Kiếm tiền từ livestream, video trên mạng xã hội: Đừng thành "tội đồ"

Cách đây hơn 5 năm, cộng đồng mạng lên “cơn sốt” với clip Khá Bảnh đập xe rồi đốt xe vì “đi bị ngã nên bực”. Đập phá tan nát xe xong đốt đi vì “không đốt mọi người lại bảo đập xong sửa lại cho mới”. Rất nhiều bình luận không đồng tình, phê phán hành vi huỷ hoại tài sản này. Bình luận cùng với tìm kiếm xem đã khiến lượng view (xem) clip này tăng nhanh. Lúc đó câu chuyện làm clip giật gân để “câu” view kiếm tiền chưa phổ biến, dần dần mọi người mới ngộ ra phía sau đầy toan tính của những clip dạng này.

Khá Bảnh (tên thật Ngô Bá Khá, ở Bắc Ninh) sau đó bị bắt về tội đánh bạc bằng hình thức lô đề và bản thân y có sử dụng ma tuý. Một con người với nhân thân như vậy bỗng trở thành hiện tượng mạng và những clip làm ra tiền vì được chạy quảng cáo.

Nhiều câu chuyện giật gân trên internet nói chung, mạng xã hội nói riêng những năm qua đều liên quan đến chuyện view và tiền bạc, càng nhiều view thì càng kiếm được nhiều tiền. Từ chuyện dàn xe sang chụp ảnh trên đường giao thông đến những clip tục tĩu “con dâu chửi mẹ chồng”, gây hiếu kỳ bất chấp “chồng dẫn bồ về nhà ở chung với vợ”... Lướt trên mạng còn thấy vô số clip “bẩn” đụng chạm đến chuyện quốc gia đại sự, thêu dệt, xuyên tạc đến mức vi phạm điều 331 Bộ luật Hình sự về tội lợi dụng các quyền tự do, dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân…

Clip “bẩn” sinh ra môi trường mạng độc hại và tiền quảng cáo “bẩn”. Những người làm ra clip “bẩn” để “câu” view, “câu” like đã đánh mất tư cách của mình, nhiều người trong số đó nhẹ thì bị xử lý hành chính, nặng thì đi tù và bị dư luận xã hội lên án. Họ từng bất chấp livestream, sản xuất clip cả các đám tang người nổi tiếng mặc cho gia chủ phản đối để “câu” view.

Gần đây, khi ông Thích Minh Tuệ đi bộ thực hiện pháp tu “hạnh đầu đà” có rất nhiều YouTuber, TikToker, Facebooker bu bám theo. Câu chuyện mới được chuyên gia truyền thông Lê Quốc Vinh chia sẻ trên VTC1 gây ngỡ ngàng bởi số tiền “khủng”. Có người kiếm tới hơn 60 triệu đồng một ngày do livestream trên mạng xã hội khi ông Thích Minh Tuệ bộ hành. Con số đó gây nên sự thèm khát và vô hình trung tiếp tay cho sự thái quá, bất chấp tình trạng mất an ninh trật tự, an toàn giao thông, vệ sinh môi trường, bị lợi dụng và những hệ luỵ khác.

Chính sự tụ tập quá đông người, sự đeo bám của những YouTuber, TikToker, Facebooker… mà cuộc bộ hành của ông Thích Minh Tuệ phải dừng lại. Báo Hải Dương từng bình luận cuộc bộ hành đó mang đến niềm cảm hứng mới về tự do, về vượt qua cám dỗ vật chất, về tâm hồn vô tư trong sáng, về nghị lực…

Nhưng lại có những bất ngờ nhân văn khiến cho những người chỉ chăm chăm làm video, livestream kiếm tiền bất chấp phải ngỡ ngàng. Rất nhiều clip do những người nội trợ, những người yêu thích vẻ đẹp bình dị trong cuộc sống sản xuất ra vẫn thu hút nhiều người xem. Mới đây clip chạm mốc 1.000.000.000 view nhanh nhất, một kỷ lục Việt đã thuộc về ca khúc thiếu nhi “Một con vịt”. Hầu như đứa trẻ nào lớn lên trong những năm gần đây đều nghe hoặc xem ca khúc này khi… ăn cơm. Đến giờ, người ta vẫn chưa tìm được tác giả bài hát chỉ biết Kênh Heo Con TV đã làm nên thành tích này qua MV “Một con vịt” với hình ảnh hoạt hình 3D sống động phát hành ngày 31/8/2019.

Thông tin trên mạng xã hội rất nhiều. Nhưng ít ai tự đặt ra câu hỏi ai làm ra thông tin đó. Có nhiều nguồn đầu vào cho mạng xã hội hơn báo chí bởi khác nhau giữa báo chí và mạng xã hội là một bên được kiểm chứng còn bên còn lại thì phần nhiều là không. Báo chí là nguồn thông tin quan trọng của mạng xã hội. Mạng xã hội khai thác nhiều thông tin từ báo chí sẽ có ích cho cộng đồng bởi công chúng được tiếp xúc với những thông tin tin cậy. Tuy nhiên, những người làm mạng xã hội cần tôn trọng bản quyền cũng như tính nguyên vẹn của tác phẩm báo chí bằng cách dẫn link thay cho việc copy, thậm chí là xào xáo.

Công chúng ngày nay rất tinh tường và sẽ ngày càng có khả năng minh định, phán xét cao hơn. Làm mạng xã hội chỉ vì tiền sẽ sớm bị lật tẩy, lên án, tẩy chay, thậm chí bị đi tù.

THANH XUÂN