Máy bay chiến đấu F-16 của q uân đội Ukraine có giúp đảo ngược cục diện chiến sự?

Quân đội Ukraine sử dụng máy bay chiến đấu F-16 thế nào?

Những chiếc máy bay chiến đấu F-16 đến Ukraine được sản xuất từ ​​những năm 1980, nhưng điều này không có nghĩa là chúng đã lỗi thời. Những máy bay chiến đấu F-16 đã được nâng cấp, có thể mang vũ khí hiện đại và tương ứng với máy bay thế hệ thứ 4 của đầu những năm 2000.

Đặc điểm chính của máy bay chiến đấu F-16 của Mỹ là chúng được tích hợp mạnh mẽ vào hệ thống vũ khí của NATO, trong cả lĩnh vực hệ thống thông tin, khả năng vận hành lẫn công tác bảo trì. Ví dụ những máy bay chiến đấu này có thể mang tên lửa không đối đất Storm Shadow của Anh.

Với máy bay chiến đấu F-16 trong tay, quân đội Ukraine có thể có nhiều lựa chọn tác chiến, như thực hiện các cuộc không kích vào các mục tiêu của quân đội Nga nhằm dọn đường cho lực lượng bộ binh, hay tấn công vào lãnh thổ Nga. Tuy nhiên, khi quân đội Nga vẫn đang chiếm ưu thế và kiểm soát không phận như hiện nay, nhiều khả năng các lực lượng Ukraine sẽ sử dụng F-16 cho các cuộc phục kích, tức là cất cánh làm nhiệm vụ chiến đấu ở độ cao thấp, sau đó đạt đến mức phóng tên lửa và hạ độ cao trở lại. Máy bay chiến đấu F-16 sẽ nhận được sự hỗ trợ từ máy bay dẫn đường, có khả năng hoạt động tầm xa.

Trước đó, cách sử dụng máy bay chiến đấu F-16 cũng được giới tướng lĩnh cấp cao trong lực lượng vũ trang Ukraine tiết lộ. Ngày 24/7, trả lời phỏng vấn The Guardian, Tổng tư lệnh các Lực lượng vũ trang Ukraine, tướng Alexander Syrky nói rằng, máy bay chiến đấu F-16 sẽ tăng cường khả năng phòng không của Ukraine và cho phép quân đội Ukraine phòng thủ hiệu quả hơn trước tên lửa hành trình của Nga. Song nếu sử dụng F-16 bay gần hơn 40 km tới tiền tuyến sẽ là điều rất nguy hiểm bởi dễ dàng lọt vào tầm ngắm của hệ thống phòng không Nga.

Trong khi đó, theo tờ Izvestia, chuyên gia quân sự người Nga, ông Dmitry Boltenkov nhận định rằng, quân đội Ukraine sẽ sử dụng F-16 để tạo ra cuộc đối đầu trên không nguy hiểm với quân đội Nga. “Từ khi cuộc xung đột quân sự Nga - Ukraine nổ ra, không quân Ukraine chưa có một chiến thắng trên không nào được xác nhận trước Lực lượng Hàng không vũ trụ Nga. Do đó, Ukraine sẽ cố gắng bằng mọi giá để giành được chiến thắng trên không với sự hỗ trợ của máy bay chiến đấu F-16 trước các máy bay chiến đấu của Nga. Ukraine có thể thu hút các máy bay chiến đấu của Nga đến một mục tiêu đã được thiết lập sẵn bằng một cuộc phục kích hoặc một cuộc không kích vào lãnh thổ Nga. Quân đội Ukraine cần một kết quả mang tính biểu tượng để có thể chứng minh cho phương Tây thấy rằng, các gói viện trợ quân sự mà phương Tây cung cấp cho quân đội Ukraine là hiệu quả”, ông Dmitry Boltenkov nói với Izvestia.

Như vậy, bằng việc chuyển giao các máy bay chiến đấu F-16 đến tay quân đội Ukraine, các nước phương Tây đã thực hiện đúng theo cam kết trước đó. Giới phân tích chính trị - quân sự cho rằng, thông qua động thái này có thể thấy rằng, phương Tây đã cung cấp đủ mọi loại vũ khí cần thiết cho quân đội Ukraine, từ các loại vũ khí cá nhân cho đến khí tài hạng nặng, bao gồm cả những loại vũ khí tấn công tầm xa. Sự hậu thuẫn của phương Tây giúp chính quyền Ukraine gần như chỉ phải tập trung vào việc chiến đấu chống lại Nga và đây là yếu tố quan trọng nhất giúp Ukraine có thể kháng cự hiệu quả và duy trì khả năng chiến đấu tới tận thời điểm hiện tại của cuộc chiến, trong bối cảnh Ukraine đã phải chịu nhiều thiệt hại.

Khó thay đổi cục diện chiến sự

Theo tời Izvestia, giới phân tích chính trị - quân sự cho rằng, sự xuất hiện của máy bay chiến đấu F-16 ở Ukraine có thể gây ra những khó khăn nhất định cho quân đội Nga, nhưng sẽ không thể thay đổi cục diện chiến sự Nga - Ukraine trong thời gian tới.

Trước hết, cục diện chiến sự hiện nay về cơ bản đang nghiêng về phía Nga và khó có thể bị đảo ngược. Mặc dù chưa đủ sức làm rung chuyển toàn bộ chiến tuyến dài hơn 1.000 km nhưng quân đội Nga vẫn cơ bản nắm thế chủ động, liên tục tấn công và đạt được một số tiến bộ về mặt chiến thuật. Khác với nhận định của giới truyền thông phương Tây, những gói viện trợ quân sự mới từ các nước NATO cho quân đội Ukraine đã không đạt được hiệu quả như mong đợi. Ngược lại, quân đội Nga đang phá hủy các nguồn dự trữ chiến lược của Ukraine, trong khi vẫn tiến quân đều đặn, vững chắc theo nhiều hướng khác nhau trên toàn bộ chiến tuyến.

F-16 cũng giống như nhiều loại vũ khí chuẩn NATO của Mỹ và phương Tây đã được viện trợ cho Ukraine. Chúng dù có tính năng rất tốt, bắn chính xác, nhưng lại cần quy trình bảo trì, bảo dưỡng ngặt nghèo và phức tạp. F-16 vốn là máy bay được thiết kế tác chiến trong điều kiện quy ước. Nó không phù hợp với các sân bay dã chiến, thiếu sự chuẩn bị. Do đó, việc vận hành F-16 ở một quốc gia đang trong thời chiến và có cơ sở hạ tầng hư hại nặng như Ukraine, là một bất lợi lớn.

Cùng với đó để hoạt động hiệu quả trong không phận Ukraine, chắc chắn các đơn vị F-16 phải triển khai tại các sân bay xa về phía Tây, cách xa tiền tuyến nhằm hạn chế nguy cơ bị Nga tập kích, nhưng điều này cũng đồng nghĩa với việc cự ly bay tới vùng tham chiến bị kéo dài, không có lợi cho dòng máy bay chiến đấu hạng trung như F-16. Việc không có máy bay cảnh báo và chỉ huy trên không như trong tác chiến quy ước của máy bay F-16 khiến việc sử dụng máy bay chiến đấu này của Không quân Ukraine sẽ bị hạn chế đi rất nhiều.

Một yếu tố khác có thể làm giảm phần nào hiệu quả hoạt động của máy bay chiến đấu F-16 trong tay quân đội Ukraine là tình trạng thiếu phi công được đào tạo bài bản. Kể từ cuối năm ngoái, một số phi công quân sự Ukraine đã được huấn luyện lái F-16 ở Mỹ. Theo truyền thông phương Tây đưa tin tính đến tháng 6 năm nay, 12 phi công Ukraine đang được huấn luyện. Họ được đào tạo, huấn luyện theo một chương trình cấp tốc và theo các nguồn tin, trình độ đào tạo cho các quân nhân Ukraine trong việc vận hành máy bay F-16 không được bảo đảm ở mức độ sẵn sàng chiến đấu cao nhất.

Giới phân tích chính trị - quân sự cũng nhắc lại sự vượt trội của máy bay chiến đấu Su-30 và Su-34 của Nga so với F-16, kể cả ở tầm bắn của tên lửa không đối không. Nga cũng có các hệ thống tên lửa phòng không như S-400 Triumph, S-500 Prometheus hay S-300, có khả năng bắn hạ tiêm kích Mỹ. Ngoài ra, về mặt số lượng, Nga có ưu thế vượt trội về máy bay chiến đấu; rõ ràng, việc so sánh về mặt quân số các máy bay chiến đấu trong kho vũ khí của Nga với số lượng ít ỏi máy bay chiến đấu F-16 và những chiếc MiG-19 cuối cùng còn sót lại của quân đội Ukraine, là điều khá khập khiễng.

HÙNG ANH