Quan chức EU đưa ra đề xuất mới về việc sử dụng tài sản Nga bị phong tỏa ở châu Âu

Phát biểu với các phóng viên ở Brussels hôm 19/3, người đứng đầu chính sách đối ngoại và an ninh của Liên minh châu Âu (EU), ông Josep Borrell đề xuất EU nên lấy 90% doanh thu từ tài sản Nga bị đóng băng ở châu Âu và chuyển chúng sang một quỹ do EU điều hành chuyên tài trợ vũ khí cho Ukraine

Hãng tin Reuters cùng ngày dẫn lời ông Borell cho biết ông sẽ chính thức đệ trình đề xuất này tới 27 chính phủ thành viên EU vào ngày 20/3, theo giờ dịa phương, trước thềm Hội nghị Thượng đỉnh của khối vào ngày 21 và 22/3.

Theo kế hoạch của ông Borrell, 90% doanh thu từ tài sản của Nga bị đóng băng ở châu Âu sẽ được chuyển đến quỹ Cơ sở Hòa bình châu Âu, một quỹ ngoài ngân sách của EU chuyên cung cấp viện trợ quân sự cho các quốc gia không thuộc khối này, hiện nay chủ yếu được sử dụng để viện trợ cho Ukraine.

Theo tờ The Guardian ngày 14/3, khoảng 300 tỷ USD thuộc về Ngân hàng Trung ương Nga đã bị phong tỏa ở phương Tây, phần lớn bằng ngoại tệ, vàng và trái phiếu chính phủ.

Trong số đó, hãng tin Reuters cho biết thêm khoảng 70% được cất giữ tại Trung tâm Lưu ký chứng khoán trung ương Bỉ (Euroclear). Số tài sản này bao gồm chứng khoán và tiền mặt của Ngân hàng Trung ương Nga trị giá 190 tỷ euro (206,1 tỷ USD).

Ông Borrell nhấn mạnh đề xuất của mình là chỉ sử dụng lợi nhuận từ tài sản của Nga đang bị phong toả ở châu Âu chứ không phải dùng bản thân tài sản đó. Theo ông Borrell, hằng năm, tài sản của Nga đang bị phong toả ở châu Âu có thể mang lại khoảng 3 tỷ euro lợi nhuận.

Ngoài đề xuất lấy 90% doanh thu từ tài sản Nga bị đóng băng ở châu Âu mua vũ khí cho Ukraine, ông Borell còn đề xuất chuyển 10% doanh thu còn lại vào ngân sách của EU.

Căn cứ vào quy định của EU, ngân sách của khối không được sử dụng để viện trợ vũ khí, nhưng theo ông Borell, nó có thể được sử dụng để tăng cường năng lực quốc phòng của ngành công nghiệp Ukraine.

Liên quan tới tài sản Nga bị phong toả ở châu Âu, tờ The Guardian ngày 14/3 cho biết các quan chức tại Ủy ban châu Âu (EC) sẵn sàng đưa ra điều mà họ tin là một đề xuất có tính pháp lý mạnh mẽ để các quốc gia thành viên xem xét, có thể là trước cuộc họp của các Thủ tướng tại Brussels vào ngày 21/3.

Theo một quan chức cấp cao của EU, số tiền của Nga gửi ở châu Âu có khả năng tạo ra lợi nhuận sau thuế từ 15 - 20 tỷ euro từ nay đến cuối năm 2027, thời điểm kết thúc chu kỳ tài chính hiện tại của EU, tùy thuộc vào diễn biến của lãi suất toàn cầu. Còn năm nay, số tiền của Nga gửi ở châu Âu dự kiến sẽ tạo ra lợi nhuận từ 2 - 3 tỷ euro, tùy thuộc vào những thay đổi lãi suất tiềm năng, có thể sẽ được gửi thẳng cho Ukraine.

Các quan chức châu Âu ban đầu thảo luận về việc sử dụng số tiền thu được từ tài sản Nga bị phong tỏa để tài trợ cho việc tái thiết Ukraine. Nhưng trong những tuần gần đây, họ ngày càng tập trung vào cách giúp đỡ Ukraine về mặt quân sự khi các lực lượng Ukraine đang phải vật lộn chống lại quân Nga trong tình trạng thiếu đạn dược nghiêm trọng khi gói viện trợ quân sự lớn của Mỹ đang bị mắc kẹt tại Quốc hội nước này.

Thủ tướng Đức Olaf Scholz và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nằm trong số những nhà lãnh đạo ủng hộ ý tưởng sử dụng nguồn thu từ tài sản Nga bị phong toả để viện trợ quân sự cho Ukraine.

Ông Borrell cho biết một số thành viên của EU đã bày tỏ quan ngại về các vấn đề pháp lý và những người khác đề cập tới ảnh hưởng đối với thị trường tài chính. Tuy nhiên, theo ông Borell, Ngân hàng Trung ương châu Âu đã được tư vấn chặt chẽ khi EU phát triển đề xuất này.

Một số chính phủ cũng lên tiếng lo ngại rằng Moskva có thể trả đũa bằng cách tịch thu tài sản ở Nga của các công ty phương Tây. Nhưng ông Borrell cho rằng đã đến lúc phải đưa ra quyết định và điều này cần có sự đồng ý nhất trí của các thành viên EU để thông qua.

Ông Borell cũng cho rằng việc sử dụng doanh thu từ tài sản Nga bị phong toả để ngăn chặn việc Nga tàn phá Ukraine hợp lý hơn là chờ Nga tàn phá Ukraine xong rồi mới dùng nó để tái thiết đất nước này.