Một gia đình ở Nam Sách suýt mất nhà vì vướng bẫy “tín dụng đen”
Vì vay “tín dụng đen”, một gia đình ở thôn Uông Hạ, xã Minh Tân, huyện Nam Sách (Hải Dương) phải mất rất nhiều thời gian, công sức để đòi lại quyền sử dụng đất của mình.
Đất bỗng dưng bị bán
Từ tháng 6/2020 đến 3/2021, chị Vương Thị Châm (42 tuổi) là con gái bà Đỗ Thị Trậm (80 tuổi) có nhiều lần vay tiền của anh Mai Xuân Quang (38 tuổi, ở phường Quang Trung, TP Hải Dương) để xây nhà và chi tiêu. Chị Châm vay tiền anh Quang với mức lãi suất tự thỏa thuận với nhau, tổng số tiền trên 100 triệu đồng.
Ngày 25/6/2020, bà Trậm đã ký hợp đồng ủy quyền cho anh Quang thực hiện các thủ tục pháp lý liên quan đến thửa đất rộng 315 m2 của bà, trong đó có nội dung quản lý, sử dụng, chuyển nhượng, tặng, thuê, cho mượn, thế chấp vay vốn... Mẹ con bà Trậm cho biết mục đích ký hợp đồng ủy quyền là nhờ anh Quang làm thủ tục chuyển quyền sử dụng đất từ bà Trậm cho chị Châm và để anh Quang tin tưởng cho chị Châm vay tiền. Theo chị Châm, sau các lần trả tổng số tiền 130 triệu đồng, chị còn nợ anh Quang 34 triệu đồng.
Sau này, chị Châm nhiều lần tìm gặp để trả nốt anh Quang 34 triệu đồng nhưng anh Quang không gặp. Mẹ con bà cũng nhiều lần thúc giục về việc làm thủ tục sang tên thửa đất nhưng anh Quang khất lần, không trả lời. Mẹ con chị Châm đã đến văn phòng công chứng hỏi thì biết thửa đất của bà Trậm đã bị anh Quang sang tên cho người khác. Quá bất ngờ, bà Trậm tìm gặp anh Quang hỏi chuyện thì anh này nói chính bà đã bán đất cho anh với giá 650 triệu đồng. Thấy anh Quang muốn chiếm đoạt tài sản, bà Trậm đã có đơn tố giác tội phạm gửi Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hải Dương làm rõ hành vi của anh Quang.
Ngày 14/10/2022, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hải Dương có quyết định không khởi tố vụ án hình sự. Bà Trậm đã có đơn khởi kiện vụ việc ra Tòa án Nhân dân TP Hải Dương.
Đòi được đất
Tháng 1/2024, Tòa án Nhân dân TP Hải Dương đã đưa vụ án dân sự ra xét xử. Quá trình giải quyết vụ án và tại phiên tòa, Hội đồng xét xử sơ thẩm đã làm rõ việc bà Trậm có thực sự bán mảnh đất của bà cho anh Quang để lấy 650 triệu đồng hay không. Tại phiên tòa, anh Quang không cung cấp được bản chính (chỉ có bản photo) giấy tờ mua bán đất giữa anh và bà Trậm.
Hội đồng xét xử đánh giá việc bà Trậm tin tưởng ủy quyền cho anh Quang để anh này làm thủ tục chuyển quyền sử dụng đất của bà Trậm sang cho chị Châm để làm biện pháp bảo đảm vay tiền anh Quang về trả nợ tiền xây nhà là sự thật khách quan. Bởi thực tế sau khi ký hợp đồng ủy quyền, mẹ con bà Trậm vẫn sinh sống tại đây và không còn chỗ ở nào khác. Sau khi bà Trậm ký hợp đồng ủy quyền, chị Châm vẫn tiếp tục trả nợ cho anh Quang và đến khi ra tòa chị Châm vẫn nợ 34 triệu đồng. Bản thân chị Châm nhiều lần tìm gặp để trả nốt nợ nhưng anh Quang trốn tránh không nhận tiền. Vì lý do anh Quang không nhận tiền nên chị Châm tìm hiểu mới biết anh Quang đã chuyển nhượng quyền sử dụng đất của bà Trậm cho người khác. Từ những điều trên, Hội đồng xét xử cho rằng việc anh Quang nói bà Trậm bán đất cho anh và anh đã trả hết tiền cho bà Trậm là không có căn cứ. Vì nếu thực tế có việc bán đất, trả tiền thì không có lý do gì anh Quang không nhận tiền của chị Châm và không có lý do gì anh Quang vẫn để cho mẹ con bà Trậm vẫn ở trên diện tích đất đó…
Từ việc đánh giá những căn cứ trên, Tòa án Nhân dân TP Hải Dương xác định việc bà Trậm ký hợp đồng ủy quyền cho anh Quang nhằm che giấu giao dịch vay tiền giữa chị Châm và anh Quang, nên xác định hợp đồng ủy quyền giữa bà Trậm và anh Quang vô hiệu do giả tạo ngay từ thời điểm giao kết.
Tòa án Nhân dân TP Hải Dương đã xử chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Trậm; tuyên bố hợp đồng ủy quyền giữa bà Trậm với anh Quang ký ngày 25/6/2020 và hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất ký ngày 9/4/2021 giữa anh Quang với 2 người khác (hợp đồng anh Quang bán đất của bà Trậm cho người khác) vô hiệu. Tòa buộc anh Quang phải có trách nhiệm trả lại 750 triệu đồng cho 2 người mua thửa đất của bà Trậm. Thửa đất 315 m2 ở thôn Uông Hạ, xã Minh Tân thuộc quyền sử dụng hợp pháp của bà Trậm; chấp nhận sự tự nguyện của chị Châm, buộc chị Châm trả anh Quang 34 triệu đồng còn nợ...
Sau phiên tòa sơ thẩm, anh Quang đã có đơn kháng cáo. Cuối tháng 6 vừa qua, khi Tòa án Nhân dân tỉnh mở phiên tòa xét xử phúc thẩm thì anh Quang đã rút kháng cáo. Bản án xét xử sơ thẩm chính thức có hiệu lực, sau gần 2 năm đằng đẵng theo đuổi vụ kiện mẹ con bà Trậm đã đòi được quyền sử dụng đất của chính gia đình mình.
Liên quan đến vụ việc trên, Báo Hải Dương điện tử ngày 23/4/2022 đăng bài viết Nguy cơ mất đất, mất nhà vì hợp đồng ủy quyền. Vụ việc trên cho thấy mọi người phải tỉnh táo, tìm hiểu các quy định pháp luật, xem xét kỹ lưỡng nội dung các văn bản, hợp đồng giao dịch trước khi ký tên xác nhận để tránh những rủi ro pháp lý.