ sắp mãn nhiệm Joe Biden hủy chuyến đi châu Âu.

"Khi mùa đông đang đến gần, chúng tôi cần sự hỗ trợ", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói với người đồng cấp Pháp Emmanuel Macron vào ngày 10/10 trong một cuộc họp tại Paris. Ông Zelensky đã tận dụng việc cuộc họp Ramstein bị hủy để đến các thủ đô châu Âu nhằm vận động tăng cường cung cấp vũ khí cho Kiev. Cũng trong tuần này, ông Zelensky đã có cuộc hội đàm tại London với Thủ tướng Anh Keir Starmer và Tổng thư ký NATO Mark Rutte.

Một số binh lính Ukraine bày tỏ lo ngại rằng sự bất ổn của viện trợ quân sự phương Tây khiến Kiev cực kỳ khó khăn trong việc lập kế hoạch trên chiến trường.

“Không có khả năng lập kế hoạch tốt vì chúng tôi rất phụ thuộc vào các đồng minh của mình”, Anton, quyền chỉ huy một trung đội trinh sát thuộc Lữ đoàn Phòng vệ Lãnh thổ số 112 được triển khai ở phía đông nam tỉnh Zaporizhzhia, cho biết. “Chúng tôi đang chiến đấu ở đây hôm nay và bây giờ. Và điều gì sẽ xảy ra vào ngày mai thì chưa biết. Có thể chúng tôi có thể giữ được những vị trí đó, nhưng nếu không có đạn pháo, những vị trí này sẽ bị mất rất nhanh”.

Anton cho biết khẩu đội pháo binh của anh, hoạt động trên bốn hệ thống vũ khí khác nhau, chỉ nhận đủ đạn để bắn 5-10 lần mỗi ngày.

Quân đội Nga ngày càng mạnh mẽ hơn trong việc khai thác các điểm yếu để áp đảo hệ thống phòng thủ của Ukraine bằng số lượng lớn quân và hỏa lực. Moskva đã đẩy nhanh cuộc tấn công vào Toretsk sau khi chiếm được Vuhledar vào đầu tháng 10, tiến sâu hơn vào khu vực trung tâm tỉnh Donetsk gần 5 tháng sau khi tận dụng cơ hội một đơn vị luân chuyển kém tổ chức của Ukraine để xâm nhập qua tuyến phòng thủ.

Bên cạnh Toretsk, những điểm nóng nhất hiện tại của cuộc chiến là các khu vực Pokrovsk và Kurakhove ở phía tây và tây nam Toretsk. Tuy nhiên, có những dấu hiệu cho thấy Nga có thể bắt đầu một cuộc tấn công mới ở nơi khác để kéo giãn quân đội Ukraine hơn nữa - theo các chuyên gia quân sự phương Tây và Ukraine.

Emil Kastehelmi, một nhà phân tích tại tổ chức Black Bird Group có trụ sở tại Phần Lan, nơi cung cấp thông tin chi tiết về cuộc chiến từ các nguồn mở, cho biết Ukraine phải đối mặt với một hành động cân bằng khó khăn giữa khả năng thay thế thương vong bằng quân mới trong khi chấp nhận mất "càng ít đất càng tốt để gây thương vong nặng nề cho người Nga".

Kể từ khi Nga bắt đầu một cuộc tấn công quy mô lớn vào “pháo đài” Avdiivka một năm trước, dựa vào làn sóng tấn công cơ giới quy mô dường như vô tận, họ đã giữ được thế chủ động trên hầu hết chiến trường, bất chấp những tổn thất lớn.

Sau khi chiếm được thành phố công nghiệp nhỏ nằm ngay ngoại ô Donetsk, quân đội Nga đã tiến qua hàng chục ngôi làng để gần như tiếp cận được tuyến đường hậu cần quan trọng nối liền các vùng phía dưới và phía trên của tỉnh Donetsk — và do đó đe dọa đến ngã ba đường bộ và thành phố tiếp tế Pokrovsk.

Khi Ukraine bất ngờ tấn công xuyên biên giới vào tỉnh Kursk của Nga hồi tháng 8, Moskva đã lợi dụng sự chuyển hướng chú ý của Kiev sang phía đông bắc bằng cách tăng cường các cuộc tấn công vào Pokrovsk. Quân đội Nga hiện chỉ cách trung tâm hậu cần chính kết nối các thành trì phía đông cuối cùng do Ukraine nắm giữ với các thành phố ở phía tây chưa đầy 10 km.

Tuy nhiên, các nhà phân tích quân sự nói với Kyiv Independent rằng phía Ukraine dường như đã ổn định được tiền tuyến và các tuyến phòng thủ dường như đã sẵn sàng.

Khoảng 30 km về phía nam, tình hình đáng lo ngại cũng đang diễn ra xung quanh Kurakhove, nơi có một hồ nước lớn. Quân đội Nga chỉ cách thị trấn chưa đầy 5 km, đang cố gắng củng cố thêm các sườn phía bắc và phía nam để đe dọa bao vây.

Xa hơn về phía nam, Nga dường như đang chuẩn bị cho một đợt tấn công tiếp theo sau khi chiếm được Vuhledar vào đầu tháng 10. Vuhledar rất quan trọng vì nó đóng vai trò là giao lộ giữa các tuyến đầu của Donetsk và các tỉnh Zaporizhzhia ở phía đông nam.

Quân đội Ukraine đã báo cáo từ cuối tháng 9 rằng Nga có thể bắt đầu tấn công vào tỉnh Zaporizhzhia và đã bắt đầu các hoạt động tấn công hạn chế để gây sức ép lên lực lượng phòng thủ của Ukraine tại đó.

Chuyên gia quân sự Kastehelmi từ Black Bird Group cho biết có những dấu hiệu cho thấy Nga có thể đang tăng cường tấn công vào các khu vực như gần Siversk ở phía bắc tỉnh Donetsk.

"Khi một quốc gia đang tiến hành một cuộc chiến tranh tiêu hao, tất nhiên, những lợi thế dần dần có thể phát triển thành những diễn biến khá đột ngột", ông Kastehelmi đánh giá, "Vì vậy, có khả năng các tuyến phòng thủ có thể bắt đầu sụp đổ nhanh hơn. Ở một khu vực nhất định, chúng ta vẫn chưa thấy điều đó, nhưng không phải là không thể".