Ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng gắn với ổn định nền kinh tế vĩ mô
Sáng 13/5, tại Hà Nội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khai mạc Phiên họp thứ 33 dưới sự chủ trì của đồng chí Trần Thanh Mẫn, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội.
Trong 3 ngày diễn ra phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến về nhiều nội dung quan trọng chuẩn bị cho Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, dự kiến diễn ra vào ngày 20/5 tới đây.
Hoàn thành 10/15 chỉ tiêu chủ yếu
Báo cáo của Chính phủ về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2023 khẳng định, tình hình kinh tế-xã hội có xu hướng phục hồi, tháng sau tích cực hơn tháng trước, quý sau cao hơn quý trước, cơ bản đạt được mục tiêu tổng quát đề ra và đạt nhiều kết quả quan trọng trên các lĩnh vực.
Nước ta tiếp tục là điểm sáng của kinh tế toàn cầu, hoàn thành 10/15 chỉ tiêu chủ yếu.
Về tình hình kinh tế-xã hội 4 tháng đầu năm, báo cáo nêu rõ tăng trưởng kinh tế được thúc đẩy, ổn định kinh tế vĩ mô được giữ vững, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm.
GDP quý 1 ước tăng 5,66% so với cùng kỳ năm 2023, cao nhất trong quý 1 kể từ năm 2020 và cao hơn kịch bản điều hành của Chính phủ đề ra tại Nghị quyết số 01/NQ-CP. Tính chung 4 tháng đầu năm, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân tăng 3,93% so với cùng kỳ.
Bên cạnh đó, hoạt động sản xuất, kinh doanh tiếp tục chuyển biến tích cực. Sản xuất, xuất khẩu nông nghiệp tiếp tục duy trì đà tăng trưởng. Công tác rà soát, hoàn thiện thể chế, pháp luật, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh tiếp tục được quan tâm, tập trung chỉ đạo.
Chính phủ đã tập trung chỉ đạo, đôn đốc tiến độ các công trình, dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia, nhất là các dự án giao thông, năng lượng...; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao gắn với đẩy mạnh khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp. Các lĩnh vực văn hóa, xã hội được quan tâm và tiếp tục là điểm sáng.
Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế, sản xuất kinh doanh tiếp tục phục hồi tích cực trong những tháng đầu năm, nhưng còn nhiều khó khăn, thách thức trước những biến động của tình hình của thế giới, khu vực.
Sản xuất công nghiệp phục hồi còn chậm. Sản xuất nông nghiệp, nhất là tại vùng đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nguyên gặp nhiều khó khăn do khô hạn, xâm nhập mặn tăng cao. Tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm chưa được xử lý dứt điểm; kỷ luật, kỷ cương hành chính có lúc có nơi còn chưa nghiêm.
Về phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới, Chính phủ tiếp tục ưu tiên thúc đẩy mạnh tăng trưởng gắn với ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; tập trung rà soát, hoàn thiện thể chế, pháp luật, đặc biệt cho những mô hình kinh tế mới và động lực tăng trưởng mới, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh.
Chính phủ tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ các dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia, sân bay, bến cảng, đường cao tốc, đường gom, nút giao kết nối, dự án có tính liên vùng, dự án ứng phó biến đổi khí hậu, sạt lở, xâm nhập mặn, dự án hạ tầng đô thị, chuyển đổi số; tiếp tục thực hiện hiệu quả, thực chất cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng; phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn tạo động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế.
Chính phủ phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho các ngành, lĩnh vực mới nổi, sản xuất chíp, bán dẫn; phát triển toàn diện, đồng bộ các lĩnh vực văn hóa, xã hội, bảo đảm gắn kết hài hòa giữa phát triển kinh tế với văn hóa, xã hội; nâng cao đời sống nhân dân, bảo đảm an sinh xã hội; chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng, chống thiên tai, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường; giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường; tập trung gỡ thẻ vàng IUU trong năm 2024.
Quản lý thị trường vàng còn nhiều bất cập
Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh rằng, bên cạnh những kết quả đạt được, diễn biến tình hình kinh tế-xã hội những tháng đầu năm 2024 cũng bộc lộ những khó khăn, thách thức. Để nhìn nhận đầy đủ, toàn diện hơn tình hình phát triển kinh tế-xã hội những tháng đầu năm, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ quan tâm, đánh giá kỹ hơn một số vấn đề.
Cụ thể, tốc độ tăng trưởng GDP quý 1/2024 dù cải thiện nhưng chưa có sự đột phá, chưa quay lại quỹ đạo cần thiết, chưa đủ để tạo ra những bước đột phá cho phát triển bền vững và chưa thể giúp nước ta thoát khỏi nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình.
Hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp còn nhiều khó khăn; số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường (86.400 doanh nghiệp) cao hơn số doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường (81.300 doanh nghiệp).
Thị trường tài chính, tiền tệ còn tiềm ẩn rủi ro, thách thức, tỷ lệ nợ xấu có xu hướng gia tăng đã buộc các tổ chức tín dụng phải có giải pháp kiểm soát chặt chẽ hơn hoạt động cho vay để giảm bớt rủi ro.
Đáng chú ý, quản lý thị trường vàng còn nhiều bất cập, giá vàng trong nước và thế giới chênh lệch lớn, tình trạng buôn lậu vàng diễn biến phức tạp.
Thị trường bất động sản có tín hiệu phục hồi nhưng còn khó khăn nhất là về quy trình, thủ tục phát triển các dự án nhà ở xã hội, xuất hiện tình trạng "lách luật" để đầu tư, mua bán căn hộ nhà ở xã hội; tiến độ triển khai gói cho vay nhà ở xã hội 120 nghìn tỷ đồng còn chậm, chưa đáp ứng kỳ vọng đề ra.
Giá nhà chung cư, kể cả nhà ở xã hội tại một số địa bàn tăng cao đột biến do nguồn cung khan hiếm, cơ cấu sản phẩm trên thị trường mất cân đối. Giá đất nền có dấu hiệu tăng trở lại ở các thành phố lớn, thậm chí tăng giá cao cục bộ do đầu cơ gây ảnh hưởng đến nhu cầu về nhà ở của người dân, người lao động.
Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ nhận diện đầy đủ những kết quả đạt được và những tồn tại, hạn chế của nền kinh tế, làm rõ nguyên nhân khách quan, nguyên nhân chủ quan, bài học kinh nghiệm để có giải pháp khắc phục.
Bảo đảm thu ngân sách nhà nước đạt kết quả cao
Tại phiên họp, trình bày báo cáo thẩm tra sơ bộ về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện ngân sách nhà nước năm 2023, tình hình triển khai thực hiện dự toán ngân sách nhà nước năm 2024, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, về cơ bản tình hình hướng dẫn tổ chức thực hiện dự toán và thông báo nhiệm vụ thu, chi ngân sách nhà nước đã bảo đảm thời gian quy định.
Theo báo cáo của Chính phủ, thu ngân sách nhà nước 3 tháng ước đạt 33,3% dự toán, tăng 16,7% so với cùng kỳ năm 2023. Hầu hết các khoản thu nội địa đều đạt khá (trên 25%) so dự toán, 52/63 địa phương có tăng trưởng thu so với cùng kỳ.
Tuy nhiên, yếu tố thu ngân sách nhà nước 3 tháng đầu năm 2024 xuất phát từ tăng trưởng sản xuất, kinh doanh không nhiều mà nguyên nhân chủ yếu từ các khoản thu phát sinh quý 4 và chênh lệch quyết toán năm 2023 hạch toán sang năm 2024.
Bên cạnh đó, thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu giảm 4,4% so với cùng kỳ do một số mặt hàng có đóng góp số thu lớn giảm mạnh. Giá dầu thô vẫn ở mức cao so với dự toán, phụ thuộc nhiều vào tình hình thế giới.
Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương cần bám sát tình hình trong nước và thế giới, đặc biệt là diễn biến giá dầu thô, giá nguyên vật liệu; tiếp tục chỉ đạo, lãnh đạo sát sao trong công tác hành thu của cơ quan thuế, hải quan, kịp phát hiện và kiến nghị về xử lý thu vào ngân sách nhà nước, bảo đảm thu ngân sách nhà nước đạt kết quả cao.
Về chi và cân đối ngân sách Nhà nước, đối với chi thường xuyên, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ sớm trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định đối với nguồn kinh phí sự nghiệp chưa phân bổ.
Đối với khoản chi đã phân bổ, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, cơ quan trung ương và địa phương thực hiện quản lý, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, đúng tiêu chuẩn, định mức, chế độ đã ban hành, tránh thất thoát, lãng phí.