Luật thuế quan mới: Bước ngoặt cho xuất - nhập khẩu Trung Quốc?

Theo Tân Hoa xã, luật có hiệu lực từ ngày 1/12/2024, vẫn duy trì sự ổn định cơ bản của hệ thống thuế quan hiện tại, không dẫn đến thay đổi về gánh nặng thuế chung. Luật này có tầm quan trọng đặc biệt trong việc thúc đẩy mở cửa ở mức độ cao và thúc đẩy môi trường kinh doanh theo định hướng thị trường, dựa trên luật pháp và môi trường kinh doanh quốc tế hóa. Trong số 18 loại thuế hiện có của đất nước, Trung Quốc đã ban hành luật về 13 loại thuế trong số đó.

Luật mới đề ra một loạt quy định pháp lý liên quan đến thuế quan đối với hàng xuất-nhập khẩu của Trung Quốc, từ thành phần cấu thành các ưu đãi thuế cho đến quyền của Trung Quốc trong việc đáp trả các quốc gia vi phạm các hiệp định thương mại. Điều này đồng nghĩa Bắc Kinh có thể đáp trả nếu các đối tác thương mại áp thuế với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.

Luật được thông qua sau 3 vòng thảo luận, bắt đầu từ năm 2022. Đây được coi là bổ sung mới nhất vào kho công cụ phòng vệ thương mại của Trung Quốc trong bối cảnh bất đồng thương mại giữa 2 nền kinh tế hàng đầu thế giới là Mỹ và Trung Quốc chưa đi đến hồi kết.

Dữ liệu mới đây từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc, xuất khẩu tháng 3/2024 của nước này giảm mạnh, trong khi nhập khẩu cũng bất ngờ giảm mạnh hơn so với dự báo của thị trường. Kết quả này càng nhấn mạnh nhiệm vụ mà các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc phải đối mặt trong nỗ lực thúc đẩy sự phục hồi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới

Cụ thể, hoạt động xuất khẩu hàng hóa từ Trung Quốc trong tháng 3/2024 đã giảm 7,5% so với cùng kỳ năm ngoái, đánh dấu mức giảm lớn nhất kể từ tháng 8/2023, so với dự báo giảm 2,3% trong cuộc thăm dò ý kiến của các nhà kinh tế của hãng tin Reuters (Vương quốc Anh). Hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc tăng 7,1% trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 2năm nay.

Trong khi đó, nhập khẩu của Trung Quốc cũng bất ngờ giảm 1,9% trong tháng 3, sau khi tăng trưởng 3,5% trong hai tháng đầu năm. Kết quả này cũng đi ngược với dự báo tăng 1,4% của giới phân tích. Như vậy, Trung Quốc đạt thặng dư thương mại 58,55 tỷ USD trong tháng 3/2024, so với mức thặng dư 70,2 tỷ USD dự kiến trong cuộc thăm dò của Reuters.

Diễn biến ngoài dự kiến của cả xuất khẩu và nhập khẩu của Trung Quốc trong tháng 3/2024 chỉ ra rằng Trung Quốc sẽ cần kích thích chính sách toàn diện và có mục tiêu hơn để đáp ứng mức tăng trưởng đầy tham vọng của mình. Ông Bruce Pang, nhà kinh tế trưởng tại Công ty Dịch vụ bất động sản Jones Lang Lasalle, cho biết: “Sẽ còn một chặng đường để hoạt động ngoại thương của Trung Quốc quay trở lại làm động lực tăng trưởng cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới”.

Giữa bối cảnh Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) và các quốc gia phát triển khác không cho thấy sự cấp thiết phải cắt giảm lãi suất, các nhà sản xuất Trung Quốc có thể phải đối mặt với một giai đoạn thử thách tiếp theo khi họ cố gắng đẩy mạnh việc bán hàng hóa ở nước ngoài. Các nhà phân tích cũng lưu ý về tình trạng dư thừa năng lực của Trung Quốc trong một số ngành công nghiệp có thể mang lại nhiều rào cản thương mại hơn cho trung tâm sản xuât của thế giới.

Trong khi đó, một khảo sát do tư nhân thực hiện cho thấy tăng trưởng hoạt động dịch vụ tại Trung Quốc trong tháng 3/2024 đã tăng tốc, khi các hoạt động kinh doanh mới gia tăng ở mức nhanh nhất trong ba tháng. Đây là dấu hiệu cho thấy tâm lý kinh doanh đang khởi sắc, tạo điều kiện cho sự phục hồi của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Theo đó, Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành dịch vụ Trung Quốc do Caixin và S&P Global tổng hợp đã tăng từ mức 52,5 trong tháng 2lên 52,7 vào tháng 3/2024, đánh dấu tháng thứ 15 liên tiếp chỉ số này ở trên ngưỡng 50 điểm.

Nhờ nhu cầu cơ bản được cải thiện và nỗ lực thúc đẩy số lượng đơn đặt hàng mới, tốc độ mở rộng hoạt động kinh doanh mới trong ngành dịch vụ Trung Quốc đạt mức nhanh nhất kể từ tháng 12/2023.

Điều đó cũng thúc đẩy niềm tin kinh doanh khi chỉ số phụ về triển vọng hoạt động tương lai tăng lần đầu tiên sau ba tháng, giữa bối cảnh có những hy vọng rằng các dòng sản phẩm mới, kế hoạch mở rộng và tăng ngân sách khách hàng sẽ giúp thúc đẩy doanh số bán hàng.

Theo Bộ Thương mại Trung Quốc, nước này vẫn là quốc gia xuất khẩu hàng hóa đứng đầu thế giới trong năm 2023, đánh dấu năm thứ bảy liên tiếp giữ vững vị trí này, chiếm 14,2% trong xuất khẩu hàng hoá toàn cầu, gần tương đương với mức của năm 2022.

Theo Bộ Thương mại Trung Quốc, nước này vẫn đứng thứ hai thế giới về nhập khẩu hàng hóa trong năm 2023, chiếm tỷ trọng 10,6% trong nhập khẩu toàn cầu, gần bằng mức của năm 2022.

Mặc dù kinh tế thế giới gặp nhiều khó khăn trong quá trình phục hồi, Trung Quốc vẫn duy trì sự ổn định trong trao đổi hàng hóa toàn cầu.

Nhận định trên được đưa ra sau khi Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) công bố báo cáo "Thống kê và triển vọng thương mại toàn cầu", với dự báo khối lượng thương mại hàng hóa của thế giới sẽ từng bước phục hồi trong năm 2024 và 2025, sau khi giảm sút trong năm 2023.

Theo báo cáo của WTO, thương mại hàng hóa của toàn cầu được dự báo tăng 2,6% trong năm 2024, với xuất khẩu tăng 3,4% và nhập khẩu tăng 5,6% ở châu Á. Trong năm 2023, khối lượng trao đổi hàng hóa trên toàn cầu giảm 1,2%.

WTO cũng cảnh báo rằng các dự báo hiện nay rất không chắc chắn do nhiều yếu tố rủi ro đối với kinh tế toàn cầu như xung đột, căng thẳng địa chính trị và chủ nghĩa bảo hộ gia tăng.

Trong một phát biểu mới đây, nhà kinh tế trưởng của WTO, Ralph Ossa, cho rằng đà phục hồi kinh tế của Trung Quốc sau đại dịch Covid-19 là yếu tố quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng thương mại của toàn cầu.

Hoạt động thương mại đang gặp thách thức do những gián đoạn trên hai tuyến vận tải biển chính của thế giới là qua kênh đào Panama và qua Biển Đỏ.

Các nhà phân tích đã nâng dự báo tăng trưởng của Trung Quốc trong năm nay sau kết quả tốt hơn mong đợi trong quý đầu tiên. Tuy nhiên, họ nhận thấy nhiều dấu hiệu hơn cho thấy nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sẽ phải vật lộn để thoát khỏi sức ép giảm phát.

Theo ước tính trung bình trong cuộc khảo sát của các nhà kinh tế của Bloomberg, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Trung Quốc được dự đoán sẽ tăng 4,8%. Con số này cao hơn so với dự báo tăng 4,6% trong cuộc thăm dò tháng trước và gần hơn một chút với mục tiêu khoảng 5% của chính phủ.

Các dự báo lạm phát cũng thấp hơn so với cuộc khảo sát hồi tháng 3/2024, cho thấy chi tiêu hộ gia đình đang suy yếu kéo dài sau sự sụp đổ của thị trường bất động sản. Lạm phát giá tiêu dùng được dự báo ở mức trung bình 0,6% trong năm 2024, giảm so với mức 0,8%. Giá sản xuất dự kiến sẽ giảm với tốc độ trung bình 0,6%, gấp đôi dự đoán hồi tháng 3/2024.

Nền kinh tế Trung Quốc đã có khởi đầu năm mới mạnh mẽ nhờ nhu cầu nước ngoài đối với hàng hóa sản xuất của nước này và việc chính quyền nỗ lực phát triển công nghệ tiên tiến. Tuy nhiên, phần lớn sự phục hồi đến vào tháng 1-2/2024. Hoạt động tiêu dùng mất đà trong tháng 3/2024 và thị trường nhà ở suy yếu ngày càng trầm trọng, cho thấy những thách thức trong thời gian còn lại của năm 2024 có thể cần nhiều biện pháp kích thích hơn để giải quyết.

Theo 9 trong số 15 nhà kinh tế được khảo sát, thị trường bất động sản suy yếu là rủi ro lớn nhất đối với tăng trưởng của Trung Quốc trong năm nay. Trong khi đó 4 nhà kinh tế khác cho biết lạm phát thấp và tiêu dùng nội địa yếu là mối lo ngại lớn nhất. Có sự chia rẽ tương tự về cách chính phủ nên ứng phó như thế nào, trong đó các biện pháp thúc đẩy đầu tư bất động sản đứng đầu danh sách, tiếp theo là tăng tốc chi tiêu công.