Giải pháp bán vàng
Giá vàng đã giảm mạnh sau khi Ngân hàng Nhà nước bán vàng cho ngân hàng, Công ty SJC để bán cho người dân. Nhưng giải pháp này có nên kéo dài?
Sau 1 tuần, Ngân hàng Nhà nước bán vàng SJC cho 4 ngân hàng thương mại nhà nước và Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn - SJC (Công ty SJC) để bán cho người dân, giá vàng trong nước giảm rất mạnh. So với mức đỉnh 92,4 triệu đồng/lượng được lập ngày 10/5, đến chiều 9/6, giá vàng SJC trong nước giảm khoảng 15,5 triệu đồng/lượng. Khoảng cách giữa giá vàng trong nước so với giá vàng thế giới sau quy đổi chỉ còn cao hơn khoảng 4 triệu đồng/lượng. Vì sao giá vàng trong nước giảm rất mạnh trong khi giá vàng thế giới không có nhiều biến động?
Thời gian qua, giá vàng miếng SJC trong nước sau quy đổi luôn cao hơn giá thế giới, có thời điểm lên đến 20 triệu đồng/lượng. Nguyên nhân do nhu cầu mua vàng của người dân rất lớn trong khi nguồn cung hạn chế. Từ nửa đầu năm 2023 đến nay, lãi suất tiền gửi giảm mạnh và tiếp tục duy trì ở mức rất thấp đã không hấp dẫn người gửi tiền. Tỷ giá giữa VND/USD liên tục tăng. Tính từ đầu năm đến nay, VND đã mất giá 4,8% so với USD. Các kênh đầu tư như trái phiếu, cổ phiếu, chứng chỉ quỹ, bất động sản... không phải "sân chơi" dành cho mọi người, đặc biệt lứa tuổi trung niên, người già. Do đó, nhiều người dân có xu hướng rút tiền tiết kiệm mua vàng để bảo toàn tài sản.
Một nguyên nhân khác khiến giá vàng trong nước cao hơn giá thế giới là do Nghị định 24/2012 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng và chọn SJC là thương hiệu vàng miếng quốc gia. Chính sách độc quyền vàng miếng gây thiếu nguồn cung, làm thị trường vàng trong nước tăng cao hơn giá thế giới, gây bất lợi cho người tiêu dùng.
Trước khi Ngân hàng Nhà nước có hành động chưa từng có tiền lệ bán vàng bình ổn giá cho người dân, đơn vị này đã tổ chức nhiều phiên đấu thầu vàng nhằm kéo giảm chênh lệch giữa giá vàng trong nước và giá thế giới nhưng không thành công. Khoảng cách này thậm chí còn tăng cao hơn dẫn đến tình trạng buôn lậu vàng diễn biến phức tạp. Các đối tượng thu gom ngoại tệ từ thị trường tự do để buôn lậu vàng qua biên giới vào Việt Nam làm cho tỷ giá VND/USD thị trường chợ đen tăng rất cao, gây áp lực lên việc điều hành tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước. Việc Ngân hàng Nhà nước bán vàng SJC cho một số ngân hàng thương mại và Công ty SJC để bán cho người dân với giá quy định được xem như "liều thuốc mạnh" để kéo giá vàng trong nước sát giá vàng thế giới, ngăn chặn tình trạng buôn lậu vàng, giảm áp lực lên tỷ giá VND/USD.
Tuy nhiên, một số chuyên gia đặt câu hỏi liệu Ngân hàng Nhà nước có đủ nguồn vàng SJC để bán cho người dân hay không bởi sau 1 tuần bán vàng bình ổn giá, nhu cầu của người dân vẫn rất lớn? Nhiều người xếp hàng cả ngày tại các điểm bán vàng nhưng chỉ mua được số lượng nhỏ, không được như kỳ vọng. Theo một số chuyên gia kinh tế, biện pháp này của Ngân hàng Nhà nước chỉ là giải pháp tình thế bởi nếu tiếp tục cung ứng vàng vật chất như hiện nay cho người dân sẽ dẫn đến "vàng hóa" nền kinh tế, tạo tâm lý đầu cơ vàng. Nguồn lực từ trong dân không tập trung vào sản xuất kinh doanh mà chảy vào vàng.
Để thị trường vàng vận hành ổn định, Ngân hàng Nhà nước cần sớm trình Chính phủ sửa đổi Nghị định 24/2012 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Nghiên cứu phát hành chứng chỉ vàng để bán cho người dân thay vì bán vàng vật chất như hiện nay.